Parisko Notre-Dame katedrala: berrikuspenen arteko aldeak

== Historia ==

=== Eraikuntza prozesua eta ondorengo erreformak ===

Katedrala dagoen tokiak, jada kalitate urriko lurrazpi bat zuen, eta mila pertsona luzatu behar izan zituzten lurrean lurra lautzeko, eraikina eraikitzen hasi aurretik, jada gurtza erlijiosoari dagokionez historia sendoa zuena. Lehenik, zeltak ospatu zituzten hemen euren zeremoniak. Ondoren, erromatarrek bertan eraiki zuten Jupiter jainkoari eskainitako [[tenplu]] bat. Hemen egon zen, baita ere, Parisko lehen eliza kristaua, [[Saint Etienne Basilika]], [[Txildeberto I.a]] errege frankoak proiektatua [[528]]an. Eliza honen ordez, [[1163]] arte mantenduko den eliza erromaniko bat eraiki zen, urte horretan, katedral honen eraikuntza bultzatzen delarik.

 

[[1160]]an dageoeneko, eta Parisen igoera zentralizatzailearen ondorioz, [[Maurice de Sully]] [[apezpiku|gotzainak]], garai horretako eliza, San Estebanena, balore berrien duina ez dela dio, eta botatzea agintzen du. Hasierako gotikoa, ordura arte ezinezkoak ziren formak ahalbidetzen dituen bere berrikuntza teknikoekin, hiritar domeinuan ospe kontzeptu berri baten eskariarentzako erantzuna da. [[Luis VII.a Frantziakoa]]ren erregealdian, eta errege honen babespean, egitasmo hau, euren botere berriaren ikurraren sorreran interesa duten klase sozial guztiek ekonomikoki babesten dute. Honela, eta egitasmoaren handitasuna kontutan hartuz, egitarauak azkar jarraitu zuen, baliabide ekonomiko ezagatik gerta zitezkeen eteterik gabe (garai horretan, eraikin handietan oso ohikoa zena). Eraikuntza [[1163]]an hasten da, [[Saint-Denisko basilika|Saint-Denisko abadiaren]] trazu bideratzaile batzuk islatuz, oraindik, lehen harria jarri zuenaren nortasunari buruzko zalantzak mantentzen zirelarik, Maurice de Sully gotzaina edo [[Alexandro III.a]] aita santua izan ote zen. Prozesuan zehar (eraikuntzak, aldaketak kontutan hartuta, [[XIV. mendea]]ren erdialdea arte iraun zuen), zenbait arkitektok parte hartu zuten egitasmo honetan, faktore honek, eraikinean ikus daitezkeen estilo ezberdintasunak azaltzen dituelarik.

 

[[Fitxategi:DSC00733 Notre Dame Paris from east.jpg|thumb|ezkerrera|250px]]

 

 

Katedrala, [[Eugène Viollet-le-Duc]]ek eta [[Jean-Baptiste-Antoine Lassus]]ek zaharberritu zuten [[1846]]an, baina Lassus hil egin zen eta Eugène geratu zen agintari bakar bezala. Egin zituen aldaketetako batzuk, honako hauek dira: [[pilotaleku|frontoiak]] leihoetan sartzea, hegoaldeko [[arrosa leiho]]a berak asmatua da, [[ostiko arku]]etako harria, harri berriagatik aldatzen du, barne kapera eta aldare guztiak berreraikitzen ditu; fatxadan, estatua berriak jartzen ditu Erregeen Galerian, eta, estatuetan buru batzuk falta direnez, gertuko katedraletatik kopiatzen ditu (Eugene beraren erretratuak diren batzuk ere badaude). Guzti honetaz gain, katedralaren isolamendu bat pentsatu zuen inguruko eraikin guztiak suntsituz.

 

== Katedralaren funtzioak ==