Wikipedia

Sugegorri: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
tNo edit summary
19. lerroa:
}}
 
'''Sugegorriak''' ''Viperinae'' azpifamiliariazpifamiliako dagozkien sugeak[[suge]]ak dira. Guztira 43 sugegorri espezie inguru daude. Europa, Asia eta Afrikan banatuak daude. Oso ahaidetuak daude [[Asia]] eta [[Amerika]]ko [[Crotalinae]] subfamiliako krotaloekin; azkeneko honetan [[kriskitin-suge]]ak sartzen dira. Beren artean desberdinak dira. Krotaloek begi bakoitzaren aurrean beroari sentsitiboa den sakonune bat dute. Sakonune hori odol beroko animaliak egunez eta gauez aurkitzeko ahalmena ematen dien organo bat da. Bi azpifamilia horiek [[biperido|viperidae]] familia osatzen dute.
 
Sugegorri guztiek bereizgarria den pozoi-guruin bat dute. Guruin hori falta diren beste sugeenak baino sofistikatuagoa da.
27. lerroa:
 
Europan zazpi sugegorri inguru daude, guztiak ''vipera'' kideak. Horiek benetan arriskutsuak diren sugeen taldea osatzen dute.
Euskal Herrian hiru sugegorri mota ditugu.: [[Kantauriarkantauriar sugegorri|Itsasaldeko sugegorria]]a (''Vipera seoanei''), alde atlantiarrean agertzen dena,atlantikoan; [[Aspisaspis sugegorri|Ahunamendietako sugegorria]]a (''Vipera aspis aspis''), PirinioPirinioetan eta erdialdean; eta, azkenik, [[Latastelataste sugegorri|Bardeatako sugegorria]]a (''Vipera latastei''), hegoaldean. BesteAurreneko biak ez bezala, azken hauazkena oso eskasaurria da.
 
Europar sugegorriek gorputz erlatiboki astuna dute eta bere buztana motza izaten da. Burua ondo zehaztua dute, askotan hiruki erakoa. Gainaldeko ezkatak karenatuak dira. Begia nahiko txikia da eta [[begi-nini]]a zutika dute. Buruaren perfila aldagarria da eta suge mota batzuek "sudur-adar" biguna eta ezkataduna dute.
 
Sugegorriak lurzoruko biztanleak dira, suge mota guztiak egunez ekinleakekileak dira, baina gautiargautar bihurtzen dira gauez berotasuna handia bada.
 
Europako sugegorri gehienak ugaztun txikiz (sagu, satitsu....) elikatzen dira baina batzuek txori edo sugandilak harrapatzen dituzte. ''[[Vipera ursini]]''k, berriz, zomorro handiak ehizatzen ditu.
 
Sugegorriak nahiko motel mugitzen dira, baldin eta gogaitzen ez badituzte. Toki estalietatik ehizatzen dute. Ehizakirik gerturatuz gero, ziztu batean burua malgukiaren gisara aurrera bota eta ahoa zabal-zabalik duelarik hozka egiten diote. Gero, pozoia bere lana egin arte itxaroten dute eta usaimenaren bidez mingaina astinduz arrastoari jarraitzen diote; hau gertatzen da harrapari ugaztunak ehizatzen dituztenean. Txori, sugandila edo xomorroak badira, heldu egiten dituzte eta mugitzeari uzten diotenean burutik hasita irensten dituzte. Sugegorriak ere ehizatzeko batzuetan [[ugaztun]]en gordelekuetan sartzen dira.
 
Sugegorri gehienek, giro hotzetarako egokitzapen gisara, barnerruleak ([[obobibiparotasun|obobibiparoak]]) dira; [[arrautza]]k amaren barruan hazten dira eta kumeak bizirik erditzen dituzte. [[Vipera lebetina]]k berriz, [[Europa]]n arraultzakarrautzak erruten ditu. Arrunt udaberrian ugaltzen dira. Ernaltzea egin baino lehen ar lehiakideek borroka-dantza bat egiten dute. Arrak bata bestearen aurrean tente jartzen dira eta burua eta lepoarekin bultzaka, indartsuenak, gehienetan helduena, emea ernalduko du.
 
Sugegorri batzuek bereizgarriak diren ezaugarriak dituzte eta ez da zaila bereiztea. Beste batzuk berriz, oso aldagarriak dira eta bereizteko zailtasunak sortzen dituzte. Behatu behar diren ezaugarriak muturraren perfila (zapala, gora begira edo sudur-adarrarekin), marrazkia eta ahal bada goiko aldeko ezkaten neurria dira.
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Sugegorri"(e)tik eskuratuta