Pinu: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
1. lerroa:
{{Taxotaula automatikoa}}
 
Lehenik eta behin, '''Pinus''' generoa, [[kormofitoa]] den landarea dela argi utzi behar da, garraio sistema osoa baduelarik. Hortaz, pinuak urarekiko independenteak direla esan daiteke, hau da, homeohidroak. Hain zuzen [[Gimnospermo|gimnoespermoak]] dira, hau da, [[Hazi|hazia]] agerian duten landareen taldea. (Landarelandare baskular, [[espermatofitoak]]).
 
Pinus generoa, [[Pinazeo|Pinaceae]] familiaren barruan egonik, lehenik eta behin Pinaceae familiako landareen ezaugarri orokorrak azaldu beharko liratezke eta jarraian, Pinus generoa beste espezieengandikgeneroengandik bereizteko hainbat ezaugarri propioak.
 
Pinaceae familiako landareak [[monoiko|monoikoak]] (lore sexubakarrak, bai arrak eta baita emeak ere oin berean dituen landarea) eta [[Erretxina|erretxinadunak]] izaten dira. Zuhaitzak dira ohikoenak, inoiz zuhaixkak izan daitezkelarik. Adarretan [[Makroblasto|makroblastoak]] ([[kimu]] luze batzuk) eta [[brakiblastoak]] dituzte (daudenean, hazkuntza mugatutakoak). [[Hosto|Hostoak]] espiralean edo sortaka antolatzen dira. Konoek [[Ezkata|ezkatak]] espiraletan dituzte, kono arren ezkata bakoitzak bi polen zaku edukiz; kono emeek bi motatako ezkata libreak dituzte, antzuak (estaltze-funtzioa dutenak) eta emankorrak (hazia garatzen dutenak) direnak. Emankorren barne aurpegian bi [[Hazi hasikin|hazi hasikin]] dituzte. FruktifikazioaFruktifikazioak (pinaburu edo [[Estrobilo|estrobiloak]]) zurezkoak dira, eta haziak hegaldunak.
 
Familiak 10 genero eta 250 espezie inguru hartzen ditu barne.
27. lerroa:
Haziei pinazi deritze eta zurezko estalki bat daukate kanpoaldean. Pinaburuen barnean babestuta daude, itxura konikoa dutenak eta 6-12 cm luze dutenak behin hazteari uzten diotenean. Pinaburuak marroi kolorekoak dira behin haien heldutasunera iritsi direnean, eta behin ireki eta pinaziak askatzen dituztenean, zuhaitzean mantentzen dira urte batzuetan zehar deskonposatu arte. Pinaziak askatzen ez dituzten pinaburuak itxxita mantendu eta kolore grisa hartzen dute.
==== Ekologia ====
Pinu espezie honek klima mediterraneoak behar ditu, eguzki asko eta hotz eta euri gutxi egiten duen eremu bat. Ondo hazten da mendi-hegal lehorretan, nagusiki [[Kareharri|kareharrizko]] lurrazaletan eta itsasertzearen hurbil. Itsas mailan edota 1000 metrotara aurki daiteke, nahiz eta hegoaldeko mendilerro batzuetan 1600 metrotara iristen den.
 
Iberiar pinuen artean [[Xerofilo|xerofiloena]] da: prezipitazioa 250 mm baino handiagoa den eremuetan bizi da. Gainera, [[Termofilo|termofiloena]] da ere (hotzarekiko sentikorrena). Hotza da orokorrean '''Aleppo pinuaren''' hedapena mugatzen duen faktorea, bere inguruneko plubiometria nahiko aldakorra delako (250-1.000 mm).<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=Pinus halepensis - Guía interactiva de Plantas|url=http://www2.montes.upm.es/Dptos/dsrn/Aplicaciones/gib/archive.php?q=a7eb546d31c|aldizkaria=www2.montes.upm.es|sartze-data=2019-03-19}}</ref>