Preso politiko: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
2. lerroa:
[[Fitxategi:Sabino Arana in Larrinaga prison, 1895.jpg|thumb|[[Sabin Arana]] kartzelan, [[Espainia-Estatu Batuak Gerra|Kubaren independentziaren]] alde emandako iritzien ondorioz.]]
'''Preso politikoa''' bere [[aktibismo]] edo [[ideologia]] politikoarengatik [[preso]] dagoen pertsona da. Gehienetan, [[estatu]]ek ukatu egiten dute preso politikoen existentzia euren jurisdikzioan eta [[disidentzia]] politikoarengatik preso dauden pertsonei [[terrorismo]], [[traizio]], [[sedizio]] eta [[matxinada]]-delituak leporatzen dizkiete, preso politiko estatusa eta izendapena saihestu eta preso arrunt gisa tratatzeko. Izan ere, preso politikoen existentzia [[giza eskubideak|giza eskubideen]] aurkakoa dela ezartzen da giza eskubideen aldeko karta eta itun gehienetan.
Beste alde batetik, euren aktibismoan [[indarkeria]] baliatu eta sustatu duten presoak ezin dira preso politikotzat jo batzuen arabera.
Beste irizpide bati jarraikiz, arrazoi erlijioso edo filosofikoengatiko [[kontzientzia-preso]] kategorian biltzen dira preso politikoak.
== Preso politiko ospetsuak ==
* [[Sabin Arana]], euskal herritar preso politikoen artean, bere garaiko ezagunena. Besteak beste, [[EAJ]]ren eta [[eusko abertzaletasun]]aren sortzailea izan zen.
* [[Aung San Suu Kyi]], [[Myanmar]]reko oposizioaren buruzagia.<ref name="time10">{{erreferentzia | hizkuntza = en | url=http://www.time.com/time/specials/packages/completelist/0,29569,2024558,00.html | izenburua=Top 10 Political Prisoners | aldizkaria=[[Time (aldizkaria)|Time]] | data=2010-08-15 | aipua=Full List FREEDOM FIGHTERS: Aung San Suu Kyi, Nelson Mandela, Mohandas Gandhi, Martin Luther King Jr., Andrei Sakharov, Vaclav Havel, Akbar Ganji, Benigno Aquino Jr., Ho Chi Minh}}</ref>
* [[Benazir Bhutto]], lau urtez kartzelatua, Zia ul Haq jeneralaren agindupean.<ref>{{erreferentzia | hizkuntza = en | izenburua=Pakistan: In the Shadow of Jihad and Afghanistan | abizena=Weaver | izena = Mary Anne | argitaletxea=Macmillan Publishers | urtea=2003 | orrialdea=73 | aipua=Benazir Bhutto [...] was under house arrest at the time of her father's death; Zia made her a political prisoner for four years}}</ref>
17. lerroa:
* [[Kim Dae Jung]].<ref>{{erreferentzia | hizkuntza = en | url=https://www.reuters.com/article/idUSTRE57H0LO20090818 | izenburua=Former South Korean leader Kim Dae-jung dies | izena=Jack | abizena=Kim | data=2009-08-18 | aldizkaria=Reuters | tokia=[[Seul]] | aipua=The former political prisoner, once sentenced to death under one of the country's early military rulers whom he relentlessly opposed, was elected South Korea's president in December 1997 on his fourth attempt.}}</ref>
* [[Nelson Mandela]], [[aparheid]]aren aurkako ekintzailea. Hasiera batean [[bortizkeria]] ekintza batzuk babestu bazituen ere, gero aurkako jarrera hartu zuen. Hala eta guztiz, [[terrorista]] zelako akusaziopean urte asko eman zuen kartzelan.<ref>{{erreferentzia | hizkuntza = en | abizena=Boehmer | izena=Elleke | izenburua=Nelson Mandela: a very short introduction | argitaletxea=Oxford University Press | tokia=Oxford | urtea=2008 | url=https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=SR5jwUmYdXkC&oi=fnd&pg=PT10&dq=nelson+Mandela+%22political+prisoner%22&ots=X46u-Id2yU&sig=t-ogLcuBEP0qOZU4hhqLuXFE-lA#v=snippet&q=political%20prisoner&f=false}}</ref>
* [[Mahatma Gandhi]], [[Britaniar Inperio]]aren aginduz [[Hego Afrika]]n eta [[India]]n kartzelatu zuten askotan.
* [[Eugene Debs]], Estatu Batuetako Alderdi Sozialistaren burua, [[Lehen Mundu Gerra]]ren aurka lerratzeagatik kartzelatu zuten.
* [[Dilma Rousseff]], Brasilgo [[lehendakari]] ohia, Brasilgo militarren gobernuak kartzelatu zuen.
* [[Emma Goldman]], Lehen Mundu Gerraren aurka lerratzeagatik kartzelatu eta [[deportatu]] zuten.<ref name="Gornick2011">{{erreferentzia | hizkuntza = en | abizena = Gornick | izena = Vivian | izenburua=Emma Goldman | url=https://books.google.com/books?id=KfVB7x6i5toC | urtea=2011 | argitaletxea=Yale University Press | isbn=978-0-300-17761-9}}</ref>
28. lerroa:
* [[Jordi Sànchez]], [[Òmnium Cultural]]eko lehendakaria, sedizioa egitea leporatuta Espainian.
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda}}
| |||