Miastenia gravis: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
+erreferentzia atala |
|||
8. lerroa:
== Sintomak ==
Ezaugarri nagusia [[gihar]]retako ahuldade progresiboa da, jardunarekin okertzen eta atsedenarekin hobetzen dena, eta aurpegi eta lepoa aldean eragiten duena bereziki. Orokorrean, ahultasun eta nekea handiagoak dira egunaren amaieran.<ref name=":1">{{Erreferentzia|izena=Scully,|abizena=Crispian,|izenburua=Scully's medical problems in dentistry|url=https://www.worldcat.org/oclc/884438041|edizioa=7th ed|isbn=9780702059636|pmc=884438041|sartze-data=2019-03-17}}</ref> Gaixotasun hau gehienetan begietako ahultasunarekin hasten da, gerora orokortu eta larritu daiteke, gorputz adar edo bizi funtzioetarako beharrezkoak diren giharretara zabalduaz.<ref name=":7">{{Erreferentzia|izenburua=Myasthenia Gravis: Practice Essentials, Background, Anatomy|data=2019-01-17|url=https://emedicine.medscape.com/article/1171206-overview|sartze-data=2019-03-17}}</ref>
=== Begiak ===
Kasuen bi herenetan lehen agertzen den MGren sintoma begiei loturik dago''.''<ref name=":2">{{Erreferentzia|izenburua=Myasthenia gravis and myasthenic disorders|argitaletxea=Oxford University Press|data=2012|url=https://www.worldcat.org/oclc/794002173|edizioa=2nd ed|isbn=9780199938353|pmc=794002173|sartze-data=2019-03-17}}</ref> Betazal eroria (goiko betazalaren muskulu jasotzailearen ahultasunaren ondorioz)<ref name=":3">{{Erreferentzia|izena=Akshay Gopinathan|abizena=Nair|izenburua=Ocular myasthenia gravis: A review|orrialdeak=985–991|abizena2=Patil-Chhablani|abizena3=Venkatramani|abizena4=Gandhi|izena2=Preeti|izena3=Devendra V|izena4=Rashmin Anilkumar|data=2014-10|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4278125/|aldizkaria=Indian Journal of Ophthalmology|alea=10|zenbakia=62|issn=0301-4738|pmid=25449931|pmc=PMCPMC4278125|doi=10.4103/0301-4738.145987|sartze-data=2019-03-17}}</ref> eta ikusmen bikoiztua (begi-globoaren gihar estrintsekoen ahultasunaren odorioz)<ref name=":1" /> izan daitezke lehen agertzen direnetarikoak''.'' Begiei loturiko sintomak okerrera joan ohi dira telebista ikustean, irakurtzean edo gidatzean, argi asko dagoen kasuetan bereziki.<ref name=":2" /> Horrenbestez, gaixotasun hau duten askok eguzkitako betaurrekoak erabili ohi dituzte.<ref name=":2" />
=== Jaterakoan ===
23. lerroa:
=== Besteak ===
Arnasketa eta gorputz-adarrak kontrolatzen dituzten giharrak ([[dispnea]]) ere kaltetuak izan litezke; ez da ohikoena hauek lehenak izatea, baina hilabete edo urteen poderioz ager daitezke.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Myasthenia gravis: MedlinePlus Medical Encyclopedia|hizkuntza=en|url=https://medlineplus.gov/ency/article/000712.htm|aldizkaria=medlineplus.gov|sartze-data=2019-03-17}}</ref> Krisi
== Diagnostikoa ==
31. lerroa:
== Tratamendua ==
Tratamendu espezifikoa sendagai antikolenesterasikoak dira, [[piridostigmina]] ("Mestinon") nagusiki, edrofonioaren familiakoa dena. Bestela, [[kortikosteroide]]ak eta [[immunogutxitzaile]]ak ere (ziklosporina, azatioprina eta mikofenolatoa) erabili daitezke. Timoma egotekotan, [[kirurgia]] bidez ken liteke.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=National Guideline Clearinghouse {{!}} Practice parameter: thymectomy for autoimmune myasthenia gravis (an evidence-based review). Report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology.|data=2015-07-12|url=https://web.archive.org/web/20150712165514/http://www.guideline.gov/content.aspx?id=2826|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2019-03-17}}</ref>
=== Medikazioa ===
Azetilkolinesterasa inhibitzaileek sintomak hobetzea ekar lezakete.<ref name=":8">{{Erreferentzia|izena=Man Mohan|abizena=Mehndiratta|izenburua=Acetylcholinesterase inhibitor treatment for myasthenia gravis|orrialdeak=CD006986|abizena2=Pandey|abizena3=Kuntzer|izena2=Sanjay|izena3=Thierry|data=2014-10-13|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25310725|aldizkaria=The Cochrane Database of Systematic Reviews|alea=10|issn=1469-493X|pmid=25310725|doi=10.1002/14651858.CD006986.pub3|sartze-data=2019-03-17}}</ref> Nahiz eta MGren sintomatologia guztia konpondu ez, egunerokotasuneko ekintzak arazorik gabe egitea ahalbidera liezaioke.<ref name=":8" /> Orokorrean, azetilkolinestera inhibitzaileak hartzerakoan dosi baxu bat hartuz da, apurka-apurka igoaz lortu nahi den efektua izan arte. Otordu bat baino 30 minutu lehenago hartuz gero irensteko arazo gehienak ekidin daitezke, zailtasun hau dutenetan lagungarria izanik. MG tratatzeko erabiltzen den beste botika bat [[atropina]] izan daiteke, azetilkolinesterasa inhibitzaileen zehar efektuak gutxiagotu baititzake.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Atropine - Myasthenia-gravis medicines and drugs - NHS Choices|data=2015-07-12|url=https://web.archive.org/web/20150712212657/http://www.nhs.uk/medicine-guides/pages/MedicineOverview.aspx?condition=Myasthenia-gravis&medicine=Atropine|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2019-03-17}}</ref> [[Piridostigmina|Piridostigminak]] aurrekoak baino epe luzeago batean eragin lezake, bere lau ordu inguruko semidesintegratze-periodoa baitu albo efektu gutxirekin.<ref name=":9">{{Erreferentzia|izena=Vikas|abizena=Kumar|izenburua=Treatment of myasthenia gravis|orrialdeak=89–96|abizena2=Kaminski|izena2=Henry J.|data=2011-2|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20927659|aldizkaria=Current Neurology and Neuroscience Reports|alea=1|zenbakia=11|issn=1534-6293|pmid=20927659|doi=10.1007/s11910-010-0151-1|sartze-data=2019-03-17}}</ref> Gehienetan, ingesta ez-jarraia da mekanikoki aireztatuak direnetan, lixtu gehiago sortzea eragiten baitu.<ref name=":9" /> Maila altuko ikerketa batzuek zuzenean konparatu dituzte kolinesterasa inhibitzaileak beste tratamenduekin (edo [[Plazebo|plazeboarekin]]); horrenbestekoa da hauen efektua non oso zaila zen horiek hartzen ez zituztenak ikertzea.<ref>{{Erreferentzia|izena=Man Mohan|abizena=Mehndiratta|izenburua=Acetylcholinesterase inhibitor treatment for myasthenia gravis|orrialdeak=CD006986|abizena2=Pandey|abizena3=Kuntzer|izena2=Sanjay|izena3=Thierry|data=2014-10-13|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25310725|aldizkaria=The Cochrane Database of Systematic Reviews|alea=10|issn=1469-493X|pmid=25310725|doi=10.1002/14651858.CD006986.pub3|sartze-data=2019-03-17}}</ref> [[Prednisona]] [[Esteroide|esteroidea]] ere erabili liteke emaitza hobe batzuk lortzeko, baina sintomen okertzea ekar dezake lehen 14 egunetan eta 6-8 aste behar ditu bere efektu maximoa izateko.<ref name=":9" /> Esteroideek izan ditzaketen bigarren mailako efektu ugariengatik ez da oso erabilia.<ref name=":9" /> [[Rituximab]] bezalako beste immuno supresoreak ere erabil daitezke.<ref>{{Erreferentzia|izena=Rup|abizena=Tandan|izenburua=Rituximab treatment of myasthenia gravis: A systematic review|orrialdeak=185–196|abizena2=Hehir|abizena3=Waheed|abizena4=Howard|izena2=Michael K.|izena3=Waqar|izena4=Diantha B.|data=08 2017|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28164324|aldizkaria=Muscle & Nerve|alea=2|zenbakia=56|issn=1097-4598|pmid=28164324|doi=10.1002/mus.25597|sartze-data=2019-03-17}}</ref> MG orokortua dutenen %10 inguru tratamentuarekiko erresistenteak dira.<ref>{{Erreferentzia|izena=Joome|abizena=Suh|izenburua=Clinical characteristics of refractory myasthenia gravis patients|orrialdeak=255–260|abizena2=Goldstein|abizena3=Nowak|izena2=Jonathan M.|izena3=Richard J.|data=2013-6|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23766745|aldizkaria=The Yale Journal of Biology and Medicine|alea=2|zenbakia=86|issn=1551-4056|pmid=23766745|pmc=PMCPMC3670444|sartze-data=2019-03-17}}</ref>
[[Ama zelula hematopoietikoen transplantea|Ama zelula hematopoietikoen transplante]] autologoa ere erabiltzen da tratamenduak eragin handirik ez duen MG larrien kasuan. Eskuragarri dauden datuek erakusten dute horrelako transplanteek onura terapeutikoak erakusten dituztela kasu berezi batzuetan.<ref>{{Erreferentzia|izena=Joachim|abizena=Burman|izenburua=Autologous haematopoietic stem cell transplantation for neurological diseases|orrialdeak=147–155|abizena2=Tolf|abizena3=Hägglund|abizena4=Askmark|izena2=Andreas|izena3=Hans|izena4=Håkan|data=2018-2|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28866625|aldizkaria=Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry|alea=2|zenbakia=89|issn=1468-330X|pmid=28866625|pmc=PMCPMC5800332|doi=10.1136/jnnp-2017-316271|sartze-data=2019-03-17}}</ref>
=== Plasmaferesia eta zain barneko immunoglobulinak ===
Miastenia larria den kasuetan [[Plasmaferesi|plasmaferesia]] erabili daiteke odol korrontean dauden antigorputz kaltegarriak kentzeko. Bestalde, [[Zain barneko immunoglobulinak|zain barnera immunoglobulinak]] sar daitezke odoleko antigorputzekin elkartzeko. Bi tratamendu hauen eraginak epe motza izan ohi dute, asteetan neurtzen direnak normalean eta gastu handiekin lotuak daude, horrenbestez, hospitalizazioa behar den kasuetan soilik erabiltzen dira.<ref name=":9" /><ref>{{Erreferentzia|izena=Vern C.|abizena=Juel|izenburua=Myasthenia gravis: management of myasthenic crisis and perioperative care|orrialdeak=75–81|data=2004-3|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15229794|aldizkaria=Seminars in Neurology|alea=1|zenbakia=24|issn=0271-8235|pmid=15229794|doi=10.1055/s-2004-829595|sartze-data=2019-03-17}}</ref>
=== Kirurgia ===
Timomak MG duten kasuen %10ean gertatzen direnez, sarritan egiten dira toraxaren X-izpi eta ordenagailu bidezko tomografia axialak egiten dira ea timoa kentzeko beharrik dagoen eta tumorerik agertzen den ikusteko.<ref name=":6" /><ref>{{Erreferentzia|izena=J.|abizena=Spillane|izenburua=Myasthenia gravis|orrialdeak=e8497|abizena2=Higham|abizena3=Kullmann|izena2=E.|izena3=D. M.|data=2012-12-21|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23261848|aldizkaria=BMJ (Clinical research ed.)|zenbakia=345|issn=1756-1833|pmid=23261848|doi=10.1136/bmj.e8497|sartze-data=2019-03-17}}</ref> Kasu gehienetan, nahiz eta timoma bat kentzeko kirurgia egin, MGak bertan dirau.<ref name=":9" /> 2013ko ikerketa batek timoaren erauzketak onurarik ez zekarrela ondorioztatu zen (timomaren kasuak salbu),<ref>{{Erreferentzia|izena=Gabriel|abizena=Cea|izenburua=Thymectomy for non-thymomatous myasthenia gravis|orrialdeak=CD008111|abizena2=Benatar|abizena3=Verdugo|abizena4=Salinas|izena2=Michael|izena3=Renato J.|izena4=Rodrigo A.|data=2013-10-14|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24122674|aldizkaria=The Cochrane Database of Systematic Reviews|alea=10|issn=1469-493X|pmid=24122674|doi=10.1002/14651858.CD008111.pub2|sartze-data=2019-03-17}}</ref> baina 2016an egindako bigarren ikerketa batek emaitza positiboak aurkitu zituen.<ref>{{Erreferentzia|izena=Gil I.|abizena=Wolfe|izenburua=Randomized Trial of Thymectomy in Myasthenia Gravis|orrialdeak=511–522|abizena2=Kaminski|abizena3=Aban|abizena4=Minisman|abizena5=Kuo|abizena6=Marx|abizena7=Ströbel|abizena8=Mazia|abizena9=Oger|izena2=Henry J.|izena3=Inmaculada B.|izena4=Greg|izena5=Hui-Chien|izena6=Alexander|izena7=Philipp|izena8=Claudio|izena9=Joel|data=08 11, 2016|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27509100|aldizkaria=The New England Journal of Medicine|alea=6|zenbakia=375|issn=1533-4406|pmid=27509100|pmc=PMCPMC5189669|doi=10.1056/NEJMoa1602489|sartze-data=2019-03-17}}</ref>
=== Neurri fisikoak ===
Gaixotasun hau dutenak sintomen gorabeheretan oinarrituta hezi beharko lukete kirola eta beste esfortzu fisikoak egiteko garaian. Horrela, ariketa egitera bultzatu beharko lirateke, atseden ugari hartuaz.<ref name=":7" /> MG orokortuko kasuetan, froga batzuk erakutsi dute [[Arnasketa diafragmatiko|arnasketa diafragmatikoa]], ezpain zumurtuekin harnastea eta interbaloetan oinarritutako gihar terapiak hainbat onura ekar ditzaketela arnasketako giharrak indartuz, toraxaren mugimenduan, arnasketa ereduan eta arnasketa erresistentzian.<ref>{{Erreferentzia|izena=Edith H.|abizena=Cup|izenburua=Exercise therapy and other types of physical therapy for patients with neuromuscular diseases: a systematic review|orrialdeak=1452–1464|abizena2=Pieterse|abizena3=Ten Broek-Pastoor|abizena4=Munneke|abizena5=van Engelen|abizena6=Hendricks|abizena7=van der Wilt|abizena8=Oostendorp|izena2=Allan J.|izena3=Jessica M.|izena4=Marten|izena5=Baziel G.|izena6=Henk T.|izena7=Gert J.|izena8=Rob A.|data=2007-11|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17964887|aldizkaria=Archives of Physical Medicine and Rehabilitation|alea=11|zenbakia=88|issn=1532-821X|pmid=17964887|doi=10.1016/j.apmr.2007.07.024|sartze-data=2019-03-17}}</ref>
== Erreferentziak ==
| |||