Christiaan Huygens: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
22. lerroa:
'''Hasierak'''
Christiaan Huygens Herbeheretako familia garrantzitsu batean jaio zen<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Christiaan Huygens {{!}} Encyclopedia.com|url=https://www.encyclopedia.com/people/science-and-technology/physics-biographies/christiaan-huygens#3404703173|aldizkaria=www.encyclopedia.com|sartze-data=2019-03-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=The Open Door Web Site : History of Science and Technology : Christiaan Huygens|url=http://www.saburchill.com/HOS/astronomy/016.html|aldizkaria=www.saburchill.com|sartze-data=2019-03-13}}</ref>. Bere aita zen [[Constaniin Huygens]] diplomatikoak goi mailako hezkuntza bat baliatu ahal izan zion eta garaiko talde intelektualetan sarbidea eman zion.
[[Mekanika]] eta [[geometria]] ikasi zuen irakasle pribatuekin 16 urterarte. Christiaanek geometrian modelo mekanikoak nola egin ikasteaz gain laud-a bezalako musika tresnak jotzeko trebatze sozialak eskuratu zituen. Hasiera hauetan [[René Descartes]] matematikari frantsesaren influentzia handia jaso zuen, Constantiin-en etxean bisitari ohikoa baitzen. 1645 eta 1647 urteen artean jaso zuen bere formakuntza akademiko unibertsitarioa [[Leiden-eko Unibertsitatean]] (bertan [[Van Schooten]]-ek matematikako klaseak eman zizkion) eta, 1647 eta 1649 urteen artean [[Breda]]-ko Orange Eskolan( [[John Pell]] matematikari aditua irakasle izan zuen bertan). Bi hezi gune hauetan zuzenbidea eta matematika ikasi zituen, azken honetan gailentzen zelarik.
32. lerroa:
Ala ere, 1661ean hiria utzi eta [[Londres]]<nowiki/>era joan zen, sortu berria zen [[Royal Society]]-n sartu zelarik. Bertan, zientzialari ingelesek eginiko aurrerapen zientifiko ikaragarriak egiaztatu ahal izan zituen. Talde esklusibo honetan aurkeztu ahal izan zituen ere bere goi mailako teleskopioak eta besteak beste, [[Robert Hooke]] eta [[Robert Boyle]] bezalako zientzialariak ezagutu zituen.
1666an, [[Luis XIV.a Borboikoa|Luis XIV]] aren ministroa zen Colbert-en gonbita onartu zuen Parisera itzuli eta [[Frantziako Zientzia Akademiako|Frantziako Zientzia Akademia]]<nowiki/>kopartaide izateko. Londreseko Royal Society-n bildutako esperientziari esker, Huygens-ek akademia berri honetako lider bilakatu zen eta garaikide zitzaizkion hainbat zientzialarien gaineko eragin nabarmena izan zuen, bere lagun eta jarraitzaile [[Gottfried Wilhelm Leibniz|Leibniz]], esaterako. Urte emankorrak izan ziren Huygens-entzat, nahiz eta ilundu egin ziren osasun arazoak eta Herbehereen aurkako Eguzki Erregearen gudak zirela eta. Huygens-ek Frantzia utzi zuen 1681ean.
Jaioterri zitzaion Herbehereetan denbora bat igaro ondoren, Ingalaterrara itzultzea erabaki zuen 1689an. Bertan, Royal Society taldearekin harremanak ber hartu zituen eta [[Isaac Newton]] ezagutu zuen, eztabaida zientifiko ugari izan zituelarik berarekin. Izan ere, Newtonen [[Argiaren teoria korpuskular|argiaren teoria korpuskularra]] eta [[Grabitazio lege unibertsala|grabitazio lege unibertsala]] kritikatu zituen.
72. lerroa:
'''Linterna magikoa'''
1659 esku idazki batean agertzen da lehen aldiz [[Linterna magikoa|linterna magikoa]]<nowiki/>ren erreferentzia. Bertan, Huygensek gailu honen diseinu bat egiten duelarik. Irudien gainezarpenaren bide proiektoreak sortzeko plaken diseinua ere agertzen da.<ref>{{Erreferentzia|izena=Mario|abizena=González-Linares|izenburua=Luces y sombras: historia de la linterna mágica {{!}} Amberes|hizkuntza=es-ES|url=http://amberesrevista.com/luces-y-sombras-historia-de-la-linterna-magica/|sartze-data=2019-03-13}}</ref>
== Idazlanak ==
80 ⟶ 81 lerroa:
{{commonskat}}
== Erreferentziak ==
{{
<references />{{bizialdia|1629ko|1695eko|Huygens, Christiaan}}▼
▲{{bizialdia|1629ko|1695eko|Huygens, Christiaan}}
[[Kategoria:Herbehereetako matematikariak]]
| |||