Museo Kapitolinoak: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Gartxoak (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
1. lerroa:
[[Fitxategi:Palazzo_dei_Conservatori_Capitol_Roma_BW_1.JPG|thumb|Palazzo dei Conservatori, Museo Kapitolinoak]]
[[Fitxategi:Capitolio9.jpg|thumb|Museo kapitolinoak]]
'''Museo Capitolinoak''' ([[Italiera|italierazitaliera]]z: ''Musei Capitolini'') Erromako hiriko museo zibiko nagusia dira. Pluralean esaten da bere jatorriari erreferentzia eginez, izan ere, aurretik zegoen antzinako eskulturen bildumari [[Benedikto XIV.a|Benedicto XIV.ak]] [[XVIII. mendea|XVIII. mendean]]n  Pinakoteka Gehitu zioen, honek ere erromatar garaia jorratzen zuelarik gehienbat.
 
== Historia ==
Kapitolinonen egoitza historikoa [[Kontserbadoreen Jauregia|Kontserbadoreen jauregiek]] (Palazzo dei Cinservatori) eta [[Palazzo Nuovo|Jauregi Berriak]] (Palazzo Nuovo) osatzen dute, [[Campidoglio plaza|Campidoglio plazan]]n (kapitolio plaza) kokaturiko eraikinak izanik, hau [[Michelangelo|Miguel Angelen]] diseinuaren arabera berritua.
 
Museoaren sorkuntza [[1471]]<nowiki/>ean eman ahal izan zen , [[Sixto IV.a]] Aita Santuak hiriari [[Lateran|Lateranotik]]otik eratorritako brontzeen bilduma garrantzitsu bat (horien artean [[Luperka]]) dohaintzan eman zionean. Hauek Kontserbadoreen jauregiko patioan kokatu ziren  eta Campidoglio plazan; horren ondorioz museo hau munduko museo publikorik zaharrenean dela esan daiteke.
 
[[Paulo III.a|Paulo III]] eta [[Pio V.a|Pio V]].a bezalako hainbat Aita Santuen dohaintzei esker bilduma haziz joan zen, eta horretaz gain Vatikanotik eskultura paganoak kendu zituzten. [[1654]]<nowiki/>ean Palazzo Nuovoren eraikitzearekin egoera hobetu egin zen.
12. lerroa:
Museoa [[Klemente XII.a|Klemente XII,a]] Aita Santuaren desiraz ireki zen 1734ean, ia mende bat geroago. Bere ondorengoak  [[Benedikto XIV.a|Benedicto XIV.a]]<nowiki/>k  kapitoliar pinakoteka inauguratu zuen [[Sacchetti]] eta Pio familiaren bilduma pribatuak eskuratuz
 
[[Italiaren bateratzea|Italiaren bateratzearen]]ren ondoren Erroma hiriburu bilakatzeko  egindako indusketek objektu berri asko azaleratu zituzten, hauek, Herri- Biltegi Arkeologikoan, ondoren [[Antiquarium]] deitua, neurri batean Kapitolioetan erakutsiak izan ziren  
 
1997an egoitza bat ireki zen Erromako auzo ostienseko  Giovanni Montemartini Zentral Hidroelektrikoan,  arkeologia industrial eta klasikoaren arteko nahasketa originala lortuz.
 
== Bilduma ==
22. lerroa:
* '''Protomoteka,''' Pio VII.aren borondatez 1820ean Panteoitik kapitoliora eraman ziren pertsonai ilustreen bustoen bilduma da.
 
* '''Castellani bilduma''', Augusto Castellanik XIX. mendearen bigarren erdialdean eginiko dohaintza da. Hau zeramika arkaikozko (K.a. VIIItik IV.ra) zatiak, zonalde etruriarrekoak gehienbat, baina baita ere zati greziar eta italikoak.
 
* '''Medagliere kapitolinoa''': Udaleko txanpon, medalla eta bilduma, 1872an sortua eta 2003an publikoari irekia.
 
Bertan mantendu den artelanik ospetsuena [[Marko Aurelioren Zaldizko Estatua|Marko Aurelioren zaldizko estatua]] da. Plaza erdian dagoena kopia bat da, jatorrizkoa hainbat errestaurazio lanetatik pasa ondoren Marko Aurelioren Exedra deituriko eta berriki beiraz estalitako patio batean kokaturik dago, lorategi erromatarrean, Kontserbadoreen jauregiaren atzealdean.
 
Jauregi berrian (Palazzo Nuovo) K.o. II. Mendeko enperadorearen estatuaz gain, jatorrizko Diskobolo greziarra, [[Gálata hilzorian]], Tivoliko [[Hadrianoren villa|Adrianoren villan]] berreskuratutako ''Fauno Gorria'' eta landetxe berean berreskuraturiko ''Mosaico delle Colombe'' (usoen mosaikoa)  mosaiko ederra,
 
''[[Kontserbadoreen Jauregia|Palazzo dei Conserbatori]]'' izeneko  eraikinerako visita egiteko ere museoaren txartel berarekin egiten da; plazatik sar daiteke edo lurrazpian 30 hamarkadan zulatutako galeria baten bitartez eta gaur egun galeria Lapidaria (epigrafeen erakusketa dago bertan) gisa prestatua, Tabulariumera sarbidea ematen duena eta bi eraikinak elkartzen dituenak.  Hemen museoaren pinakoteka dago [[Caravaggio|Caravaggioren]]ren San Joan Bataiatzailea eta Iragarpena (antzeko bertsio bat [[Paris|Parisko]]ko [[Louvre museoa|Louvren]] gordetzen da) bezalako margolanak gordetzen dituelarik.
 
Hiriko símbolo nagusia ere bertan gordetzen da [[Luperka|Luperka edo Kapitolioko otsoa]], denbora luzez artelan etrusko gisa bezala sailkatua, duela gutxi K.o. XII. mendean kokatu da; baliteke jatorrizko estatuak ez kondairako [[Romulo eta Remo]] bikiak ez izatea jatorrian, izan ere,dirudienez hauek [[Pizkundea|berpizkunde]] garaian atxiki zitzaizkion.  [[Konstantino II.a|Konstantino II.aren]]ren buru erraldoia K.o. IV. mendean kokatzen da.
 
Erdi Aroko lan garrantzitsu bat [[Arnolfo di Camnbio|Arnolfo di Camnbioren]]ren ''Ritratto di Carlo I d'Angiò'' (1277), Europako garai postklasikoan pertsonai bizidun bati modu  fidel batean zizelkatzen zaion lehen erretratua da.
 
== Kanpo loturak ==
* [[Wikimedia Commons|Wikimedia Commonsek]]ek [[c:Musei_Capitolini|'''Museo Kapitolinoei''']] buruzko galeria multimedia bat du.
* [[Wikimedia Commons|Wikimedia Commonsek]]ek '''[[c:Category:Musei_Capitolini|Museo Kapitolinoei]]''' buruzko kategoria multimedia bat du.
* [http://www.museicapitolini.org/ Museo Kapitolinoetako web-orria] (italieraz, gaztelaniaz, ingelesez eta frantsesez)
* [http://www.centralemontemartini.org/ Montemartini Zentraleko web-orria] (italieraz, gaztelaniaz, ingelesez eta frantsesez)
 
[[Kategoria:Italiako museoak]]
[[Kategoria:Museoak]]