Monosakarido: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
12. lerroa:
=== Fisikoak ===
Kolore garden-zurixkako solido kristalinoak dira. Molekula txiki hauek uretan disolbagarriak dira eta, normalean, zapore goxoa izaten dute.
=== Ahalmen erreduzitzailea ===
46. lerroa:
==== Periodatoz egindako oxidazioa ====
Periodatoz egindako oxidazioaren eraginez, monosakaridoak zatitzea lortzen da. Elkarri lotutako bi karbonok hidroxilo talde bana, edota hidratazioz hidroxiloa lor daitekeen beste talderen bat badute, karboniloa [C=O] esaterako, medio azidoan, periodatoak [IO4-] C-C lotura oxidatzen du, hau apurtu eta hidroxilo talde berri bana sortzen delarik libre gelditzen diren muturretan. Ondoren, berez deshidratatzen dira. Hidroxilo talderen bat blokeatuta badago, periodatozko erreakzioa murriztu egiten da.
====Metilazioa====
Bi motatako metilazioa egin daiteke monosakaridoengan. Metanolarekin [CH3OH] metilatzen bada, OH anomerikoa soilik metilatzen da, eraztuna, lotura glukosidikoz, metilo erradikal bati lotuta gelditzen delarik. Metilazioa dimetilsulfatoaz [(CH3)2SO4] eginez gero, ordea, erabateko metilazioa gertatzen da, OH guztietan lotzen baitira eter loturaz metilo erradikalak.
==== Glukosidoen eraketa ====
Forma ziklikoa duten monosakaridoetako karbono anomerikoko OH-ak beste molekula baten hidroxilo batekin erreakziona dezake, [[azetal]]ak eratuz. Konposatu hauei glikosido izena ematen zaie eta ez dute ez mutarrotazio ez erredukzio ahalmenik. Ouabaina eta amigdalina moduko glukosidoak oso toxikoak izan ohi dira eta problema asko sortzen dituzte garatzeko bidean diren herrialdeetan.
86. lerroa:
|}
== Monosakaridoen eratorriak ==
=== Desoxiazukreak ===
Karbonoren batean hidroxiloa galdu duten monosakaridoak dira. Ezagunena β-D-2-desoxierribosa da, DNA osatzen duen gluzidoa baita.
===Aminoazukreak===
Hidroxilo talde baten ordez, amina talde bat ezartzean aminoazukreak eratzen dira. Normalean, 2. karbonoan gertatzen da eta askotan azetilatu egiten da. Kitina polisakaridoaren monomeroa, adibidez, n-azetil-glukosamina da, glukosaren eratorria.
=== Alditolak ===
Aldosa eta zetosen karboniloa hidroxiloa emanez erreduzitzean, eraztuna askatu eta katea irekiko poliola eratzen da. Batzuetan karbono asimetriko berria sortzen da eta molekularen simetria ere alda daiteke. Azukre batek bi alditol ezberdin emateko aukera du, eta azukre ezberdinek (aldosa/zetosa) alditol bera eman dezakete
=== Azukre azidoak ===
Karbono primarioak, muturretan kokaturiko biak, hain zuzen ere, karboxiloraino oxidatzen dira hainbat motako azukre azidoak sortuz. 1. karbonoa oxidatzen bada, azido aldonikoa sortukoa da; azken karbonoa oxidatuz gero, azido uronikoa; eta biak guztiz oxidatuz gero, aldiz, azido glukarikoa.
===Ester fosforikoak===
Monosakaridoaren hidroxiloren batek (alkoholiko edo hemiazetalikoa) azido fosforikoarekin [H3PO4] erreakzionatzean sortzen dira. Azukreen forma aktiboak izan ohi dira metaboolismoan eta fosfatoen karga negatiboa dela-eta ezin izaten dute mintza zeharkatu.
=== Oligosakaridoak ===
| |||