Maria: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor web edizioa
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
4. lerroa:
[[Mateoren Ebanjelioa|Mateo]] eta [[Lukasen ebanjelioa|Lukasen]] [[ebanjelio]]en arabera, Itun Berrian zen Koranaren arabera Maria [[birjina]] zen ({{lang-grc|παρθένος|parthénos}}<ref>{{biblia|Mt|1|23}}</ref>) eta [[kristau]]ek sinisten dute bere semea [[Espiritu Santua]]k sortu zuela [[Jesukristoren jaiotza birjina|birjina izanda ere]]. Sorkunde birjinalaren [[mirari]]a Maria [[Josef Nazaretekoa]]rekin ezkongai zenean eman zen, eta ezkontzaren errituala amaitzeko zain zeudela, etxe-hartzearen zeremonia formala<ref>{{Erreferentzia|izena=Browning, W. R.|abizena=F.|izenburua=A dictionary of the Bible|argitaletxea=Oxford University Press|data=2004|url=https://www.worldcat.org/oclc/55600822|edizioa=Rev. ed|isbn=019860890X|pmc=55600822}}</ref>. Maria Josefekin ezkondu zen eta [[Betleem]]era joan ziren. Bertan [[Jesusen jaiotza|jaio zen Jesus]]<ref>{{Erreferentzia|izena=Jean-Pierre|abizena=Ruiz|izenburua=Between the Crèche and the Cross: Another Look at the Mother of Jesus in the New Testament|hizkuntza=en|data=2010|url=http://newtheologyreview.org/index.php/ntr/article/view/847|aldizkaria=New Theology Review|alea=3|zenbakia=23|issn=2169-1088|doi=10.17688/ntr.v23i3.847|sartze-data=2018-03-18}}</ref>.
 
Lukasen ebanjelioan, Mariaren inguruko kontakizuna [[Deikundea|Deikunderekin]] hasten da, [[Gabriel (goiangerua)|Gabriel aingerua]] Mariari agertu zitzaionean esateko Jesusen amai izateko aukeratua izan zela. Ebanjelioen arabera, Maria bertan zegoen [[Jesusen Gurutziltzaketa]] eman zenean, eta [[Jerusalem|Jerusalemgo]]go lehen kristau komunitateen kide gisa agertzen da. [[Katolizismo|Katoliko]] eta [[Eliza Ortodoxoa|Ortodoxoen]] irakaspenen arabera, lurreko bizitzaren ostean bere gorputza zuzenean igo zen [[Zeru (erlijioa)|Zerura]]; mundu kristauan [[Andre Mariaren Jasokundea]] izena hartzen du gertakari honek<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Munificentissimus Deus, die I m. Novembrus, A.D. MCML - Pius PP. XII, Constitutio Apostolica {{!}} PIUS XII|url=http://w2.vatican.va/content/pius-xii/la/apost_constitutions/documents/hf_p-xii_apc_19501101_munificentissimus-deus.html|aldizkaria=w2.vatican.va|sartze-data=2018-03-18}}</ref><ref>{{Erreferentzia|abizena=Iñaki|izenburua=Mariaren Jasokundea 2016|hizkuntza=es-es|url=http://arantzazu.org/index.php/es/20-ayudas-para-la-liturgia/397-mariaren-jasokundea-2016|aldizkaria=arantzazu.org|sartze-data=2018-03-18}}</ref>.
 
Mariaren gurtza [[Kristautasun primitiboa|kristautasun primitibotik]] hasi zen<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mariology : a guide for priests, deacons, seminarians, and consecrated persons.|argitaletxea=Queenship Pub Co|data=2008, ©2007|url=https://www.worldcat.org/oclc/225875371|isbn=9781579183554|pmc=225875371}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Perry, Tim S.,|abizena=1969-|izenburua=Mary for evangelicals : toward an understanding of the mother of our Lord|argitaletxea=IVP Academic|data=2006|url=https://www.worldcat.org/oclc/70258832|isbn=083082569X|pmc=70258832}}</ref>, eta milioika fededunek uste dute erlijioko [[Santu|santuriksantu]]rik nabarmena izan zela. [[Ama Birjinaren agerraldia|Ama Birjinaren agerraldiak]]k mundu osoan zehar eta mendeetan zehar gertatu direla uste dute fededunek. [[Eliza Ortodoxoa|Ekialdeko]] eta [[Mendebaldeko Eliza Ortodoxoa|Mendebaldeko Eliza Ortodoxoak]]k, [[Erromatar Eliza Katolikoa|Eliza Katolikoak]], [[Anglikanismo|Eliza Anglikanoak]] eta [[Luteranismo|Eliza Luteranoak]] sinisten dute Maria, Jesusen ama izanda, [[Jaungoikoaren Ama]] ere badela ({{Lang-grc|Θεοτόκος|Theotokos}}, hau da, "''Jainkoaren eramalea''"). [[Mariologia|Mariaren inguruko sinismenean]] aldeak daude tradizio kristau ezberdinen artean. Erromako Eliza Katolikoak [[Mariologia Erromatar Eliza Katolikoan|Mariaren Dogmak]] ditu, batez ere Jaungoikoaren Ama izatea, [[Sortzez Garbia]] izatea, [[Mariaren betirako birjintasuna|betirako birjina]] izatea eta Jasokundea<ref>{{Erreferentzia|izena=Eric Donald|abizena=Hirsch|izenburua=The New Dictionary of Cultural Literacy|argitaletxea=Houghton Mifflin Harcourt|hizkuntza=en|abizena2=Kett|abizena3=Trefil|izena2=Joseph F.|izena3=James S.|data=2002|url=https://books.google.es/books/about/The_New_Dictionary_of_Cultural_Literacy.html?id=GAzOg4eQl2YC&redir_esc=y|isbn=0618226478|sartze-data=2018-03-18}}</ref>. [[Protestantismo|Protestante]] askok Mariaren papera gutxitzen dute, batez ere [[Biblia|Biblian]]n berari buruzko aipamenak urriak direla argudiatuz<ref>{{Erreferentzia|izenburua=The encyclopedia of Protestantism|argitaletxea=Routledge|data=2004|url=https://www.worldcat.org/oclc/52373034|isbn=0415924723|pmc=52373034}}</ref>. Maria pertsonaia [[Maria Islamean|gurtua da Islamean]], eta [[Mariam (surah)|Koraneko atalik luzeenetako bat]] berari buruzkoa da<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Surah Maryam 19:1-98 - Towards Understanding the Quran - Quran Translation Commentary - Tafheem ul Quran|url=http://www.islamicstudies.info/tafheem.php?sura=19&verse=1&to=98|aldizkaria=www.islamicstudies.info|sartze-data=2018-03-18}}</ref>.
 
== Mariaren izena ==
42. lerroa:
[[Erreforma protestantea|Erreforma Protestanteak]] Mariari garrantzia kentzeko joera izan du. Jesus Maria birjinagandik jaio zela onartzen du, baina ez du uste Mariak birjintasuna bizitza osoan gorde zuenik. Protestante askorentzat, Ebanjelioko Jesusen neba-arrebak benetan Mariaren seme-alaba izango lirateke. [[Erromatar Eliza Katolikoa|Eliza Katolikoak]], aldiz, Mariaren garrantzia azpimarratu du betidanik. Gehienbat bi definizio dogmatikok jasotzen dute garrantzia hori: Sortzez Garbiarena eta Zeruratzearena.
 
Sortzez Garbiaren dogma [[Pio IX.a]] aita santuak onartu zuen 1854an. Bere arabera, Maria sortzetik bertatik Jatorrizko pekaturik gabekoa zen, Jainkoak hasieratik aukeratu baitzuen bere Semearen ama izateko. Beraz, Mariaren bizitza bekatu guztitik aske egon zen hasieratik bertatik.
 
Zeruratzearen dogma [[Pio XII.a]]k definitu zuen 1954an. Honen arabera Maria, lurreko bere bizialdia amaitu ondoren (ez dio ezer balizko heriotzari buruz), gorputz eta arimaz zerura jasoa izan zen.Horregatik ez du, gainerako fededunek bezala, berpizkundea itxaron behar. Jainkoaren ondoan dago hain zuzen. Protestanteek ez dituzte dogma hauek onartzen.
60. lerroa:
 
{{commonskat}}
 
[[Kategoria:Eguberri pertsonaiak]]
[[Kategoria:Itun Berriko pertsonaiak]]