Madame Bovary: berrikuspenen arteko aldeak

'''''Madame Bovary''''' [[Gustave Flaubert|Gustave Flauberten]]en eleberri bat da. Atalka argitaratu zen ''La Revue de Paris'' aldizkarian, [[1856|1856ko]]ko urriaren 1etik abenduaren 15era arte. Liburu eran [[1857|1857an]]an argitaratu zen.

[[Errealismo (literatura)|Errealismoa]] XIX. mendearen bigarren erdialdetik aurrera garaturiko mugimendua da, eta Errealismoaren jatorria nobela epikoarekin, nobela naturalistarekin eta nobela magikoarekin lotuta dago. ''Madame Bovary'' [[Erromantizismoerromantizismo berantiar|erromantizismo berantiarraren]]raren generoan sailkatzen diren nobela garrantzitsuenetariko bat da, eta horretaz gain, errealismoaren erreferentzia-puntutzat ere hartzen da.

XIX. mendeko gizarte burgesa, [[Frantziako Iraultza|Frantziako Iraultzaren]]ren ondorengoa, eta [[Napoleon Bonaparte|Napoleonek]] Frantzian ezarritako gobernu absolutista kritikatzen ditu nobela honek. Beraz, oso lotuta dago nobela alegorikoarekin.

Charles Bovaryk, probintzia-eskola batean eta [[Rouen|Roueneko]]eko fakultatean ikasketak burutu ondoren, [[Tostes|Tostesera]]era bidaiatzen du, medikuntzan jardutera. Bertan, amaren agindupean, alargun geratu den emakume batekin ezkontzen da, baina harremana berehala bukatzen da, lehen emazte hori ezkondu eta gutxira hiltzen delako. Emaztea hil baino lehenago, Charles Bovary Charles Rouault jauna bisitatzera joaten da, eta haren baserrian Rouault jaunaren alaba ezagutzen du, Emma. Charles maitemindu egiten da, eta Emmarekin ezkontzeko baimena eskatzen dio Rouault jaunari. Emmak onartu, eta Bovary andrea bihurtzen da.

Obra oso ondo baloratua izan da, eta maisulantzat jotzen da. [[Mario Vargas Llosa|Mario Vargas Llosak]]k, adibidez, zera esan zuen: «Emmaren drama errealitatearen eta ilusioaren arteko amildegia da, desiraren eta desira hori betetzearen arteko distantzia».

[[Henry James|Henry Jamesek]]ek idatzi zuen: «''Madame Bovary'' perfektua da, eta horrek bakarra egiten du: ziurtasun eskuraezina dauka, eta edozein adimen kitzikatzen dituen erronka da».

[[Marcel Proust|Marcel Proustek]]ek «araztasun gramatikala» goraipatzen du Flauberten estiloan, eta [[Vladimir Nabokov|Vladimir Nabokovek]]ek esan zuen: «estilistikoki prosa da, baina poesiak egiten duena egiten du». Antzeko iritzia du [[Milan Kundera|Milan Kunderak]]k: «Flauberten obra heldu arte prosak estetikoki gutxiago izatearen estigma zuen. ''Madame Bovary''rekin, nobela poesiaren pareko artetzat kontuan hartzen hasten dira». [[Giorgio de Chirico|Giorgio de Chiricok]]k esan zuen: «Narratiboki aztertuta, Flauberten ''Madame Bovary'' perfektua da».

Patxi Apalategik euskarara ekarri eta [[Ibaizabal argitaletxea|Ibaizabal argitaletxearekin]]rekin argitara atera zuen 1993. urtean, literatura unibertsalaren bilduman. [[Kepa Altonaga|Kepa Altonagak]]k itzulpen hau garai batean egiten ziren euskaraketa kaxkarren eredutzat erabili zuen bere ''Back to Leizarraga'' [[Entsegu|entseguanentsegu]]an. Kepa Altonaga, bere entseguan, oso kritiko agertu zen itzulpenarekin eta Patxi Apalategik erabilitako euskara [[Julio Cortazar|Julio Cortazarren]]ren ''giglikoa''ren antza zuela adierazi zuen.

* [[Jean Renoir|Jean Renoirrek]]rek zuzendua (1933). Madame Bovary: Valentine Tessier

* [[Vincente Minnelli|Vincente Minnellik]]k zuzendua (1949). Madame Bovary: [[Jennifer Jones]]

* [[Claude Chabrol|Claude Chabrolek]]ek zuzendua (1991). Madame Bovary: [[Isabelle Huppert]]

* [[Arturo Ripstein|Arturo Ripsteinek]]ek zuzenduriko pelikula mexikarra, ''[[Las razones del corazón|Las Razones del corazón]]'' (2011). Madame Bovary: Arcelia Ripstein