Lizarrako merindadea: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Aihotz (eztabaida | ekarpenak)
88.17.45.239 (eztabaida) wikilariaren 6477590 berrikuspena desegin da
Etiketa: Desegin
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
1. lerroa:
[[Fitxategi:Navarra - Mapa merindades Estella.svg|righteskuinera|350px|Lizarrerriko kokapena Nafarroan.]]
 
[[Fitxategi:Merindad de Estella-Mapa municipal.svg|225px|thumb|Eskualdeko udalerriak motaren arabera.]]
7. lerroa:
Merindadeko herriburua [[Lizarra]] da, baita udalerririk populatuena ere. Biztanleen kopuruari dagokionez, hauek dira hurrengo handienak orden honetan: [[San Adrian]], [[Azagra]], [[Mendabia]], [[Andosilla]], [[Aiegi]] eta [[Lerin]].
 
Lizarreriak guztira 2068,6 km<sup>2</sup> ditu, 73 [[udalerri]] eta 39 [[partzuergo (argipena)|partzuergo]] (horien artean handienak [[Urbasa]], [[Andimendi]] eta [[Lokiz mendilerroa|LokizLokizeko]]eko mendiguneak daude. Estellerriko biztanleak 66.082 ziren 2010ean ([[Espainiako Estatistika Institutua|Espainiako Estatistika Erakundearen]] datua).
 
Honako haran edo ibarretan daude banatuta 73 udalerriak: [[Deierri]], Goñibar eta Gesalatz, Mañeruibar, Iguzkitza ibarra, Ega ibarra, Lanaibar, Allin, Berrotza ibarra eta [[Ameskoa ibarrak|Ameskoa]].
43. lerroa:
# [[Bargota]]: 315.
# [[Cabredo]]: 108.
# [[Cárcar]]: 1.112.
# [[Deierri]]: 1.516.
# [[Deikaztelu|Dicastillo/Deikaztelu]]: 689.
100. lerroa:
[[Urbasa]] eta [[Andimendi]] mendilerroetatik [[Ebro]] eta [[Ega]] ibaien sakanetaraino zabaltzen da Lizarrako merindadea. Ega ibaiak mendebalde-ekialde noranzkoan zeharkatzen du merindadea Lizarraraino, eta iparralde-hegoalde noranzkoa hartzen du gero, [[San Adrian]]en ura Ebro ibaian isuri aurretik.
 
Lizarrako merindadean bi multzo geomorfologiko handi bereiz daitezke: [[Kantauri]] aldekoen modukoak diren haranak eta mendiak ipar eta ipar-mendebaldean ([[Urbasa-Andia natura parkea]], [[Lokiz mendilerroa|Lokiz]] eta [[Kodesko mendilerroa|Kodes]]) eta Ebroko sakana, hegoaldean. Klimari eta landaretzari dagokienez ere bereizketa bera egin behar da. Merindadearen iparraldean [[klima ozeaniko]]a da, eta hegoaldean [[klima mediterraneo-kontinental]]a. Prezipitazioek 400-1.800 mm ur uzten dute urtean batez beste, eta 6-14&nbsp;°C da tenperatura batez beste. Iparraldean hosto txikiko hariztiak eta pagadiak dira zuhaizti hedatuenak, eta hegoaldean arteak eta abaritzak.
 
== Kultura ==
=== Ondarea ===
Merindadeak [[Nafarroako kultura ondasunak|kultura ondare]] aberatsa dauka:
 
* '''Erlijiosoa''':
* [[Done Mikel eliza (Lizarra)|Done Mikel eliza]], [[San Pedro Ruakoa eliza (Lizarra)|San Pedro Ruakoa]], [[Santa Maria eliza (Lizarra)|Santa Mariakoa]], [[Hilobi Santuaren eliza (Lizarra)|Hilobi Santuarena]] ([[Lizarra]]).
* [[Irantzuko monasterioa]] ([[Abartzuza]]).
* [[Iratxeko monasterioa]] ([[Aiegi]]).
117. lerroa:
* [[Andre Mariaren eliza (Viana)]].
 
* '''Zibila''':
* [[San Pedro Ruakoaren auzoa]], [[Alde Zaharra (Lizarra)|Alde Zaharra]], [[Nafarroako errege-erreginen jauregia (Lizarra)|Nafarroako errege-erreginen jauregia]] eta [[Zalatanbor gaztelua]] ([[Lizarra]]).
* [[Etxarrengo jauregia]] ([[Girgillao]]).
127. lerroa:
* [[Alde Zaharra (Viana)]].
 
=== Euskara ===
[[1986]]ko [[Euskararen Foru Legea]]ren arabera, ondoko 4 udalerri hauek eremu mistoan sartu zituzten: [[Abartzuza]], [[Deierri]], [[Lezaun]] eta [[Lizarra]] herriburua bera. Ondoren, ia 31 urte geroago, [[2017]]ko ekainean beste 12 hauek igaro ziren hizkuntza alde berera: [[Abaigar]], [[Amezkoabarren]], [[Antzin]], [[Artazu]], [[Bargota]], [[Cabredo]], [[Eulate]], [[Larragoa]], [[Murieta]], [[Villatuerta]], [[Zirauki]] eta [[Zuñiga]].
 
== Administrazio antolakuntza ==
150. lerroa:
== Kanpo loturak ==
* {{es}} [http://www.unav.es/arte/cmn/mapas/estella.html Lizarrako merindadearen mapa]
 
 
[[Kategoria:Lizarrako merindadea]]