Bengalera: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
No edit summary
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
12. lerroa:
|mapa=
}}
 
'''Bengalera'''<ref>{{Web erref|izenburua=38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak|url=https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0038.pdf|argitaletxea=Euskaltzaindia|sartze-data=2010-12-25}}</ref> edo '''Bangla''' ({{lang|bn|বাংলা}}) [[indo-ariar hizkuntza]] bat da. Egungo [[Bangladesh]]en eta [[India]]ko [[Mendebaldeko Bengala]] eta [[Assam]] estatuetan hitz egiten den hizkuntzetako bat da. Bangladeshko hizkuntza ofiziala izateaz gain, Indiako 22 hizkuntza ofizialetako bat da, [[hindi]]aren atzetik gehien hitz egiten dena.
 
Bangladesko hizkuntza ofizial eta ''de facto'' nazionala Bengalera Estandar Modernoa da<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Bangla Language - Banglapedia|url=http://en.banglapedia.org/index.php?title=Bangla_Language|aldizkaria=en.banglapedia.org|sartze-data=2019-02-25}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Culture, Religion & Language – Visit Bangladesh|hizkuntza=en-US|url=http://visitbangladesh.gov.bd/about-bangladesh/culture-religion-language/|sartze-data=2019-02-25}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Bengali language|hizkuntza=en|url=https://www.britannica.com/topic/Bengali-language|aldizkaria=Encyclopedia Britannica|sartze-data=2019-02-25}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Bangladesh|hizkuntza=en|url=https://www.ethnologue.com/country/bd/languages|aldizkaria=Ethnologue|sartze-data=2019-02-25}}</ref>. Nazioaren ''[[lingua franca]]'' bat da, bangladehstarren %98ak ezagutzen dena<ref>{{Erreferentzia|izenburua=National Languages of Bangladesh|hizkuntza=en-US|data=2017-06-11|url=https://einfon.com/nationalsymbols/national-languages-of-bangladesh/|sartze-data=2019-02-25}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=5 Surprising Reasons the Bengali Language Is Important|hizkuntza=en-US|data=2017-08-17|url=http://www.viadelivers.com/bengali-language-facts/|aldizkaria=VIA Inc.|sartze-data=2019-02-25}}</ref>. Lehen aipatutako Indiako lekuetaz gain, ofiziala da [[Tripura]]n eta [[Barak bailara]]n. [[Brahamputra]] ibaiaren eskualde batzuetan ere hitz egiten da, Assamen. [[Andaman eta Nikobar uharteak|Andaman eta Nikobar uharteetan]] gehien hitz egiten den hizkuntza da<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Wayback Machine|data=2018-01-02|url=https://web.archive.org/web/20180102211909/http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM50thReport.pdf|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2019-02-25}}</ref>, eta [[Jharkan]], [[Bihar]], [[Mizoran]], [[Meghalaya]] eta [[Odisha]]n ere komunitate garrantzitsuak daude. Guztira 230 milioi hiztun dituenez<ref>{{Erreferentzia|izena=Jeffrey|abizena=Hays|izenburua=BENGALIS {{!}} Facts and Details|hizkuntza=en|url=http://factsanddetails.com/india/Minorities_Castes_and_Regions_in_India/sub7_4b/entry-4198.html|aldizkaria=factsanddetails.com|sartze-data=2019-02-25}}</ref>, bengalera munduan hiztun gehien duen hizkuntzen artean seigarrena da<ref>{{Erreferentzia|izenburua=World — The World Factbook - Central Intelligence Agency|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html|aldizkaria=www.cia.gov|sartze-data=2019-02-25}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Summary by language size|hizkuntza=en|url=https://www.ethnologue.com/statistics/size|aldizkaria=Ethnologue|sartze-data=2019-02-25}}</ref>.
 
XX. mende hasierako hiztegiek zioten hitzen %50a berezkoa zuela, hau da, [[prakrito]]tik naturalki eratorritako hitzak, [[ariar]] hitz eraldatuak eta austro-asiar hitzak, [[munda]] edo [[dravidiera]]tik; hitzen %7 zuzenean [[sanskrito]]tik etorriko lirateke, aldaketarik gabe, eta beste guztiak [[persiera]], [[arabiera]], [[turkiera]], [[ingeles]]a, [[portuges]]a eta [[frantses]]etik etorriko lirateke. Horietatik, gehiengoa, pertsieratik, forma gramatikal batzuk ere eman zizkionak. Azken ikerketek, ordea, hitz lokalak zein atzerriko maileguen presentzia igo dela esaten dute, batez ere hizlariek hizkera kolokiala nahiago dutelako<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Bengali language|hizkuntza=en|url=https://www.britannica.com/topic/Bengali-language|aldizkaria=Encyclopedia Britannica|sartze-data=2019-02-26}}</ref>.
 
[[Bengalerazko literatura]]k milurteko bateko historia du, eta asko ugaritu da [[bengaleraren pizkundea]]n zehar; gaur egun [[Asia]]ko literatura garrantzitsuenetako bat da. [[1999]]an [[UNESCO]]k [[otsailaren 21]]ean [[Lehen Hizkuntzaren Nazioarteko Eguna]] izendatu zuen Bangladeshko hizkuntza mugimenduaren omenez. Hizkuntza [[Bengala]]ko identitatearen ezaugarri oso garrantzitsua da, kulturalki anitza den eskualdea bateratzen laguntzen duena.
 
== Jatorria eta eraginak ==