Leodegundiaren eztei-kanta: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Luistxo (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
1. lerroa:
[[FileFitxategi:Chant to Leodegundia 1.jpg|thumb|Leodegundiaren kantua, hasiera]]
[[FileFitxategi:Chant to Leodegundia 2.jpg|thumb|bigarren orria]]
[[Leodegundia Ordoñez]] printzesa asturiarra [[Iruñeko Erresuma|Iruñeko Erresumaren]]ren gortera ezkondu zen IX. mendean, eta [[Eztei|ezteietarakoeztei]]etarako epitalamio edo eztei-kanta bat konposatu zioten. Ale hau gorde da X. mendeko [[Rodako kodexa|Rodako Kodexean]] kopiatu zelako, seguruenik [[Naiara|Naiaran]]n, orduan [[Nafarroako Erresuma|Nafarroako Erresumaren]]ren parte zelarik. Kodexa gordetzen da gaur egunean Espainiako ''Real Academia de la Historia'' delakoan, eta kodexaren amaieran dator, 232. folioaren bi aldeetan.
 
== Musika notazioa ==
7. lerroa:
 
== Testuaren ezaugarriak ==
Hogeita bederatzi ahapaldiz osatuta dago, eta [[Latin|latinezlatin]]ez dago idatzia.
 
[[Jose Luis Ansorena]] adituaren iritziz, kantuan birritan aipatzen den ''tibia'' forma, [[Txistu (musika tresna)|txistu]] formako [[txirula]] zahar baten adierazgarri izan daiteke<ref>{{Erreferentzia|izena=Ansorena Miranda, José Luis,|abizena=1928-|izenburua=Txistua eta txistulariak = El txistu y los txistularis|argitaletxea=Kutxa Fundazioa = Fundación Kutxa|data=1996|url=https://www.worldcat.org/oclc/851041904|isbn=8471732882|pmc=851041904}}</ref>.
 
Aipagarria da nola kantua era berean [[akrostiko]] bat den (ikus beherago). Ahapaldi bakoitzeko lehenengo letra hurrenez hurren jarriz gero, esaldi edo akrostiko hori osatzen da; honako esaldia hain zuzen: "Leodegundia pulcra Ordonii Filia", Leodegundia [[Ordoño I.a Asturietakoa|Ordoñoren]] alaba ederra.
17. lerroa:
== Epitalamioaren hitzak eta akrostikoa ==
 
[[FileFitxategi:Chant to Leodegundia 1 (musical notations).jpg|thumb|400px|Notazio musikala lehen ahapaldian)]]
[[FileFitxategi:Chant to Leodegundia 1 (Acrostic initials).jpg|thumb|Akrostikoaren hasieraː LEODEGV...)]]
 
<blockquote>L&nbsp;&nbsp;&nbsp;audes dulces fluant tibiali modo:</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;magnam Leodegundiam Ordonii filiam</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;exultantes conlaudemus manuque adpiaudamus.</blockquote><blockquote>E&nbsp;&nbsp;&nbsp;x genere claro semine regali</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;talis decet utique nasci proles optima</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;quae paternum genus ornat maternumque sublimat.</blockquote><blockquote>O&nbsp;&nbsp;&nbsp;rnata moribus, eloquiis clara,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;crudita litteris sacrisque misteriis,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;conlaudetur cantu suaui imniferis uocibus.</blockquote><blockquote>D&nbsp;&nbsp;&nbsp;um faties eius rutilat decore ,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;moderata regula imperat familiis,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ornat domum ac disponit mirabile ordine.</blockquote><blockquote>E&nbsp;&nbsp;&nbsp;xultet persona cui extat nexu</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;coniugali tradita casta Leodegundia,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;placens Deo et amicis absque ulla macula.</blockquote><blockquote>G&nbsp;&nbsp;&nbsp;audete. gaudete, simul personate.</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;cuncti eius tamuli, matronae substantiam</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;dulci uoce conlaudate proferentes canticum.</blockquote><blockquote>V&nbsp;&nbsp;&nbsp;t uigeat longo feliciter aeuo,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;filiorum filios uideat incolumes</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;gaudeatque cum amicis, exorate dominum.</blockquote><blockquote>N&nbsp;&nbsp;&nbsp;erui repercussi manu citharistae</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;tetracordon tinniat, armoniam concitet,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ut resonent laudes dulces domne Leodegundie.</blockquote><blockquote>D&nbsp;&nbsp;&nbsp;um lira reclangit, tibia resonat,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Pampilonae ciuibus melos dantes suauiter,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;recitantes in concentu laudent Leodegundiam.</blockquote><blockquote>I&nbsp;&nbsp;&nbsp;nnouetur semper memoria eius,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;quae proximos diligit fideli propositu,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;suos optans ac externos ut pariter diligat.</blockquote><blockquote>A&nbsp;&nbsp;&nbsp;udiant propinqui, cari et amici;</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;gratulantes digniter prorumpant in iubilum:</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;patris decus et doctrinam proles electa tenet.</blockquote><blockquote>P&nbsp;&nbsp;&nbsp;ulcerrima nimis, audi modulamen</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;tibiale dulciter quod electo canimus:</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;deprecantes deprecamur ut famulos audias,</blockquote><blockquote>V&nbsp;&nbsp;&nbsp;t ualeas felix et seruias Deo</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;gubernesque pauperes protegasque orfanos;</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;mundi quoque gratulentur te habentes dominam.</blockquote><blockquote>L&nbsp;&nbsp;&nbsp;umen uerum Dei te ubique tegat:</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;te tenebrae fugiant semperque resplendeas:</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;obseruando legem sanctam summo Deo placeas.</blockquote><blockquote>C&nbsp;&nbsp;&nbsp;oncentu parili resonate cuncti,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;cantu dulce tibia personet ut condecet:</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;audiant et gratulentur qui te semper diligunt.</blockquote><blockquote>R&nbsp;&nbsp;&nbsp;egula canora resonat in aula</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;musicalis carminis, et regalis poculus</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;praeparatur ut regina potum suauem glutiat.</blockquote><blockquote>A&nbsp;&nbsp;&nbsp;d exhilarandam faciem decoram</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;praeparentur famuli, infundentes poculo</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;ambroseum sucum braci ut laetetur affatim.</blockquote><blockquote>O&nbsp;&nbsp;&nbsp;ptentur amici, ac sodales obtimi,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;conuiuaeque regii resedeant pariter,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;onerentur mensae omnes ex opimis ferculis.</blockquote><blockquote>R&nbsp;&nbsp;&nbsp;egalis dum cibus rite praeparatur .</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;signo Xristi omnia consecrata fercula;</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;inquirantur more pio cuncti semper pauperes.</blockquote><blockquote>D&nbsp;&nbsp;&nbsp;um pauper refectus cibis praeparatis</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;deprecatur dominum pro salute principum,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;tunc redemptor aure pia inuocantes adiuuat.</blockquote><blockquote>O&nbsp;&nbsp;&nbsp;ccurrant cantores suaues melos dantes;</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;in conspectu omnium rite consedentium</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;conlaudetur nomen Dei, cuius iussu uiuimus.</blockquote><blockquote>N&nbsp;&nbsp;&nbsp;ullius scurronis hic resonent uerba,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;absit omne barbarum garritule scandalum,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;sed edentes ac potantes laudemus altissimum.</blockquote><blockquote>I&nbsp;&nbsp;&nbsp;ncipiat cantor percutiens liram</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;aut uerberans cimbalum in concentu cunctorum</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;conlaudare regem Deum rectoremque omnium.</blockquote><blockquote>I&nbsp;&nbsp;&nbsp;Ilius nunc promat laudes carmen nostrum.</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;cuius nutu omnibus datum extat uinculum</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;caritatis coniugalis clarae Leodegundiae.</blockquote><blockquote>F&nbsp;&nbsp;&nbsp;eliciter uiuas et Xristo placeas.</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;placatum possideas regnum tibi traditum:</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;nullus hostis ac aduersus contra te uictoriet.</blockquote><blockquote>I&nbsp;&nbsp;&nbsp;donea semper sis ad obseruandam</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;legem Dei melleam quae humiles indicet,</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;mansuetos ac modestos ad regnum perpetuum.</blockquote><blockquote>L&nbsp;&nbsp;&nbsp;imen domus Dei mansueta mente</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;alacrique animo frequentare piissime:</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;lacrimando et orando deprecare Dominum.</blockquote><blockquote>I&nbsp;&nbsp;&nbsp;bj dulces laudes ac praecepta uitae</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;aure mentis audies quae redemtor condidit</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;obseruarique praecepit his quj eum diligunt.</blockquote><blockquote>A&nbsp;&nbsp;&nbsp;ue, semper uale in domino Deo.</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;domna Leodegundia, et post longa tempora</blockquote><blockquote>&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;regnum Xristj consequeris cum electis omnibus.</blockquote>
 
== Erreferentziak ==
[[Kategoria:Nafarroako abestiak]]
<references />
[[Kategoria:Nafarroako historia]]
 
== Kanpoko loturak ==
* [https://www.condadodecastilla.es/blog/poema-a-la-reina-dona-leodegundia/ Leodegundiaren kantua gaztelerara itzulia.]
* [http://bibliotecadigital.rah.es/dgbrah/es/consulta/resultados_ocr.cmd?buscar_cabecera=Buscar&id=74052&tipoResultados=BIB&presentacion=mosaico&posicion=1&forma=ficha Roda Kodexa digitalki] (ikus 232. orria Leodegundiaren kantua aurkitzeko).
 
[[Kategoria:Nafarroako abestiak]]
[[Kategoria:Nafarroako historia]]