Iruñeko Sanferminak: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
1. lerroa:
{{Argitzeko|Iruñeko jaiei|San Fermin (argipena)}}
{{Jai infotaula
|jai izena = Sanferminak
7. lerroa:
|izen ofiziala =
|ezizena =
|tokia = [[IrudiFitxategi:Bandera Pamplona.svg|23px]] [[Iruñea]]<br />{{banderaikur|EH}} [[Nafarroa]], [[Euskal Herria]]
|antolatzailea = [[Iruñeko Udala]]
|liturgia kolorea =
|mota luzea =
|esanahia = Iruñeko jai nagusiak, [[Fermin Amienskoa|San Fermin AmienskoaAmienskoaren]]ren omenez<br />(egun nagusia: [[uztailaren 7]]a)
|hasiera = [[uztailaren 6]]a,<br />eguerdiko 12:00ak
|amaiera = [[uztailaren 14]]a,<br />gauerdiko 00:00ak
56. lerroa:
Telebista eta egunkarietako azaletan agertzea lortu dute maiz, Iruñean ez baita askotan ikusten gizon eta emakume biluziz osaturiko saldoa karriketan gora eta behera korrika. Gutxika-gutxika zaleak batu dituzte, 2002an 20 lagun ziren eta egun ehunka dira parte-hartzaileak, izan ere.
 
Ekintza honek Iruñean Sanferminen inguruko tradizio bitxi bihurtzeko bidea darama.
==== Uztailaren 15eko entzierroa ====
69. lerroa:
Nabarreriako iturria edota Santa Zezilia iturria,alde zaharreko iturri bat da, Nabarreria kaleako maldaren hasieran kokatua dago. Festa hauetan atzerritarrak alkohol edo drogen efektupean iturrira igotzen dira geroago beraien buruak beheko jendartera botatzeko.
 
== Erraldoiak eta buruhandiak ==
{{nagusia|Iruñeko erraldoi eta buruhandien konpartsa}}
 
Iruñeko erraldoiek 150 urte baino gehiago dute, eta festaren ikur nagusietakoa dira. Egurrez, kartoiz eta oihalaz egindako irudiak dira eta goizez ateratzen dira egunero konpartsakide, gaita-jotzaile, txistulari, kiliki, buruhandi eta zaldikoekin batera. Gaur egungoak Tadeo Amorenak egin zituen [[1860]]an, 4 bikote irudikatzen zituztela 4 kontinenteak eta munduko arrazak, Ozeania izan ezik: Europako errege-erregina zuriak, Asiako errege-erregina horiak, Afrikako errege-erregina beltzaranak eta Ameriketako errege-erregina beltzak. Europako erreginak 59 kilogramo eta Afrikako erregeak 66.5 kg dituzte, eta altuera 3.9 metrokoa da.
 
Lehenengo aipamena hala ere [[XVI. mende]]ko bigarren hamarkadakoa da, José María Corerak eginda, eta [[Arturo Kanpion]]en eleberriaren arabera ("Don García Almoravid"), 1276tik etorriko zen tradizio hau, baieztapen historikorik egon ez arren.
78. lerroa:
Konpartsa beraz 8 erraldoiek, 6 zaldikoek, 5 buruhandiek ("Alcalde", "Concejal", "Japonés", "Japonesa" eta "Abuela") eta 6 kiliki ("Verrugas", "Napoleón", "Barbas", "Coletas", "Patata" eta "Caravinagre").
 
[[1965]]ean bidaiatu zuten New Yorkera bertako nazioarteko erakusketarako, eta ezin izan ziren atera erraldoi beltzak zirela eta. Gertaera hau jaso du [[Fermin Muguruza]] artista irundarrak "Black is Beltza" lanean (2015).
 
== Peñak ==
94. lerroa:
* Rotxapea.
* Sanduzelai.
* San Fermin.
* El Txarko.
* La Única. Peñarik zaharrena da hau, [[1903]]an sortua.