Ingeniaritza elektriko: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t barne lotura zuzenketa
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
1. lerroa:
[[Fitxategi:Ipod 5th Generation white.jpg|righteskuinera|thumb|200px|Ingeniaritza elektrikoaren ekoizkinak gure inguruan daude. iPod-aren moduko tresnak ezinezkoak izango litzateke seinale prozesaketaren, elektronikaren eta mikroelektronikaren azken aurrerapenak gabe.]]
'''Ingeniaritza elektriko'''a (batzuetan '''ingeniaritza elektriko eta elektroniko'''a deitua) [[argindar|elektrizitatearen]], [[elektronika]]ren eta [[elektromagnetismo]]aren ikerketa eta aplikazioetan aritzen den [[ingeniaritza]]ren diziplina profesionala da. Eremua hemeretzigarren mendearen azken urteetan identifikatu zen lehenengoz lanbide bat legez, [[telegrafo]] elektrikoaren eta energia elektrikoaren hornikuntzaren merkaturatzearekin batera. Gaur egun eremu horren barruan azpi-eremu batzuk daude kokatuta, [[ingeniaritza energetiko|energiaz]], [[kontrol sistema|kontrol sistemez]], [[elektronika]]z eta [[telekomunikazio]]ez arduratzen direnak barne.
 
17. lerroa:
Garai honetan lanak ikaragarri emendatu ziren eremuan. 1882an [[Thomas Alva Edison|Edison]]-ek Manhattan-go berrogei eta hemeretzi bezerori 110 volteko [[korronte zuzen|korronte jarraitua]] hornitzen zien elektrizitatearen hornikuntzarako munduko lehenengo sare zabala abiarazi zuen. 1887an [[Nikola Tesla]]-k [[Korronte alterno]] legez ezagutzen den energia banatzeko beste era bati buruzko patente batzuk bete zituen. Hurrengo urteetan Tesla eta Edison-en arteko banaketa metodo egokienari buruzko leia min bat izan zen, "[[Korronteen gerra|Korronteen guda]]" legez ezagutu zena.
 
Bien ahaleginei esker ingeniaritza elektrikoa asko aurreratu zen. —Tesla-ren lanak [[indukziozko motor]]retan eta [[sistema polifasiko|sistema faseaniztunfaseaniztunetan]]etan eragin handia izan zuen eremuan hurrengo urteetan, bitartean Edison-en lana telegrafian eta bere “[[stock ticker]]”raren garapena etekintsuak suertatu ziren azkenean [[General Electric]] izango zen bere konpainiarentzat. Hala ere, 19. mendearen amaierako hasi ziren sortzen ingeniaritza elektrikoaren aurreratzean funtsezkoak izango ziren beste pertsona ospetsuak.
 
=== Irrati elektronikaren sorkuntza ===
35. lerroa:
=== Energia ===
 
[[Fitxategi:Power pole.jpg|righteskuinera|150 px]]
[[Ingeniaritza elektriko energetiko]]a [[elektrizitatea]]ren [[energia elektrikoaren sorkuntza|sortzeaz]], [[energia elektrikoaren garraio|garraioaz]] eta [[energia elektrikoaren banaketa|banaketaz]] arduratzen da, baita haiekin zerikusia duten gailu batzuen diseinuaz. Gailu horien artean [[transformadore]]ak, [[sorgailu elektriko]]ak, [[motor elektriko]]ak eta [[energia handiko sistema elektroniko]]ak daude. Munduko leku askotan, gobernuek elektrizitate sorgailu asko euren artean eta erabiltzaileen instalazioei lotuta mantentzen duen [[sare elektriko]] bat eraiki eta mantentzen dute. Erabiltzaileek sare elektrikotik hartzen dute energia elektrikoa, eurek era garestian hura sortzeko beharra saihestuz horrela. Ingeniari energetikoek bai sare elektrikoaren mantentzean eta bai sarera lotuta dauden sistema energetikoenetan egiten dute lan. Horrelako sistemek, ''sareko'' sistema energetikoak deituak, sar dezakete energia sare elektrikoan, bertatik energia har dezakete edo, aukeran, funtzio biak bete ahal dute. Ingeniari energetikoek sare elektrikora lotuta ez dauden ''sarez kanpoko'' sistema energetikoetan ere lan egin dezakete, batzuetan sarez kanpoko sistemak sarekoak baino egokiagoak dira eta.
 
=== Telekomunikazioak ===
 
[[Fitxategi:Milstar.jpg|righteskuinera|150 px]]
[[Telekomunikazio|Telekomunikazio ingeniaritzaren]] ardura nagusia [[informazio]]aren [[transmisio (telekomunikaziozkoa)|helaraztea]] da; [[kable ardazkide]]aren, [[zuntz optiko]]aren edo [[espazio zabal]]aren moduko [[kanal (komunikaziokoa)|kanal]] baten zehar. Espazio zabalaren zehar bideratzeko, informazioa [[uhin garraiatzaile]] batean kodetu behar da, horrela informazioa bideratzeko egokia den [[garraiatzaile frekuentzia]] batean sartzeko; honi [[modulazio]]a deitzen zaio. Asko erabiltzen diren modulatzeko teknika analogikoen artean [[Anplitude Modulatua|anplitude modulaziomodulazioa]]a eta [[Frekuentzia Modulatua|maiztasun modulaziomodulazioa]]a daude. Modulatze moduaren hautaketak eragin handia du sistemaren kostu eta jardueran eta ingeniariek kontu handiz aztertu behar dute faktore bi horien arteko elkarreraginak.
 
Bideratze sistema baten karakteristikak behin finkatuta, telekomunikazio ingeniariek horren moduko sistemek behar dituzten [[igorgailu]]ak eta [[irrati hargailu|hargailuak]] diseinatzen dituzte. Batzuetan aparatu mota bi hauek informazioa igorri eta hartzeko gauza den [[igorgailu-hargailu]] deitutako aparatu bakar batean batzen dira. Igorgailuen diseinuan garrantzi handikoak dira [[energia erabilera]] eta berarekin zerikusi handia duen [[seinalearen indar]]ra. Igorgailu baten seinalearen indarra nahikoa ez bada seinalearen kalitatea txikitu eta informazioa gal daiteke inguruko [[seinalearen zarata|zarataz]].
47. lerroa:
=== Konputagailuak ===
 
[[Fitxategi:Palm IIIxe PDA.jpg|righteskuinera|150 px]]
[[Konputagailu ingeniaritza]] [[ordenagailu|konputagailu]] eta [[ordenagailu|konputagailu sistemen]] diseinuaz arduratzen da; diseinu horiek [[hardware]] (aparatu) berri batena, [[PDA]] (personal digital assistant ingelesez) batena, [[ekoizpen (argipena)|industria planta]] bat kontrolatzeko konputagailu erabilera batena edo antzeko beste gauza batzuena izan daitezkeela. Konputagailu ingeniariek sistema baten [[software]]an ere lan egin ahal dute. Hala ere, software sistema konplexuen diseinua sarritan [[software ingeniaritza]]ren eginkizuna da, eta askotan ingeniaritzaren beste eremu legez hartzen da. Mahai gaineko [[konputagailu pertsonal]]arena konputagailu ingeniariek esku artean erabili ditzaketen gailuen kopuruarekin alderatuta ehuneko txikia da, gaur egun konputagailu moduko arkitekturak mota askotako gailuetan aurkitu ahal ditugu eta, esate baterako [[bideokontsola|bideo kontsoletan]] eta [[DVD gailu]]etan.