Honoré de Balzac: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
12. lerroa:
|hizkuntza =eu
|url=}}</ref>
, eta bere eleberriak [[Frantsesezko literatura|Frantsesezko literaturan]]n garrantzitsuenen artean daude. Hala ere, ez zen eleberriak idaztera mugatu, beste hainbat genero landu baitzituen, hala nola filosofia, antzerkia, kazetaritza, gutunak, eta ezin konta ahala asmo eta proiektu utzi zituen paper zorroetan zirriborratuak.
 
''[[La Comédie humaine]]'' («Giza komedia») izeneko proiektu handia sortu zuen, beraien artean lotura duten 137 istorio idazteko asmoz. Helburu hori bete ezin izan zuen arren, guztira 91 lan bukatu zituen (istorioak, eleberriak eta saiakerak) eta 46 lan bukatu gabe geratu ziren. Gainera, hogeita hamar ipuin (''Les cent contes drolatiques'', 1832-1837) eta bost antzerki idatzi zituen.
 
Egunkarietan eta aldizkarietan Balzacen sinadura guztiz preziatua zen. Gutun ugari idatzi zuen; 1850ean bere emazte bihurtu zen [[Ewelina Hańska]]rekin, bereziki, gutun truke luze bezain interesgarria izan zuen.
20. lerroa:
 
 
[[Fitxategi:Balzac (par Boulanger).jpg|thumb|leftezkerrera|Honoré de Balzac, [[Vendôme]]ko ikastetxean ikasle zela. [[Maxime Dastugue]]ren margolana.]]
 
== Bizitza ==
[[Fitxategi:Balzac1820s.jpg|thumb|leftezkerrera|Balzacen erretratu bat, 1820ko hamarkadaren erdialdekoa.]]
Honoré de Balzac [[Tours]]en ([[Frantzia]]) jaio zen 1799ko maiatzaren 20an, [[burgesia|burges]] familia batean<ref>
{{Erreferentzia
68. lerroa:
|urtea=2010
|hizkuntza =es
|orrialdeak=17-20}}</ref>
 
Balzac-ek gehiegikeriaz betetako bizitza eraman zuen. Anbizio handia zeukan, eta horren froga da Maison des Jardies izeneko propietatearen erosketa. 1837 urtean erosi zuen, Versailles-Paris trenbidetik gertu. Berak diseinatu zuen etxea, eta, antza denez, bigarren solairura igotzeko eskailera jartzea ahaztu zitzaion <ref>{{Erreferentzia
91. lerroa:
|sartze-data=2018-11-07|abizena=|izena= |egile-lotura=|hizkuntza=eu|formatua=}}</ref>
=== Egileen ofizioaren aldeko lana ===
'''Nobelagileen ofizioa''' aldarrikatzeko gogor egin zuen lan, modu askotan: <ref>{{Erreferentzia
|izena=
|abizena=
97. lerroa:
|urtea=1998
|hizkuntza =es
|orrialdeak=45-46}}</ref> Buloz editorea eraman zuen auzitegira. 1938an “Société des gens de lettres” Elkartearen sorreran parte hartu zuen, [[George Sand]], [[Victor Hugo]] eta [[Alexandre Dumas]]ekin batera. Egileen interesak eta ondare-eskubideak defentsako xedearekin sortutako elkartea da. Elkarte honen lehendakaria izan zen 1939ko abuztuaren 16tik aurrera, eta ohorezko lehendakari izendatu zuten 1941ean.
1940an, Arautegi Literarioa (62 artikuluetan banatutakoa) sortzeko egin zuen lan, jabetza literarioaren inguruan<ref>{{Erreferentzia
|izena= Roger
127. lerroa:
 
== Lehenengo pausoak ==
Arrakastarik gabeko hasiera antzerki lan batekin: Cromwell (1819). Bere lehenengo eleberriarekin arrakasta gehiago lortu zuen: Lord R'Hoone ezizenez argitaratu zuen L'Héritière de Birague (1822). Saiakera ugari argitaratu zuen beste ezizenekin - "Horace de Saint-Aubin" ezizenez, Clotilde de Lusignan (1822), Le Centenaire (1822), Le Vicaire des Ardennes (1822), La Dernière Fée (1823) , Annette et le Criminal (Argow le Pirate) (1824), Wann-Chlore (1826) – edo anonimoki - Du Droit d'aînesse (1824), Histoire impartiale des Jésuites (1824) eta Code des gens honnêtes (1826)<ref>{{Erreferentzia
|izena=
|abizena=
209. lerroa:
 
== Idazlan nagusien zerrenda ==
[[Fitxategi:Father Goriot by H. Daumier (1842).JPG|thumb|300px|righteskuinera|Le Père Goriot, Goriot Zaharra Balzacen irakurri beharreko lehen obra, Felicien Marceau frantses akademikoaren aburuz<ref>{{Cite web|url= https://www.armiarma.eus/unibertsala/balzac/|izenburua=Honoré Balzac. Armiarma Literatura Unibertsala|sartze-data=2018-11-07|abizena=|izena= |egile-lotura=|hizkuntza=eu|formatua=}}</ref> (1835)]]
'''Bertso tragikoa'''
* ''Cromwell'' (1819)
242. lerroa:
 
'''La Comédie humaine'''
Piramide-egiturarekin sortutako lana da. Hasteko: ''Ohitura ikerlanak'' 6 ataletan banatuak:
* ''Scènes de la vie privée''
* ''Scènes de la vie de province''
250. lerroa:
* ''Scènes de la vie de campagne''
 
Jarraipena ''Ikerlan filosofikoak'' eta bukaera ''Ikerlan analitikoak''. 1842an agertu zen eta 1846 bitartean argitaratu zen, hamasei liburukiko bilduma osaturik.<ref>{{Erreferentzia
|izena=
|abizena=
293. lerroa:
* ''An Episode of terror''
 
=== Euskaraz itzuliak ===
 
* ''Gauezko Españarik gauezkoena''<ref>{{Cite web|url=
http://www.eizie.eus/Argitalpenak/inbentarioa|izenburua= Euskal itzulpenen inbentarioa
(1976-2008)Manu López Gaseni. Hizkuntzaren eta Literaturaren Didaktika Saila Euskal Herriko Unibertsitatea. [2008] 41 orr. |sartze-data=2018-11-08|abizena=|izena= |egile-lotura=|hizkuntza=eu|formatua=}}</ref> ('' Contes bruns/Le Grand d’Espagne”)([[1832]]).Itzultzailea: [[Angel Valdes]] [[1987]]
 
* ''Goriot Zaharra''('' Père Goriot”)([[1835]]). Itzultzailea: [[Pedro Diez de Ulzurrun]]<ref>{{Cite web|url= https://www.armiarma.eus/unibertsala/balzac/ |izenburua= Balzac. Goriot Zaharra. Armiarma Literatura Unibertsala[testua]|abizena=|izena= |egile-lotura=|hizkuntza=eu|formatua=}}</ref><ref>{{Cite web|url= http://www.eizie.eus/Argitalpenak/Literatura_Unibertsala/iruzkina|izenburua= Dirua, alabak, eleberriak. Markos Zapiain. "Goriot zaharra" iruzkina. Honore de Balzac. Euskaldunon Egunkaria, 1999-10-23.|abizena=|izena= |egile-lotura=|hizkuntza=eu|formatua=}}</ref>. [[1996]]
Itzultzailearen iritziz, Goriot eleberria irekia da, bidegurutze antzekoa, Balzacen lan eta munduan sartzeko egokia beraz.
* ''Maisulan ezezaguna''<ref>{{Cite web|url=
http://www.eizie.eus/Argitalpenak/inbentarioa/|izenburua= Euskal itzulpenen inbentarioa
(1976-2008)Manu López Gaseni. Hizkuntzaren eta Literaturaren Didaktika Saila Euskal Herriko Unibertsitatea. [2008] 41 orr.
|sartze-data=2018-11-08|abizena=|izena= |egile-lotura=|hizkuntza=eu|formatua=}}</ref>('' Le Chef-d’œuvre inconnu,) ([[1845]]).Itzultzailea: [[Josu Zabaleta]]. [[2006]]
Artium museoan 2006 urtean, lan honi buruz erakusketa antolatu zen: ''Maisulan ezezaguna Balzac-en arabera'' izenburupean
<ref>{{Cite web|url= https://www.armiarma.eus/unibertsala/balzac/|izenburua=Honoré Balzac. Armiarma Literatura Unibertsala|sartze-data=2018-11-07|abizena=|izena= |egile-lotura=|hizkuntza=eu|formatua=}}</ref>
 
== Bibliografia ==
* Artium museoa: ''Maisulan ezezaguna Balzac-en arabera''. Erakusketa: 2006-02-02 / 2006-05-28 [erakusketaren katalogoa]. Testuen egileak: Honoré de Balzac, Arthur C. Danto, Francisco Calvo Serraller, Brigitte Léal eta Javier González de Durana. Gasteiz: Artium Museoa, 2006 ISBN ISBN: 84-934234-9-1
* ''Diccionario de los escritores del mundo''. León: Everest. 1998. ISBN 84-241-1541-4
* Dissaux, Nicolas (dir.): ''Balzac, romancier du droit'', Paris, Lexis Nexis, 2012 ISBN 9782711017355.
* ''Literatura Unibertsala, Batxilergoa 1''.Donostia: Erein, 2016 ISBN 978-84-9109-057-1
* ''Literatura Unibertsala, Batxilergoa 2''.Donostia. Erein, 2012 . ISBN 9788497467551 2
* ''Lur Entziklopedia Tematikoa. Literatura''. 1999 ISBN 84-7099-426-3
* Marchamalo, Jesús, Flores, Damián:''44 escritores dela literatura universal''. Siruela, 2010. ISBN 9788498414073
* Pierrot, Roger: ''Honoré de Balzac'', Paris, Fayard, 1994, berimpr.1999, ISBN 2-213-59228-4
 
== Erreferentziak ==
325. lerroa:
{{commonskat}}
* [http://www.audiocite.net/recherche.php?livre-audio-gratuit=Balzac Honoré de Balzacen idazlanak entzungai. Audioliburuak.] {{fr}}
* [http://www.gutenberg.org/browse/authors/b#a251 Honoré de Balzacen idazlanak irakurgai. Guttenberg proiektua.] {{fr}}
* [https://fr.wikisource.org/wiki/La_Com%C3%A9die_humaine FR wikipedia wikisources: La comedie humaine, 1846-1848]{{fr}}
* [https://fr.wikisource.org/wiki/Le_Chef-d%E2%80%99%C5%93uvre_inconnu FR wikipedia wikisources: Le Chef-d’œuvre inconnu, 1845 ]{{fr}}
* [https://fr.wikisource.org/wiki/Le_P%C3%A8re_Goriot/%C3%89ditions FR wikipedia wikisources: Goriot Zaharra, 1835]{{fr}}
* [https://fr.wikisource.org/wiki/Contes_bruns FR wikipedia wikisources: Contes bruns/Le Grand d’Espagne , 1832 ]{{fr}}
* [https://fr.wikisource.org/wiki/Physiologie_du_Mariage FR wikipedia wikisources: Physiologie du Mariage , 1829 ]{{fr}}
* [https://www.armiarma.eus/unibertsala/balzac/ Goriot zaharra testua online]