Hawaiiera: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Moving from Category:Malaysiar-polinesiar hizkuntzak to Category:Malayo-polinesiar hizkuntzak using Cat-a-lot |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
38. lerroa:
== Egungo egoera ==
Gaur egun, hizkuntza berpizteko eta zabaltzeko ahaleginak egiten ari dira. Seme-alabak hawaieraz hezi nahi dituzten familiek eskolak dauzkate eskura. ''Hawaiian Word of The Day'' ("Eguneko hawaiierazko hitza") izeneko programa emititzen du [[irrati (hedabidea)|irrati]] publikoak; gainera, [[Honolulu]]ko bi [[egunkari]] garrantzitsuetako batek hawaiieraz idatzitako artikulu bat dakar, ''Kauakukalahale'' deiturikoa.
Bada batetik [[XIX. mendea]]n hitz egiten zuten hawaiiera berpiztu nahi dutenen eta, bestetik, [[ingeles]]arekin edo hango [[pidgin]]arekin harremana duen hawaiiera hitz eginez hazi zirenen arteko tentsioa<ref>{{Erreferentzia | abizena1 = Sakoda| izena1 = Kent | izena2 = Jeff | abizena2 = Siegel | urtea = [[2003]] | izenburua = Pidgin Grammar: An Introduction to the Creole Language of Hawaiʻi. Honolulu: Bess Press. | id =ISBN 1-57306-169-7}}</ref>. Azken hori [[ingeles]]aren ondorengoa da eta hawaiieraren eta [[Asia]]ko beste hizkuntza batzuen ([[japoniera]]rena eta [[kantoniera]]rena, batik bat) eragina izan du.
45. lerroa:
== Historia ==
[[XVIII. mendea]]n, esploratzaile [[europa]]rrak [[Hawaii]] [[uharte]]etara heldu ziren eta horrek uharteetara hainbat hizkuntza eraman zituen, baita bertakoei beste lurralde batzuetara joateko aukera eskaini ere. [[XIX. mendea]]n, hawaiiarren biztanleria izaugarri jaitsi zen, etorkinek ekarri zituzten [[eritasun|gaixotasunengatik]]. Hiztunen galeraz gain, [[1885]]ean eskoletan ikasketak [[ingeles]]ez bakarrik egin behar zela agintzen zuen araua ezarri zen.
[[XXI. mendea]]ren hasieran, ingelesak hawaiiera guztiz baztertu du [[uhartedi|artxipelagoko]] zazpi uharteetako seitan eta estatuko hiztunen kopurua ez da % 0,1era iristen.
55. lerroa:
=== Azken urteetako egoera ===
[[1990]]az geroztik, hiztunen kopurua 37.000tik 1.000ra jaitsi da eta horietako askok 70 [[urte]] baino gehiago dituzte. Ez dago adostasunik arrazoietan: batzuek uste dute gertaera nagusia bertakoen utzikeria dela, askok haurrak [[ingeles]]a soilik ikasteko bultzatu dituztelako eta ez dutelako haien aurrean hawaiieraz hitz egiten, ikas ez dezaten. Bestalde, beste batzuen iritziz, gobernuaren hizkuntza [[lege]]z kanpokoa bihurtzearen erabakiak ekarri du galera, baita eskoletan hizkuntza hartan mintzatzen ziren haurrei ezarritako zigorrek ere<ref>Kahele, Mona. ''Clouds of Memories''</ref>.
== Ezaugarriak ==
=== Idazkera ===
Hawaiiera [[1820]]an Estatu Batuetako misiolariek ezarritako ''ka {{Unicode|pī‘āpā Hawai‘i}}'' [[latindar alfabetoa]]ren aldaeraz idazten da; hamahiru [[fonema]] ditu, baina eguneroko hizkuntzak ez ditu denak erabiltzen:
{| cellpadding="4" cellspacing="0" class="wikitable"
|- align="center"
80. lerroa:
| argitaletxea = University of Hawai‘i Press
| id = ISBN 0-8248-1637-4
}} </ref>.
==== Kontsonanteak ====
| |||