15:06, 27 urtarrila 2019ko berrikusketa aldatu UnniMan (eztabaida \| ekarpenak) 719 edits No edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa ← Aurreko ezberdintasuna		07:44, 19 otsaila 2019ko berrikusketa aldatu desegin TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Aldaketa kosmetikoak Hurrengo ezberdintasuna →
12. lerroa: == Historia == === Feminismoaren sustraiak === [[Fitxategi:Female.svg\|thumb\|200px\|~~right~~eskuinera\|[[Artizarra]]ren ikur astronomikoa, ''Venusen ispilua'' izenez ere ezaguna, mugimendu feministaren ikurtzat hartu da.]] {{Txantiloi: Argitu behar}} [[Mitologia]]ri dagokionez, [[sorgin]]ek eragin handia izan dute, hauen inguruan hitz egiten denean modu txar batean hitz egiten da, malefizioekin erlazionatuz, horrela munduaren miseria guztiak haien gainean jarriz{{erreferentzia behar}}. Gehienetan argazkietan katu beltz (fama txarra dutenak, eta oso zorte txarra ematen dutenak dira) batekin batera eta inarrarekin (haien inguruaren zaindariak eta ugalkorrak dira) agertzen dira. Inarra, opresioaren sinboloa izanik, hainbat emakumeek askatasunaren sinbolo bezala transformatu zuten, sufritzen zuten eta duten opresioarekin bukatzeko. Beraz, ''Caliban y la bruja'' liburua [[Silvia Federici]]k azaltzen duen moduan; sorginek, emakume agresiboak, feministak, azkarrak, independenteak , iraultzaileak, etab. ziren, hau da, feminismoa defendatzen zuten emakumeak ziren.{{erreferentzia behar}} [[Mendebaldea (kultura)\|Europako eta bere eragineko lurraldeetan]], aro garaikidean, [[Emakumeen sufragismoa]] hartu ohi da sarritan feminismoaren aurreko lehen atal garrantzitsuenetarikoa. Behean daude data aipagarri batzuk: * [[1848]]ko [[uztailaren 18]]n Emakumeen Eskubideen lehen Biltzarra egin zuten [[New York]] hirian. * [[1893]]ko [[irailaren 19]]an [[Zeelanda Berria]] bihurtu zen [[boto unibertsala]] onartzen lehen estatu, [[Kate Sheppard]]ek gidatu zuen [[emakumeen boto eskubide]] mugimenduari esker. * [[1911]]ko [[martxoaren 8]]an lehen [[Emakume Langilearen Nazioarteko Eguna]] ospatu zuten [[Clara Zetkin]] ekintzailearen deialdiari jarraituz. Manifestazioak izan ziren [[Austria]]-[[Hungaria]]n, [[Danimarka]]n, [[Suitza]]n eta [[Alemania]]n. * [[1935]]eko [[urtarrilaren 28]]an [[Islandia]] abortua legeztatu zuen aurreneko herrialde bihurtu zen. * [[1963]] - [[Valentina Terexkova]] kosmonauta [[sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna\|sobietarra]] espazioratutako lehen emakume bihurtu zen. * [[1977]]ko [[abendu]]an [[Euskal Herriko Jardunaldi Feministak]] antolatu zituzten lehenengo aldiz. * [[2005]]eko [[azaroaren 8]]an [[Ellen Johnson-Sirleaf]] politikari [[liberia]]rra [[Afrika]]ko lehen emakume presidente bihurtu zen. == Martxoak 8 eta Mugimendu feministak == {{commons\|Feminism}} {{wikiesanak\|Feminismoa}}2018ko martxoaren 8an Espainiako estatuak bere lehenengo greba feminista bizi zuen. Estatistiken arabera 5,3 milioi langile kalera atera ziren emakumeen eskubideak aldarrikatzeko. Emakumeen Nazioarteko Eguna 1909ko otsailaren 28an ospatu zen lehenengo aldiz, Ameriketako Estatu Batuetako New York hirian. Ospakizun hau AEBetako Alderdi Sozialistak antolatu zuen. [[1917~~\|1917ko~~]]ko martxoaren 8an[[Emakume Langilearen Nazioarteko Eguna#cite note-2\|<sup>[oh 1]</sup>]] [[Errusiar Inperioa\|Errusiar Inperioko]] hiriburua zen [[San Petersburgo\|Petrograden]] (gaur egungo San Petersburgo) oihalgintzako emakume langileek manifestazioa abiatu zuten, eta hiri guztia hartu zuten; hura izan zen [[Errusiako Iraultza]] piztu zuten ekintza nagusietako bat.[[Emakume Langilearen Nazioarteko Eguna#cite note-3\|<sup>[2]</sup>]] Egun hau batez ere herrialde eta mugimendu sozialista eta komunistek ospatu izan zuten, harik eta [[1975~~\|1975ean~~]]ean [[Nazio Batuen Erakundea~~\|Nazio Batuen Erakundeak~~]]k nazioarteko egun izendatu zuen arte. Martxoaren 8ko eguna gaur egun emakumeen eskubideak aldarrikatzeko erabiltzen da. Munduari gogorazteko emakume eta gizonek eskubide berdinak izan behar dituztela. Mugimendu feministak denborarekin indartxuagoak bilkatu dira. Euskal Herrian ainbat mugimendu feminista desberdin daude, horietako famatuena Emakunde<ref>{{Erreferentzia\|izenburua=Emakunde\|hizkuntza=es\|data=2018-03-30\|url=https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Emakunde&oldid=106592616\|sartze-data=2018-04-01\|encyclopedia=Wikipedia, la enciclopedia libre}}</ref> ( Emakumearen Euskal Erakundea) da. Emakunde Eusko Jaurlaritzaren erakunde autonomoa da. Beraien helburua berdintasuna aldarrikatzea da eta emakumeen eskubideen alde borrokatzea. Nahiz eta emakunde Euskal Herriko erakunde famatuena izan, Euskal Herriko herrialde bakoitzak bere talde feminista desberdinak ditu. Hala nola, Pare Deustun, Momoak Galdakon, Marienea Basaurin, Portugaleteko mugimendu feminista eta beste hainbat. 48. lerroa: Generoa (emakumezkoa/gizonezkoa) ez da errealitate natural bat, kulturalki eraiki den kontzeptua da. Era horretan, generoa sozialki eraiki diren balio multzoen ondorioa izango litzateke, zeinak emakumezkoaren berezko ezaugarriak eta gizonezkoaren berezko ezaugarriak daudela asmatzen duen. Ezaugarri biologikoak (sexua) gizartearen eboluzioaren bidez, apaindu dira jokaera, pentsamendu eta estetika jakin batzuekin, besteak beste. === Androzentrismoa ===

Feminismo: berrikuspenen arteko aldeak