Euskal idazle: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
|||
3. lerroa:
{{aipua|Esanaren arabera, euskaldun zahar nahiz berriek idatzirikako zernahi, literaturaren barrunbean sartzen baldin bada, euskal literatura da. Aitzitik Euskadiko jendeak —eta jakinaren gainean darabilt izen hau, ''Euskal'' Herriaren lehen zatiaren bitartez nahastea sor ez dadin—, erdaraz, edozein erdaratan, idazten duten neurrian ezin daitezke izan euskal idazle; euskaltzale sutsu agertzen baldin badira ere, erdal idazle dira. Horrela, euskal idazle genuen Silvain Pouvreau; erdal idazle, haatik, Pio Baroja eta Jean de Sponde. Eskubide osoa dute, beraz, ''Zeruko Argia''k eta ''Anaitasuna''k iragarkietan oihukatzen dutenean: «Geu gara euskal prentsa». Eta gainerakoak euskal prentsa dira euskarari sarrera uzten dioten heinean eta ez gehiagotan. ''Obras son amores, y no buenas razones,'' esan ohi da aski ezaguna dugun beste hizkuntza batean, eta ez dabiltza oker, nik uste, hori diotenak.|[[Koldo Mitxelena]]<ref>Koldo Mitxelena: ''Koldo Mitxelena gure artean''. Editoreak: Anjel Lertxundi eta Inazio Mujika. Irun, Alberdania, 2001.</ref>}}
Kolektiboa koordinatzeko sortu zuten [[Euskal Idazleen Elkartea]].
Euskal idazle klasikoen artean, nabarmentzekoak dira "[[Axular]]" (''[[Etorkizun|Gero]]''ren egilea), [[Bernart Etxepare]] (''[[Linguae vasconum primitiae]]''), [[Joan Perez Lazarraga|Joan Perez de Lazarraga]] (''[[Lazarragaren eskuizkribua]]''), [[Txomin Agirre]] (''[[Kresala]]'', ''[[Garoa (eleberria)|Garoa]]''), "[[Lauaxeta]]" eta "[[Xabier Lizardi|Lizardi]]".
Mundu osoan oihartzun handiena izan duen egungo euskal idazlea [[Bernardo Atxaga]] da; ''[[Obabakoak]]'' du libururik ezagunena, eta haren lanak hainbat hizkuntzatara itzuli dituzte. Gaur egungo beste idazle aipagarri batzuk: [[Unai Elorriaga]], [[Koldo Izagirre]], [[Mariasun Landa]], [[Anjel Lertxundi]], [[Ramon Saizarbitoria]], [[Joseba Sarrionandia]], [[Itxaro Borda]] eta [[Arantxa Urretabizkaia]].
== Arabako idazleak ==
21. lerroa:
{{Sakontzeko|Bizkaiko idazleak}}
Klasikoen artean, [[Joan Antonio Mogel|Juan Antonio Mogel]] ([[1745]]-[[1804]]),
[[Txomin Agirre]] ([[1864]]-[[1920]]), [[Evaristo Bustintza|Kirikiño]] ([[1866]]-[[1929]]), "[[Lauaxeta]]" ([[1905]]-[[1937]]) eta [[Eusebio Erkiaga]] ([[1912]]-[[1993]]).
Gaur egungoen artean, [[Edorta Jimenez|Edorta Jiménez]] ([[1953]]-), [[Joseba Sarrionandia]] ([[1958]]-), [[Miren Agur Meabe]] ([[1962]]-) eta [[Kirmen Uribe]] ([[1970]]-).
[[Bilboko idazleen zerrenda|Bilboko idazleen]] artean ([[Bilboaldea|Bilbo Handikoak]] ere barne), [[Gabriel Aresti]] ([[1933]]-[[1975]]), [[Andolin Eguzkitza]] ([[1953]]-[[2004]]), [[Laura Mintegi]] ([[1955]]-), [[Lutxo Egia]] ([[1969]]-), [[Unai Elorriaga]] ([[1973]]-), [[Julen Gabiria]] (1973-) eta [[Urtzi Urrutikoetxea]] ([[1977]]-).
== Gipuzkoako idazleak ==
{{Sakontzeko|Gipuzkoako idazleak}}
Idazle klasiko aipagarrien artean, [[Joan Antonio Mogel|Juan Antonio Mogel]] ([[1745]]-[[1804]]), "[[Orixe]]" ([[1888]]-[[1961]]), "[[Xabier Lizardi|Lizardi]]" ([[1896]]-[[1933]]) eta [[Yon Etxaide]] ([[1920]]-[[1998]]).
Egile garaikiderik ezagunena, aldiz, [[Bernardo Atxaga]] ([[1951]]-) da (''[[Obabakoak]]''), eta beste garrantzitsu batzuk [[Joxe Azurmendi]] ([[1941]]-), [[Ramon Saizarbitoria]] ([[1944]]-), [[Arantxa Urretabizkaia]] ([[1947]]-), [[Anjel Lertxundi]] ([[1948]]-), [[Mariasun Landa]] ([[1949]]-), [[Koldo Izagirre]] ([[1953]]-) eta [[Harkaitz Cano]] ([[1975]]-).
38. lerroa:
{{Sakontzeko|Lapurdiko idazleak}}
[[Lapurdi]]ko idazle klasikoen artean, [[Joanes Leizarraga]] ([[1506]]-?), [[Axular]] bera ([[1556]]-[[1644]]) eta [[Joan Piarres Duvoisin]] ([[1810]]-[[1891]]) ditugu.
Garaikideen artean, [[Piarres Lafitte]] ([[1901]]-[[1983]]), [[Piarres Lartzabal]] ([[1915]]-[[1988]]) antzerkigilea, [[Itxaro Borda]] ([[1959]]-) eta [[Eneko Bidegain]] ([[1975]]-) ditugu.
57. lerroa:
{{Sakontzeko|Zuberoako idazleak}}
[[Zuberoa|Zuberotar]] idazle klasikoen artean dira [[Arnaut Oihenart|Arnaud Oihenart]] ([[1592]]-[[1667]]), [[Pierre Topet]] ([[1786]]-[[1862]]), [[Agosti Xaho]] ([[1811]]-[[1858]]) eta [[Jon Mirande]] ([[1925]]-[[1972]]).
Egile garaikide garrantzitsuak dira, besteak beste, [[Pierre Bordazarre]] ([[1908]]-[[1979]]) [[pastoral]]gilea eta [[Jean-Louis Davant|Jean Louis Davant]] ([[1935]]-).
| |||