Euskal dantzak: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Ksarasola (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
27. lerroa:
Gipuzkoak, geografikoko Euskal Herriaren erdigunen kokaturiko probintzia izanik, bere euskal senideekiko dantza-tankera desberdina mantentzen du. Estilo eratsua, dotorea eta ezin hobeki osatua, trebaketa tekniko eta fisiko handia eskatzen du.
 
Hango dantzen artean, ezpata luze eta txikienak, makilenak, jorraienak, uztaienak eta abarrenak ditugu. Gizarte dantzak, diosalazkoak, gorteiuzkoak, etab. Dantza hauek, gehientsuenak, [[Joan Ignazio Iztueta]]k bildumatu zituen 1818-1824 urteetan, nahiz eta askozaz antzinagokoak izan, XV. eta XVI. mendeetan hauen aipamena egiten baita.
 
=== Nafarroa Beherako dantzak ===
 
Seguraski, Euskal Herriko folklorerik antzinakoena kotserbatzen duen probintzia dateke Nafarroa Behera. Euskal Jauziak deritzen generoan oinarritzen da bertako dantza, Herri honetako forma, estilo eta musikarik tradizionaleekin. Ihauterietako zokloaren barruan burutzen da batik-bat, eta pertsonaia anitzetako konpartsa hauetan Bolantzak deritzenak nabarmentzen dira, hauek bait dira nagusiki dantzak burutzen dituztenak. Dantza-eskema beraren arauera burutzen dira, Euskal Jauzietan oinarrituta alegia, baina zenbatezinezko forma eta musikekin, guzti hori beren jantzi koloretsu ikusgarrien pean eta doinu alai eta bizien artean.
 
=== Nafarroako dantzak ===
51. lerroa:
Lehenengo laurak ingurutxoen multzokoak dira. Ondoren, fandangoa eta porrusalda dantzatzeko ohitura dago, Euskal Herriko hainbat lekutan egin ohi den bezala.
 
Hurrengo bi zatiak joko-dantzak dira. Lehenbizikoa [[Orbaizeta|Orbaitzetako]] Goikoa baserrian jasoa, Almirantearena jaunari (1977an, 76 urte zituelarik). Bigarrena ere Aita Donostiak jasotakoa da eta Europako beste hainbat joko-dantzaren estilokoa da. Azken honetan, hain zuzen ere, badakigu buruzagia edo kapitainak zartailu bat zeramala eta berak egiten zituen mugimenduak errepikatzen ez zituen dantzaria zigortzen zuela.
 
==== Aurreskua ====
{{nagusia|Aurresku}}
[[Fitxategi:Aurreskua dantzatzen.jpg|thumb|300px|[[Aurresku|Aurreskulari]]lari bat agurrean salto egiten.]]
[[Aurresku]]a da [[Euskal Herria|Euskal Herriko]] [[dantza]]rik ospetsuena. '''Mutil-dantza''' edo '''soka-dantza''' izenak ere jaso izan ditu. [[Dantza]]ri batek egiten du dantza [[txistu]]lari batek doinua jotzen duen bitartean.
 
85. lerroa:
 
==== Erriberako dantzak ====
[[Cortes]] herriko jaietan dantzatzen dira "paloteado" famatuak. Ikuskizuna lau dantzak osatzen dute: Paloteado, Vals, Trenzado eta Jota.
 
==== Erronkariko ttun-ttuna ====
Ingurutxoen multzoan sar genezake dantza hau ere. [[Erronkari]]n garrantzi handia ematen zioten janzkerari. Horrela, ezkonduak eta ezkongaiak, gizon ala emakume, desberdin janzten ziren.
 
==== Ezpata-dantza ====
95. lerroa:
 
==== Iribasko ingurutxoa ====
"Ingurutxo" izenarekin hainbat dantza eta doinu badira Nafarroan. Ezaugarrietako bat kriskitinak erabiltzea da.
 
==== Larrain dantza ====
Larrain-dantza gizon-emakumeen dantza da, plazan dantzatzekoa. Gaztelaniaz ''baile de la era'' izenaz da ezaguna. Itxuraz, [[Lizarra]]n du jatorria, baina garai batean galduta egon zen.
 
Garai batean udalaren mende zegoen Larrain dantza-taldeak errekuperatu zuen. Gaur egun dantza-talde horrek Larraitza du izena, eta ez da udal taldea.
 
==== Kaxarranka ====
108. lerroa:
 
==== Lapurdiko kaskarotak ====
Emakumezkoen dantza. Dantzariek otarre zapal bat daramate, arraina eramatekoa.
 
==== Sorgin dantza ====
186. lerroa:
* Marixalak
* Kestüak
* Entseñaria
* Jauna eta Anderia
* Laboraria eta Laborarisa
* Txorrotxak