19:34, 30 martxoa 2018ko berrikusketa aldatu Lainobeltz (eztabaida \| ekarpenak) Administratzaileak 269.751 edits atal ordena ← Aurreko ezberdintasuna		20:02, 18 otsaila 2019ko berrikusketa aldatu desegin TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Aldaketa kosmetikoak Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: '''Esentzialismoa''' objektuek (batzuek bada ere) ezaugarri [[~~Esentzia\|esentzial~~esentzia]]l edo [[~~Berezko\|berezkoak~~berezko]]ak (batzuk bada ere) dituztela dioen doktrina bezala defini daiteke. Definizio hau ez da [[unibertsal]]<nowiki/>ki onartua, baina ez da munduan unibertsalki onarturik dagoen definiziorik. Gutxienez eman dugun definizio honek sinplea, zuzena eta zintzoa izatearen alde ona du. Esentzialismoa, zentzu zabalean, gizartearen alderdi guztiak ukitzen dituen kontzeptua litzateke. Filosofian ez ezik, biologian, politikan edota psikologian ere ematen da. Akademiatik haratago joanda, gure egunerokoan uste baino hedatuagoa dagoen begirada da honakoa. == Filosofian == Esentzialismoa [[~~Ontologia\|ontologiak~~ontologia]]k aztertu izan du gehienbat. Honela, esentzialismoari buruz ari garela eta filosofiaren munduan sartuz gero, izatearen inguruan gogoeta egiten ari garela eduki behar dugu kontuan. === Oinarrizkoa den moduzko karakterizazioa: beharrezkotasun/aukera bereizketa === 11. lerroa: Oso erabilia den bereizketa honi ''oinarrizkoa den moduzko karakterizazioa'' deitzen zaio nozioa beharrezkotasun/aukera terminoetan azaltzen duelako. Egin berri dugun bereizketan, hortaz, “izan behar” horrek beharrezkotasunari egiten dio dei eta “ahal izan”ak, berriz, aukerari. Honela, zerbaitek ezaugarri zehatz bat behar duela esaten badugu, hau ez egotea ezinezkoa dela esatea da eta, berdin, zerbaitek ezaugarri bat izan dezakeela esatea, hau ez egotea posible dela esatea da. Ustekabeko eta ezaugarri esentzialen arteko bereizketa egiten duen ''Oinarrizkoa den moduzko karakterizazio'' hau 1950 urtetik honako [[metafisika]] [[~~Analitiko\|analitikoko~~analitiko]]ko lan gehienetan topa dezakegu. Proposamen honen defentsan hainbat eta hainbat aritu diren arren, [[Ruth Barcan Marcus]] (1967) eta [[Saul Kripke]] (1972-1980) dira bereziki aipagarri. Nahiz eta planteamendu honen inguruan desadostasunak egon, adostasunak ere egon badaudela esan behar da. Egun, dena den, beste hainbat teoriek ere euren lekua egin dute bereizketa honi dagokionez eta, apurka-apurka, proposamenen mapa anitzagoa bihurtzen ari da. === Esentzialismoa ezaugarritzeko 4 modu: === 23. lerroa: # Bigarrenak gutxieneko esentzialismoa onartzen du, baina ez gehienezkoa. [[Willard Van Orman Quine\|Quinek]] (1953,1976) dioenak ondo adierazten du: gauza baten zenbait ezaugarri (dena delako hizkuntza izanda ere) berezko izan daitezke eta beste batzuk ustekabeko. # Hirugarrenak gehienezko esentzialismoa onartzen du, baina ez gutxienekoa. Honek esentzialismoa objektu(batzuek bada ere)ek beharrezkoak diren ezaugarri ez tribialak (batzuk bada ere) dituztela esatea da. Della Roccak esan moduan: “Esentizialismoak dio objektu batzek berezko ezaugarri batzuk dituztela.”. # Azken ikuspegi honek muturreko bi esentzialismoak baztertzen ditu esentzialismo moduan. [[Yablo~~\|Yablok~~]]k (1998) hau kontuan hartuta gehienezko esentzialismoa naiz gutxienekoa anti-esentzialismo bezela izendatzen ditu. == Esentzialismoari kritika == 34. lerroa: == Ikus, gainera == * [[Determinismo~~\|Determinismoa~~]]a * [[Teleologia]] * [[Kausalitate~~\|Kausalitatea~~]]a * [[Determinismo kosmologiko\|]]a * [[Determinismo ~~kosmologikoa~~biologiko]]a * [[Determinismo biologiko\|Determinismo biologikoa]] * [[Soziobiologia]] * [[Existentzialismo~~\|Existentzialismoa~~]]a [[Kategoria:Biologiaren historia]]

Esentzialismo: berrikuspenen arteko aldeak