13:49, 2 martxoa 2018ko berrikusketa aldatu Lainobeltz (eztabaida \| ekarpenak) Administratzaileak 269.751 edits +erreferentzia atala ← Aurreko ezberdintasuna		09:06, 18 otsaila 2019ko berrikusketa aldatu desegin TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Aldaketa kosmetikoak Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: '''Elikagai funtzionala''' ohiko [[~~Elikadura\|elikadurarekin~~elikadura]]rekin batera hartzen den [[~~Elikagai\|elikagaia~~elikagai]]a da, pilula, kapsula edo [[dieta]] [[gehigarria]] ez dena eta efektu nutrizionalez gain, organismoaren funtzioren baten edo gehiagoren gainean efektu onuragarria duena, bai osasun egoera hobetzeko baita gaixotasun bat pairatzeko arriskua murrizteko ere.▼ ▲'''Elikagai funtzionala''' ohiko [[Elikadura\|elikadurarekin]] batera hartzen den [[Elikagai\|elikagaia]] da, pilula, kapsula edo [[dieta]] [[gehigarria]] ez dena eta efektu nutrizionalez gain, organismoaren funtzioren baten edo gehiagoren gainean efektu onuragarria duena, bai osasun egoera hobetzeko baita gaixotasun bat pairatzeko arriskua murrizteko ere. Osagaietako batek organismoaren funtsezko funtzioetan berariazko eragin mesedegarria izango du. Elikagaiari osagai bat gehituz edo kenduz, egitura kimikoa aldatuz edo [[biodisponibilitate]]<nowiki/>a handituz bilakatu dezakegu elikagai bat funtzional. 22 ⟶ 21 lerroa: === Probiotikoak === [[Probiotiko~~\|Probiotikoak~~]]ak hesteetan bizirik dauden eta [[mikrobiota]]<nowiki/>ren parte bihurtzen diren mikroorganismoak dira. Kantitate nahikoan elikagaien bidez hartzen direnean horien hainbat onura lor daitezke: laktosaren liserigarritasuna hobestea, Ca xurgapena hobestea, beherakoen ondorengo egoera mikrobianoan laguntzea eta funtzio immunearen estimulazioa eragitea. Probiotiko bezala erabiltzen diren mikroorganismo arruntenak ''[[Lactobacillus]]'' eta ''[[Bifidobacterium]]'' generoko zenbait espezie dira, horien artean ''[[Lactobacillus rhamnosus\|L. rhamnosus]], [[Lactobacillus casei\|L. casei]]'', ''[[Lactobacillus johnsonii\|L. johnsonii]]'', [[Bifidobacterium adolescentis\|''B. adolescentis'']], [[Bifidobacterium bifidum\|''B. bifidum'']] eta [[Bifidobacterium lactis\|''B. lactis'']]. <ref>{{Erreferentzia\|izena=Health\|abizena=Canada\|izenburua=Accepted Claims about the Nature of Probiotic Microorganisms in Food - Canada.ca\|hizkuntza=en\|url=https://www.canada.ca/en/health-canada/services/food-nutrition/food-labelling/health-claims/accepted-claims-about-nature-probiotic-microorganisms-food.html\|aldizkaria=www.canada.ca\|sartze-data=2018-03-02}}</ref> Organismo hauek dituzten produktu ohikoenak esnekiak (jogurta, kefirra, gazta) eta hartzitutako bestelako elikagaiak (Chucrut, miso pasta...). === Zuntz dietetikoa === [[Zuntz dietetiko~~\|Zuntz dietetikoa~~]]a bide gastrointestinalaren entzimen hidrolisiarekiko iraunkorrak diren landare jatorriko polisakarido osoak dira. Zuntzaren gomendio dietetiko orokorra 25-30g/egun-ekoa da eta zahartzaroan gomendioaren maximoak lortzea saiatu beharra dago. Zuntzak dituen funtzioak desberdinak izango dira zuntz motaren arabera: {\| class="wikitable" 46 ⟶ 45 lerroa: \|Gantz eta azukreen xurgapena moteldu \|} Funtzio horiek hainbat onura ekarriko dituzte organismoarentzat, hala nola, koloneko minbizia ekidin, hestean zeharreko garraioa ahalbidetu, biotzeko gaixotasunak pairatzeko arriskua murriztu, e.a. === Gantz azidoak === [[Gantz-azido\|Gantz azidoak]] karbonoz eta hidrogenoz osatutako kate luzeko estruktura lipidikoak dira. Molekulek dituzten lotura kopuruaren arabera gantz azido aseak, monoasegabeak edo poliasegabeak izango dira. Elikagai funtzionaletan interesgarriak diren gantz azidoak [[omega-3]] eta [[~~Azido~~azido oleiko~~\|azido oleikoa~~]]a dira. Omega-3 gantzen artean garrantzitsuenak [[Alfa linoleikoa\|alfa-linoleikoa]], [[Azido eikosapentanoiko\|EPA]] ([[azido eikosapentanoikoa]]) eta [[Azido dokosahexanoikoa\|DHA]] ([[~~Azido~~azido dokosahexanoiko~~\|azido dokosahexanoikoa~~]]a) dira eta arrainetan eta arrainetatik eratorritako olioetan aurkitu daitezke (izokina, sardina, berdela, amuarraina...). Azido oleikoaren iturri garrantzitsuena oliba olioa da. Lipido mota hauek sistema kardiobaskularrean garrantzi handia dute, izan ere, sistema kardiobaskularrean ematen diren gaixotasunen prebentzioa eragiten dutelako eta minbizi mota batzuen aurkako babesa direlako. === Antioxidatzileak === [[Antioxidatzaile~~\|Antioxidatzaileak~~]]ak beste molekulen oxidazioa prebenitzen edo atzeratzen dituzten molekulak dira. Molekulak oxidatzen direnean erradikal askeak sortzen dira, zeluletan kalteak eragiten dituztenak. Antioxidatzaileen funtzioa da eurak lehenago oxidatzea da erradikal askeen formakuntza ekiditeko. Era naturalean aurki daitezkeen molekulak dira, bereziki fruta eta barazkitan aurki daitezkeenak, baita te, ardo eta fruitu lehorretan ere. Antioxidatzaile diren molekula batzuk hauek dira: [[C bitamina]], [[E bitamina]], [[~~Likopeno\|likopenoa~~likopeno]]a, [[beta karoteno]]<nowiki/>ak eta [[~~Zink\|zinka~~zink]]a. Antioxidatzaileen onura nagusiena [[aterosklerosi]] arriskua murriztea eta zahartzea moteltzea dira, LDL molekulen oxidazioa ekiditen baitute. === Fitokimikoak === Fitokimikoak landareek ekoizten dituzten substantziak dira baina gizakiarentzat esentzialak ez direnak. === Aminoazido eta eratorriak ===

Elikagai funtzional: berrikuspenen arteko aldeak