Konbentzioaren Gerra Euskal Herrian: berrikuspenen arteko aldeak

Baztan haraneko guduaren ondoren, frantsesek [[Bidasoa|Bidasoan]] behera egin zuten, [[Hondarribia]] hartu, eta [[Donostia]]ra aurreratu zuten, baita abuztuaren 3an Donostiara sartu ere; hiriak ateak ireki zizkien,<ref name=":1">{{Erreferentzia|izenburua=Konbentzioaren Gerra Euskal Herrian - Auñamendi Eusko Entziklopedia|hizkuntza=eu|url=http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/konbentzio-gerra-euskal-herrian/ar-154139-144609/#144613mintzatzen%20da%22|aldizkaria=aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus|sartze-data=2018-11-11}}</ref> defendatzeko hornigairik gabe eta Espainiako Koroarekiko tirabira handien erdian. [[Filipinetako Konpainia]]k bertan behera utzi zuen bere jarduera Gipuzkoan 1794ko martxoan.<ref name=":3">{{Cite aldizkari|abizena=Díaz-Trechuelo|izena=Lourdes|egile-lotura=|izenburua=La Real Compañía de Filipinas en Guipúzcoa|aldizkaria=Itsas Memoria|argitaratze-lekua=Donostia|liburukia=4|alea=|data=|urtea=2003|orrialdea=375-376|url=http://untzimuseoa.eus/images/itsas_memoria_04/17%20DIAZ.pdf|sartze-data=2018-11-17|issn=}}</ref> [[Martín Antonio Álvarez de Sotomayor]], Colomerako konde eta Espainiar Armadako jeneralak gidatutako 4,.000ko gudarosteak gogor egin zien frantsesei [[Tolosa]]n, baina abuztuaren 9an erretreta egin zuen Lekunberrira.<ref name="Chico Comerón, C. 39-48" /> Tolosa frantses armadaren eskuetan geratu zen: Gipuzkoa haien menpean zen salbu eta Tolosatik hegoaldera, eta Konbentzioaren Gerra.