Coruña: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Euskaltzaindiaren webguneko esteka berriak |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
36. lerroa:
Hiriak klima ozeaniko leuna du. Galiziako Epaitegi Gorenaren eta gobernu zentraleko erkidegoko egoitza da, baita [[Real Academia Galega]]rena ere. Era berean, lur-armadaren talde logistikoaren egoitza ere bada.
[[Fitxategi:A coruna puerto deportivo.jpg|thumb|
36,8 km²-ko lur-eremua betetzen du udalerriak eta 243.349 biztanle ditu (2005eko datuak), gune metropolitar osoan 396.015 biztanle bizi direlarik. [[Galizia]]ko eskualde urbanorik handiena da, [[Vigo]]ren ostean, beti ere. Biztanle-dentsitatea erkidegoko altuena da (6.600 biztanle/km²). Azkenengo urteotan biztanleria-mugimendu handiak gauzatu dira hirian, lurzoruaren prezioak gora egitean hainbat eta hainbat biztanle ondoko herrietara mugitu baitira. Joera bera gertatu da industriarekin.
169. lerroa:
1808ko maiatzeko inbasio frantsesaren ondoren, hiriak erresistentzia gogorrez egin zion aurre okupazioari. Coruña izan zen, era berean; erresistentzia helarazi zuen hiri galiziar bakarra, eta bertan borroka ugari gertatu ziren; [[Eviñako borroka]] garrantzitsuena delarik. Bertan, ingelesak eta frantsesak borrokatu ziren, eta frantsesek hartu zuten hiria bere gain. Borrokan parte hartu zuen ''Sir John Moore'' jeneralaren gorpuzkiak San Carloseko lorategian kokatuta daude gaur egun. Maiatzaren amaieran, frantsesek abandonatu zuten [[Galizia]].
1815ko abuztuaren 19an, [[Juan Díaz Porlier]] mariskalak [[1812ko Espainiako Konstituzioa|1812ko konstituzioa]] berreskuratzeko asmoz agertu zen, hiriko burgesia eta intelektualitateak bultzatuta. Alabaina, abuztuaren 22an traizionatua izan zen militarra, eta ondoren bahitua eta eskegia.
Lehenengo Karlistada lehertu zenean 1933an, hiria Isabelen alde agertu zen osotasunean, baina ez ziren istilu handiak gauzatu Coruñan. Gatazkaren ondoren, [[Elisabet II.a Espainiakoa]] erreginak probintzia-titulua eman zion hiriari, eskerrak emateko keinu bat eginez.
178. lerroa:
XX. mendean gauzatu zen garapen ekonomiko eta demografikoa. Horrez gain, ''Oza'' udalerria anexionatu zitzaion hiriari, Coruñako eremuaren gaur egungo %70a zena momentua arte. Industria handiak sortu ziten, portua indartu zen, sindikatuak fundatu eta negozio eta zerbitzu-sarea sustatu zen. Era berean, hiria abangoardia arkitektonikoen hiriburu bihurtu zen mende hasieran, zabalgune modernistak eraiki baitziren (Lugo eta Orense plazak, Linares Rivas edo Pontevedrako plaza. Alfonso kioskoa, Radio Nacional de España eta desagertutako Atlántico Hotela). 1922 eta 1929 urteen artean, [[Espainia]]ko edifiziorik altuena kokatu zen hirian, ''Banco Pastor''en egoitza nagusia, hain zuzen ere. Urte horretan [[Madril]]go Gran Viako [[Telefonica|Telefónica]] konpainiako eraikinak hartu zion lekukoa.
[[Fitxategi:Port La Coruña.JPG|thumb|250px|
[[Espainiako Bigarren Errepublika]]ren garaian, hiriaren hazkuntza ekonomiko eta politikoak aurrera egin zuen, eta 1936ko autonomia-estatutuaren arabera Coruña [[Galizia]]ko hiriburu bihurtu zen.
228. lerroa:
== Kanpo loturak ==
* {{gl}}{{es}}{{en}} [http://www.aytolacoruna.es/ Coruñako Udalaren webgunea]
* {{es}}{{gl}} [http://www.lavozdegalicia.es/ La Voz de Galicia egunkariko webgunea]
* {{es}} [http://www.teranga.jimdo.com ASESER Teranga: Asociación de Inmigrantes Senegaleses Residentes en A Coruña]
| |||