Calatravako Ordena: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-kaliferri +kalifa-herri)
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
10. lerroa:
Calatrava defendatzeko konpromezua mantentzen zenez eta, denborarekin, zaldunak buruzagi bezala Zisterreko abade bat izatearekin eta monjeen artean bizitzearekin ados ez zeudenez, Ordenako Maisu bat aukeratu zuten. Monjeak [[Ciruelos]]era eta zaldunak [[Ocaña]]ra erretiratu ziren, non ordena militar bihurtu ziren, tokiko izena jaso zuen lehen hispaniar ordena. Ordenako lehen Maisua [[Don García]] izan zen, Zisterra eta Aita Santuagandik lehen araua jaso zuena. Arau honek, zistertar ohituren gainean laikoentzat egokitua, zaldunei, hiru boto erlijiosoez gain (obedientzia, kastitatea eta pobrezia) logelan, errefektorioan (jangela) eta otoitzgelan isilik egotea, astean lau egunetan barau egitea, euren armajantziarekin lo egitea, eta, jantzi bakar bezala, zistertar habitu zuria zitorioritutako gurutze beltz sinple batekin (ondoren gorria) eramatea: muturretan [[zitoriori]]ak zituen greziar gurutze bat, [[XVI. mendea]]n gaur egun ezagutzen den bezala egituratu zena.
 
[[Fitxategi:Calatravaigle.jpg|thumbnailthumb|300px|<small>Calatrava la Nuevako gazteluko eliza.</small>]]
[[Zorita de los Canes]] gotorlekua eta bere alfoz guztia [[1174]]an eman zizkien [[Alfontso VIII.a Gaztelakoa]]k calatravatarrei, almohadeek azken bi urteetan eginiko erasoen ondoren [[Tajo]] ibaiaren ekialdeko muga guztia babesteko. [[1180]]an errege berak Zoritari forua eman zion.
 
[[Fitxategi:Parador National in Alcañiz.jpg|thumbnailthumb|300px|<small>[[Calatravatarren Gaztelua]] [[Alcañiz]]en; gaur egun [[Turismo Paradorea]].</small>]]
[[1179]]an [[Alfontso II.a Aragoikoa]]k [[Alcañiz]]eko gaztelua eman zion Calatravako Ordenari musulmanen aurkako bere zerbitzuengatik sari bezala.
 
[[Abenójar (Ciudad Real)|AbenójarAbenójarreko]]reko Bazkalekua eta bere lurraldea [[1183]]an eman zion Alfontso VIII.a Gaztelakoak ordena honi [[1814]] arte (urte honetan lurraldea [[Karlos Maria Isidro Borboikoa|Don Carlos InfanteaInfanteak]]k berreskuratuz), herria Abenójar de Calatrava deitzera pasa zen. Gertaera honen froga bezala [[Calatravako gurutzea]] ikus daiteke forjatua herriko [[eliza (argipena)|elizako]] teilatuetako baten.
 
Sortu zenetik [[XIII. mendea]]ren hasiera arte, ordenak zenbait gorabehera jasan zituen. Alfontso VIII.ak [[1195]]ean [[Alarcosko gudua]]n jasandako porrota kristauaren ondoren bere jabetzak ebakuatu ere egin behar zituen, [[Toledo]]ko [[Ciruelos]]era erretiratuz. Esku kolpe bat eman ondoren, Ordenako zenbait zaldunek ustekabean hartu zuten [[Salvatierrako gaztelua]], [[Sierra Morena]]tik gertu, euren mende mantendu zutena, batere laguntzarik gabe, [[1211]] arte. Horregatik, urte gutxi horietan Ordenak Salvatierrako Ordena izena jaso zuen.
45. lerroa:
 
== Ordenako Maisuak ==
[[Fitxategi:Pedro de Barberana.jpg|thumbnailthumb|225px|<small>''[[Don Pedro de Barberana y Aparregui]]'', Calatravako zalduna ordenako gurutzea erakusten, [[Diego Velázquez]]en margolana (1631). [[Kimbell Art Museum]], [[Fort Worth]].</small>]]
# [[Don García]] ([[1164]]–1169)
# [[Fernando Icaza]] ([[1169]]–1170)
51. lerroa:
# [[Nuño Pérez de Quiñones]] ([[1182]]–1199)
# [[Martín Martínez (Calatravako Ordenako Maisua)|Martín Martínez]] ([[1199]]–1207)
# [[Ruy Díaz de Yanguas]] ([[1207]]–1212)
# [[Rodrigo Garcés]] ([[1212]]–1216)
# [[Martín Fernández de Quintana]] ([[1216]]–1218)
63. lerroa:
# [[Diego López de Santsoles]] ([[1295]]–1296)
# [[Garci López de Padilla]] ([[1296]]–1322)
# [[Juan Núñez de Prado (Calatravako Ordenako maisua)|Juan Núñez de Prado]] ([[1322]]–1355)
# [[Diego García de Padilla]] ([[1355]]–1365)
# [[Martín López de Córdoba]] ([[1365]]–1371)
75. lerroa:
# [[Pedro Girón]] ([[1445]]–1466)
# [[Rodrigo Téllez Girón]] ([[1466]]–1482)
# [[García López de Padilla]] ([[1482]]–1487)
* [[Espainiako errege-erreginen zerrenda|Espainiako Monarkia]] ([[1487]]tik aurrera)
 
116. lerroa:
* [[Zorita de los Canesko gaztelua]]. Andalusiar jatorriko gazteluak Tajoren ibi bat domeinatzen du eta Alfontso VIII.ak eman zion ordenari [[1174]]an, "Enkomienda Buru" bihurtuz. Erdi Aroan zehar Ordenako alderdi ezberdinen arteko gatazken lekuko izango zen. Jada XVI. mendean, [[Filipe II.a Espainiakoa]]k [[Ruy Gómez de Silva]]ri kendu zion. Gaur egun hondakinetan dago, garai batean izan zuen handitasun eta hedadura nabaritzea eragozten ez duen arren. Oraindik ikus daitezke calatravatar kapera, uraska, putzua, iparraldeko dorre albarranarra, antzinako islamiar albakarra, emirerri eta kalifa-herri garaiko paramentuak, etab...
 
[[Fitxategi:Iglesia de las Calatravas (Madrid) 01.jpg|thumbnailthumb|200px|Calatravatarren Eliza (Madril)]]
 
=== Madrilgo probintzian ===