Madame de La Fayette: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
19. lerroa:
== Clèvesko Printzesa ==
 
''Clèvesko printzesa'' da La Fayetteren eleberririk ezagunena, 1672an idatzi zuen arren [[1678]]<nowiki/>an argitaratu zena egilearen izenik gabe. Ez da bere lehen lana, ez eta bere lehen eleberria ere. Lehendik badauzka bi narrazio idatziak: ''La Princesse de Montpensier'' (1662) eta ''Zaïde'' (1669). Oso arrakasta handia lortu zuen eta frantsesez idatzitako lehen eleberri historikotzat hartzen da eta lehendabiziko eleberri psikologikoen eredutzat. Bere garaiko narrazio estiloetan oinarrituta badago ere, geroagoko eleberri errealistaren antza dauka, egiturari dagokionez batez ere.
 
''Clèvesko printzesa''k arrakasta handia lortu zuen eta frantsesez idatzitako lehen eleberri historikotzat hartzen da, eta baita lehendabiziko eleberri psikologikoen eredutzat ere. Bere garaiko narrazio estiloetan oinarrituta badago ere, geroagoko eleberri errealistaren antza dauka, egiturari dagokionez batez ere.
Clevesko Printzesa maitasun historia bat da, eta, halaber, maitasun historia baten inguruan dabiltzan beste hainbat maitasunen historia. Senar-emazteen arteko ezkontza hitzarmenean lekurik ez duen sentimendu bat bezala agertzen zaigu maitasuna; eta ezkontza, berriz, aberastasun batzuk edo familiaren izen ona segurtatzeko itun bat besterik ez da. Maitasunaren alderdi on eta txar guztiak azaltzen zaizkigu, baina maitasuna, batez ere, oinaze eta atsekabeen iturri da, jelosia sortzaile eta mendeku eragile; amodioak eragiten dizkigun sentimenduak, sentimendu ziurgabeak eta zalantzakorrak baitira, kontraesanez beteak, gure arrazoiak gauza bat esaten digulako gure sentimenduek beste zerbait egitera bultzatzen gaituzten bitartean. Pertsonaren baitan arrazoiaren eta sentimenduen artean gertatzen den barne borroka saihestezinean datza eleberri honetako pertsonaien bizitzaren garraztasuna.
 
Clevesko''Clèvesko Printzesaprintzesa'' maitasun historiaistorio bat da, eta, halaber, maitasun historiaistorio baten inguruan dabiltzansortzen diren beste hainbat maitasunenmaitasun historiaistorioena. Senar-emazteen arteko ezkontza -hitzarmenean lekurik ez duen sentimendu bat bezala agertzen zaigu maitasuna; eta ezkontza, berriz, aberastasun batzuk edo familiaren izen ona segurtatzeko itun bat besterik ez da. Maitasunaren alderdi on eta txar guztiak azaltzen zaizkigu, baina maitasuna, batez ere, oinaze eta atsekabeen iturri da, jelosia sortzaile eta mendeku eragile;, amodioak eragiten dizkigun sentimenduak, sentimendu ziurgabeak eta zalantzakorrak baitira, kontraesanez beteak, gure arrazoiak gauza bat esaten digulako gure sentimenduek beste zerbait egitera bultzatzen gaituzten bitartean. Pertsonaren baitan arrazoiaren eta sentimenduen artean gertatzen den barne borroka saihestezinean datza eleberri honetako pertsonaien bizitzaren garraztasuna.
Baina bestetik, nobela historikoa ere bada. Frantziako Henry II.aren eta François II.aren erregealdi bitarteko garaian kokatzen da historia, eta Madame de La Fayettek, orduko gertaerak eta pertsonaiak ez ezik, pertsonaia horien bizimoduak eta gorteko jaialdi eta festak, dantzak eta zaldun-guduak ere, ongi baino hobeto azaltzen dizkigu. Letra handiz idatziriko historia handi horren hariari jarraituz, printze eta printzesa haien eguneroko bizitzako xehetasunetan ere barnatzen da, kontakizunari bizitasuna eta edertasuna emanez.
 
Baina bestetik, nobela historikoa ere bada. Frantziako Henry II.aren eta François II.aren erregealdi bitarteko garaian kokatzen da historia, eta Madame de La Fayettek, orduko gertaerak eta pertsonaiak ez ezik, pertsonaia horien bizimoduak eta gorteko jaialdijaialdiak eta festak, dantzak eta zaldun-guduak ere, ongi baino hobeto azaltzen dizkigu. Letra handiz idatziriko historia handi horren hariari jarraituz, printze eta printzesa haien eguneroko bizitzako xehetasunetan ere barnatzenbarneratzen da, kontakizunari bizitasuna eta edertasuna emanez.
Euskaraz ere irakurri daiteke lan hau, Mikel Hoyos Seinek euskaratu eta Ibaizabal argitaletxeak 1998an argitaratu baitzuen. Susak, gainera, irakurgailu elektronikoetara egokitu du eta Armiarma webguneko Euskarari ekarriak atalean jarri du, edozein gailutara dohainik jaisteko moduan.
 
Euskaraz ere irakurriirakur daiteke lan hau, Mikel Hoyos Seinek euskaratu eta Ibaizabal argitaletxeak 1998an argitaratu baitzuen. Susak, gainera, irakurgailu elektronikoetara egokitu du eta Armiarma webguneko ''Euskarari ekarriak'' atalean jarri du, edozein gailutara dohainik jaisteko moduan.
 
== Lanak ==