Eritrea: berrikuspenen arteko aldeak

| lema_nazional = Inoiz Ezez Belaunikatubelaunikatu

Eritrea [[Afrikako Adarra|Afrikako Adarrean]] dago, [[Ekialdeko Afrika]]n, 12° eta 18°N [[latitude]]en, eta 36° eta 44°E [[longitude]]en artean. MugakideMugakideok ditu: [[Sudan]]. mendebaldean,; [[Etiopia]], hegoaldean; eta [[Djibuti]], hego-ekialdean. Ipar-ekialde eta ekialdean, 1.151 kilometroko kostaldea du [[Itsaso Gorria]]ren ertzean.

Lau alderdi bereiz daitezke Eritrean: [[Itsaso Gorri]]ko kostalde zelaia, erdialde-hegoaldeko goi-lautadaordokia, iparraldeko eta erdialde-mendebaldeko mendiak, eta mendebaldeko lautadaordoki zabalak.

Itsaso Gorriaren ertzak 1.000 kilometro baino gehiago ditu (itsasoaren izenetik dator herrialdearen izena; greko latinizatuan, ''erythraea'' "gorria" da). Lur-zerrenda estu bat da, oso euri gutxi izaten da, eta oso-oso beroa da. [[Danakil sakongunea]], hego-ekialdean, itsas maila baino beherago dago, eta munduko tenperatura beroenetakoak izaten ditu. Kostaldetik mendebaldera lurraldeak gora egiten du bat-batean, eta 1.830 - 2.440 metro bitarteko goi-lautadaordoki bat eratzen du. Kostan baino askoz euri gehiago egiten du han. Iparraldeko eta mendebaldeko mendiakmendiek 760-1.370 metroko garaiera dute, eta goi-lautadakordokiak baino euri gutxiago hartzen dute. LautadaOrdoki zabalak daude [[Baraka]] ibaiaren mendebaldean eta Setit-en iparraldean.

Punturik gorena [[Soira]] da (3.018 metro), herrialdearen erdialdean kokatua. Beherena, [[Afarreko sakonunea]] (−75 metro), hego-ekialdean dago, Etiopiako mugaren ondoan<ref name="cia"></ref>.

[[Mareb]] (edo Gash), [[Baraka]] eta [[Anseba]] ibaiak goi-lautadatikordokitik mendebaldera doaz, Sudan aldera; [[Falkat]], [[Wadi Laba]] eta [[Alighede]] ibaiak, berriz, iparraldeko mendietatik Itsaso Gorrira. Ibai gehienek euri-sasoian bakarrik izaten dute ura.

Mendiguneetan klima epela da urte osoan; behe-lautadetanordokietan, berriz, agorra edo erdi-agorra da. Goialdeetan udan izaten da euri-sasoia, eta kostaldean, berriz, neguan.

[[1869]]. urtean, konpainia italiar batek erosi zuen Eritrea; Italiako gobernuak 1882an konpainiari eskubideak erosi zizkion, eta [[1935]]. urtean Etiopiako konkistari ekin zioten bertatik. [[1890]]ean Eritrea italiarren kolonia bihurtu zen, eta [[Ekialdeko Afrika Italiarra]]ren sei herrialdeetako bat izan zen. [[1941]]. urtean, armada britainiarra sartu zen bertan, eta 1952. urtean Etiopia eta Eritrea federazio berean egotea erabaki zuen [[Nazio Batuen Erakundea]]k, autonomia eta berezko gobernuz hornituta betiere.

[[1976]]an, Haile Selassie hil ondorengo urtean, Etiopiako militarrak nagusitu eta nolabaiteko bide negoziatua eskaini zieten Eritreako abertzaleei: autonomia eta amnistia. Baina, aldi berean, etiopiarrek inbasio batinbasioa prestatu zuten, [[Maroko]]ko [[Hassan II.a Marokokoa|Hassan II.ak]] [[Mendebaldeko Sahara]]n egin zuen bezala; ibilaldi''Ibilaldi gorriakgorria'' direlakoakizenekoa porrot handia izan zuenzen, ordea, eta, bestalde, entzungor segitzen zuten nazioartean Eritreako genozidioa salatzen ari ziren ahots guztien aurrean. [[1977]]tik aurrera, [[Sobietar Batasuna]]k eta [[Kuba]]k laguntza eskaini zioten Etiopiako gobernuari eta, negoziaziorik ezean, Eritreako talde armatuek zailtasun handiak izan zituzten Etiopiako armadaren erasoei eusteko.

EAHFren behin-behineko gobernu berriak, nazioarteko herrialdeen eta Etiopiako gobernu berriaren onespenarekin, burujabetasunari buruzko erreferenduma deitu zuen [[1993]]ko apirilean, eta eritrearrek burujabetasunaren aldeko erabakia hartu zuten aho batez (% 99,8). 1993ko maiatzaren 28an, [[Nazio Batu]]ek beren kideen artean onartu zuten Eritreako estatua. [[1994]]ko otsailean, EAHF alderdi politiko bihurtu zen, Demokrazia eta Justiziarako Herri Frontea, eta, oraingoz, horihorixe da dagoen alderdi bakarra. Ondoko urteetan, lehortea eta [[Sudan]]ekiko tirabirak izan dira aurrera egiteko oztopo nagusiak. Tirabira horiek Sudanen dauden milioi erdi iheslariak aberriratzea eragotzi zuten. 1995eko urrian Eritreako gobernuko buruak,buru [[Isaias Afwerki]]<nowiki/>k, armak eskaini zituen [[Khartum]]go erregimenari aurre egingo zion edozein talderentzat. Biztanle gehienak behartasun gorrian bizi ziren bitartean, turismoa bilakatu zen diru-iturri nagusietako bat.

Eritrearen Askapenerako Herri Frontea (EAHF) Eritreako alderdi politiko bakarra da:, gainerakoak debekaturik daudebaitaude. Nazio Biltzarrak 150 eserleku ditu, eta 75 EAHF-ren esku daude. Herrialdeak independentzia lortu zuenetik, [[Isaias Afwerki]] presidentea da; haren agintea autoritarioa eta zapaltzailea da<ref name="cia"></ref>.