Eritrea: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
196. lerroa:
=== Biztanleria ===
[[Fitxategi:Traditional Eritrean dance.jpg|thumb|180px|[[Tigrinya]] etniako emakumeak janzkera tradizionalarekin.]]
2016an, Eritreak 5 .869 .869 biztanle zituen, 51,8 biztanle kilometro koadroko dentsitatearekin<ref name="cia"></ref>. Biztanleen % 22,6 baizik ez da hirietan bizi; gehienakgehienek [[artzaintza]] edo [[nekazaritza]]tik bizijarduten diradute, herrietan. Adinari dagokionez, berriz, biztanleria honela dago banaturik: 0-14 urte bitartekoak, % 40,7; 15-24 urte bitartekoak, % 19,4; 25-54 urte bitartekoak, % 32,3; 55-64 urte bitartekoak, % 3,7; eta 65 urtetik gorakoak, % 3,9<ref name="cia"></ref>. Bizi itxaropena 64,9 urtekoa da: 62,4 urtekoa gizonezkoena eta 67,5 urtekoa emakumezkoena (2016ko zenbatespenak)<ref name="cia"></ref>.
 
Biztanle gehienak lur garaietan bizi dira, epelagoak eta euritsuagoak baitira. Etiopiaren aurkako gerrak eta [[XX. mendea]]ren bukaerako gosete izugarriek biztanleak lekuz aldatzera behartu zituen. Burujabetasuna lortu zuenean, biztanleriaren % 20k bizilekuz aldatu behar izan zuen; 500.000 inguru iheslari joan ziren [[Sudan]]era, 40 .000 inguru, Europara; eta 14 .000, Estatu Batuetara. Emakumeek 4,07 seme-alaba izaten dituzte, batez beste. Biztanleen % 73,8 daude alfabetaturik (2015)<ref name="cia"></ref>.
 
=== Banaketa etnikoa ===
280. lerroa:
Eritrean nekazaritza izan da bizibide nagusia goi-lautadan, iparraldean eta mendebaldean, euri gehiago egiten duelako horretarako baldintza egokiagoak dituzten lurretan hain zuzen. Kostalde zelaian eta iparraldeko eta mendebaldeko eremu lehorretan, berriz, abeltzaintza izan da bizibide nagusia. [[XIX. mende]]an eta [[XX. mende]]aren hasieran, lurraldea italiarren eta britainiarren mendean egon zen garaian, lehengaien produkzio ahalik eta handienari eta esportazioari begira egin zen ekonomia. Denbora horretan, industria arina ezarriz joan zen Asmara eta Mesewa inguruetan.
 
[[1952]]an Etiopiarekin federazioa eratu zuenean, Eritrearen ekonomia-hazkundea Etiopiarena baino handiagoa izan zen baina, Eritrea Etiopiaren mendean geratu zenean, industriaren hazkundea urrituz joan zen, lantegi asko bertan behera utzi ziren, edota Etiopiara eraman ziren. [[1974]]. urteaz gerogeroztik, Etiopiako erregimen marxistak estatuaren mendean utzi zuen industria gehiena. Eritreako ekonomiari, beraz, kalte handia egin dio Etiopiarekiko harremanak eta gerrak, [[1960]]tik aurrera, eta orobat aldian behin pairatzen dituen lehorte luzeek eta horren ondoriozko goseteek ere. Herrialdeak burujabetasuna lortu zuenerako, herrialdearen industria-oinarria hondakinetan zen, eta biztanleen % 75 nazioarteko laguntzaren beharrean zegoen bizitzeko. Errepide-sarea erabat hondatuta zegoen, eta baita burdinbidea ere. Gerrako hondamendiaren ondoren, plangintza on baten premian zegoen, oneratuko bazen: zituen baliabide urriak banatu, nazioarteko laguntza jaso, biztanleei etxebizitza eman, behar beste janari lortu, garraio-azpiegitura berreraiki, eta abar. Gobernuak herrialdea aurrera bideratzeko programa bat proposatu du irizpide kapitalistetan oinarrituta eta sektore estatala pribatizatuz.
 
[[2010eko hamarkada]]n, [[Barne Produktu Gordin]]a hazi da (2014an, % 4,; 2014an2015ean, % 1,3; 2015ean;2016an, % 4, 2016an). Hala ere, munduko 220. herrialdea da [[Perper capita errenta]]ren arabera: 1.300 dolar 2016an. Nekazaritzak ekartzen du BPGaren % 12,1, ekartzen du; industriak, % 29,5; eta zerbitzuek, % 58,5. Langileen % 80 nekazariak dira, eta % 20 industria eta zerbitzuetan aritzen dirada<ref name="cia"></ref>. [[Basarto]]a, [[artatxiki]]a, [[garagar]]ra, [[gari]]a, [[lekale]]ak, [[barazki]]ak, [[fruitu]]ak, [[sesamo]]a eta [[liho]]a dira labore nagusiak; abelzaintzan, [[behi]], [[ardi]], [[ahuntz]] eta [[gamelu]]ak dira aipagarrienaknagusiak<ref>[http://www.fao.org/ag/agp/agpc/doc/counprof/eritrea/Eritrea.htm FAO country profile: Eritrea], The Food and Agriculture Organization of the United Nations, fao.org</ref>.
 
== Erreferentziak ==