18:24, 18 otsaila 2018ko berrikusketa aldatu Marklar2007 (eztabaida \| ekarpenak) 212.656 edits t →‎Bikingoak Euskal Herrian ← Aurreko ezberdintasuna		22:55, 5 otsaila 2019ko berrikusketa aldatu desegin TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Aldaketa kosmetikoak Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: [[Fitxategi:Vikingshipmini.jpg\|thumb\|300px\|Itsasontzi bikingo bat.]] '''Bikingoak''' [[Eskandinavia]] eta Danimarka aldeko gudari, merkatari, [[pirateria\|pirata]] eta esploratzaileei VIII-XI. mende bitartean eman zitzaien izena da. Garai hartan, argi ez dauden arrazoiengatik, hego-mendebalderantz eta hego-ekialderantz abiatu ziren gerra eta merkatari-bidaia luzeetan. Gehienetan, [[branka]] eta [[popa]] garai eta estuko [[itsasontzi\|ontzi]] luze eta meheetan bidaiatzen zuten. Ontzigintzan eta nabigazioan erdietsitako trebeziari esker, adituek diotenez, [[Kristobal Kolon\|Kolon]] baino lehen Ameriketara iritsi ziren, eta baita Mediterraneora ere. Hego-mendebalderantz joandakoei [[normandiar]] ere deritze. [[Normandia]]ko erresuma sortu zuten. Hego-ekialderantz joandakoei, aldiz, [[barego]] esaten zaie. Azken hauek [[Errusia\|Errusiar Estatuaren]] oinarria jarri bide zuten. Haien itsas bidaia luzeetan [[Ternua]]raino iritsi omen ziren, eta beste aldera, ibaietan gora eta behera, [[Kaspiar itsasoa\|Kaspio Itsasoraino]]. [[Mediterraneoa]]n ere ibilitakoak dira. 22. lerroa: == Norvegiar bikingoak == [[Fitxategi:Exhibition in Viking Ship Museum, Oslo 01.jpg\|thumb\|Bikingoen [[drakkar]] itsasontzi bat [[Osloko itsasontzi bikingoen museoa]]n ikusgai.]] [[Norvegia]]rrak harrapaketa bila eta lurralde berrien bila abiatzen ziren kolono gisa etxaldetan non kokatua aurkitzeko. Islandiara iritsi ziren ([[870]] urteaz geroztik hasi omen ziren han kolonoak kokatzen). [[981]]. urtean [[Groenlandia]] aurkitu zuten, eta [[Erik Gorria]]k kolonizatu zuen. 1000. urtearen inguruan, haren seme [[Leif Eriksson]]k [[Kanada]]ko kostaldea aurkitu zuen, eta [[Vinland]] deitu zuen ("Ardoaren Lurraldea"). 46. lerroa: {{sakontzeko\|Barego}} [[Fitxategi:Varangian routes.png\|thumb\|250px\|~~right~~eskuinera\|[[Barego]]en [[Volga]]ko Ibilbidea (gorriz) eta [[Bizantzio]]rako Ibilbidea (morez) adierazten dituen mapa.]] [[Suedia]]rrek edo [[barego]]ek eragin handia izan zuten [[Errusia]]n, bultzada handia eman zioten Errusiako erdialdeko ekonomiari eta estatu batzuk sortu zituzten; horietan garrantzitsuena [[Kieveko Printzerria]] izan zen. 54. lerroa: == Bikingoak Euskal Herrian == {{sakontzeko\|Bikingoak Iberiar penintsulan}} [[816]]an, [[Iruñea]]n [[nafarroa\|nafarren]] alde esku hartu zuten [[mairu]]en aurkako gudaldian. [[823]]an eta [[825]]ean [[Mundaka]]n, [[Urdaibai]] [[kresal-ibai]]an geratu ziren. [[840]]an [[danimarka\|daniarrek]] [[Karolingiar Inperioa\|Inperio Frankoa]] erasotu zuten [[Aturri\|Atturri]] ibaitik. [[Akitania]]ren nolabaiteko kontrola lortu zuten 15 urtetan. [[Karlos II.a Burusoila\|Karlos Burusoila]] enperadoreak [[Garona]] ibaiaz hegoaldera galdu zuen agindua. [[859]]an [[Björn Järnsida]]k eta [[Hastein]]ek zuzendutako 69 itsasontziko bikingoen espedizio batean atxilotu zuten [[Iruñeko Erresuma]] zeharkatu zuten [[Mediterraneoa\|Mediterraneorantz]], bidenabar [[Gartzea Enekoitz\|Gartzia I.a Eneko Nafarroakoa]] bahitu eta erreskatea ordaindu zutenean askatu zutelarik.

Bikingo: berrikuspenen arteko aldeak