Bielorrusia: berrikuspenen arteko aldeak

| mapa_irudi = Location Belarus Europe.png

| hizkuntza_ofizialak = [[Bielorrusiera]], [[errusiera]]

| hiriburu = [[Minsk]]

| hiriburuaren_koordenatuak = {{koord|53|55|N|27|33|E}}

{{sakontzeko|Bielorrusiako geografia}}

 

 

Bielorrusia [[estatu itsasgabe]]a da, nahiko laua, zigira eremu zabalak dituena. Denetara 11.000 [[aintzira]] daude. [[Nazio Batuen Erakundea|NBEren]] arabera<ref>[http://hdr.undp.org/en/reports/nationalreports/europethecis/belarus/belarus_2005_en.pdf Belarus: Window of Opportunity (see Table 15, page 66) United Nations]</ref> Bielorrusiaren %40 [[oihan]]a da. Hiru [[ibai]] nagusiak [[Niemen|Neman]], [[Pripiat (ibaia)|Pripiat]] eta [[Dnieper]] dira. Neman ibaiak [[Baltikoa|Itsaso Baltikoan]] du ahoa eta Dnieperrek [[Itsaso Beltza]]n. Pripiat ibaia Dnieperren [[ibaiadar]]ra da. Bielorrusiako gailurra Hara Dziarzhynskaia da (345 m) eta puntu apalena Neman ibaian dago (90 m). Batez besteko garaiera 160 metrokoa da. [[Baltikoa|Itsaso Baltikoa]] nahiko hurbil baita (257&nbsp;km punturik hurbilenean) Bielorrusiako [[klima]] kontinental epela da.

=== Independentziaren garaia ===

 

 

Arazo ekonomikoak eta [[Txernobylgo hondamendia|Txernobilgo hondamendiaren]] ondorioak daude, bielorrusiar nazionalismoaren aurretik, 1991ko abuztuaren 25ean aldarrikatu zen independentziaren jatorrian. Kuropatiko hezurtegia aurkitu izanak, 1988an, Bielorrusiako Fronte Demokratikoaren garapena bultzatu zuen (Herri Frontea gero). Alabaina, alderdi haren indarra ez zen hain handia: 1991ko martxoko erreferendumean, % 82k Sobiet Batasunaren aldeko botoa eman zuen, eta Minsken izenpetu zen EBBren sorrera (Estatu Burujabeak). Arazoak gizarte alorrekoak dira batez ere: 1991. urtean, greba gogorrak izan ziren prezioen goraldiaren kontra. Parlamentuko presidente berria, [[Stanislav Xuxkevitx]], oposiziotik gertukoa, herrialde barneko istiluak baretzen saiatu zen, sobietar ohiekiko loturak eten gabe. Diputatuek postu hartatik egotzi zuten 1994aren urtarrilean, eta, denen harrimenerako, [[Alexander Lukaxenko]] populista irten zen lehendakari uztailaren 10ean, ustelkeriaren kontrako borrokan eta Errusiara hurbildu beharrean oinarritutako kanpaina baten ondoren. Presidente berriak berehala hartu zituen ahalmen guztiak (aginpidea betearazlea, zentralizazioa&). Lukaxenkok bielorrusiarren nostalgiarekin jokatzen zuen, independentzian ikusten baitzuten haiek beren kalte guztien sorburua: Errusiara hurbiltzea proposatzen zuen, errusiera ipini zuen berriz bigarren hizkuntza ofizial gisa, eta bandera gorria berrezarri zuen. Oposizio molde guztiak ezabatu zituen; hala, prentsa isilarazi zuen, eta atxiloketa arbitrarioak ugaldu ziren. Lukaxenkok 1966an egin zen plebisizitu baten ondoren, ahalmen osoak izango ditu 2001. urtea arte, Errepublika Burujabeen Batasun bat lortu zuen Errusiatik 1996aren apirilaren 2an, muga batasuna dakarrena eta, luzarora, diru batasuna. Batasun hau indartu zen 1997ko maiatzaren 23an, defentsa eta diplomaziaren alorretan. 1998ko abenduan, akordio bat egin zen Errusiaren eta Bielorrusiaren artean, aldika-aldika estatu bateratu baten bidea urratzeko, zeinean biek beren beregaintasuna gordeko duten.

 

 

* [[Bielorrusiar Errepublika Nazionala]]