19:23, 3 urtarrila 2019ko berrikusketa aldatu TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-{{HezkuntzaPrograma}} +{{HezkuntzaPrograma\|Fisika eta Kimika}}) ← Aurreko ezberdintasuna		11:13, 4 otsaila 2019ko berrikusketa aldatu desegin Jr.etxebarria (eztabaida \| ekarpenak) 1.165 edits Artikulua orrazten eta osatzen hasi naiz Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: {{HezkuntzaPrograma\|Fisika eta Kimika}} Fisikan, '''higidura zuzena''' deritzo ibilbide osoa lerro zuzen batean duenari. [[Dimentsio]] bakarrean gertatzen da, norabide bakarrean alegia, nahiz eta bi noranzkoetan gerta daitekeen, aurrerantz eta atzerantz. Matematikoki aztertzean, abiadura bektorearen modulua kontsideratzen da soilik, baina noranzko bat positibotzat hartzen da eta aurkako noranzkoa, negatibotzat.▼ ▲Fisikan, '''higidura zuzena''' deritzo ibilbide osoa lerro zuzen batean duenari. [[Dimentsio]] bakarrean gertatzen da, norabide bakarrean alegia, nahiz eta bi noranzkoetan gerta daitekeen, aurrerantz eta atzerantz. Matematikoki aztertzean, [[abiadura]] ~~bektorearen~~[[Bektore (matematika)\|bektore]]<nowiki/>aren modulua kontsideratzen da soilik, baina noranzko bat positibotzat hartzen da eta aurkako noranzkoa, negatibotzat. Higidura zuzenean abiadurak norabide bakarra duenez, higidura sinpleenetakoa da. Izan ere, partikula indar baten eraginpean azelerazioa jasan arren, bai indarrak eta bai azelerazioak, biek ala biek, norabide berbera dute, higidurarena alegia. ▼ ▲Higidura zuzenean abiadurak norabide bakarra duenez, higidura sinpleenetakoa da. Izan ere, partikula [[indar]] baten eraginpean [[azelerazioa]] jasan arren, bai indarrak eta bai azelerazioak, biek ala biek, norabide berbera dute, higidurarena alegia. == Higidura zuzena deskribatzeko erabiltzen diren kontzeptuak eta magnitudeak == Partikula baten higidura zuzena era matematikoan aztertzeko, zenbat [[magnitude]] eta kontzeptu berezi erabili ohi dira. Higidura norabide bakarrean gertatzen denez, magnitude guztiak ~~eskalartzat~~[[eskalar]]<nowiki/>tzat hartuko ditugu.[[Fitxategi:Higidura zuzena.png\|thumb\|Higidura zuzena deskribatzeko kontzeptuen azalpen grafikoa.\|alt=\|330x330px]] === Ibilbidearen adierazpen grafikoa === Partikula puntual baten ''[[Ibilbide (fisika)\|ibilbidea]]'' da esaten zaio partikularen higidura bere osotasunean kontsideratzean erabiltzen den lehenengo ~~kontzeptua~~kontzeptuari. Kontzeptu geometriko bat da. Definizioz, ''ibilbidea'' da partikulak bere higiduran pasatzen dituen puntu guztien [[leku ~~geometrikoa~~geometriko]]<nowiki/>a. Higidura zuzenaren kasuan, ~~beraen~~beraren ibilbidea ''lerro zuzen'' ''bat''ez irudikatuko dugu modu grafikoan: lerroko puntu bakoitza da, izatez, partikulak aldiune jakin batean izan duen toki zehatza tokia. Ohitura dago erreferentziako [[jatorri-puntu]] bat hartzeko ibilbidean, eta, ohituraz, jatorri-~~puntu hori~~puntutzat higidura aztertzen hasten garen aldiunean (<math>t=0</math> aldiunean) partikulak duen posizioa hartzen da (<math>O</math> puntua). Beraz, ibilbidea lerro zuzen batez adieraziko dugu grafikoki, eta bertan <math>t=0</math> aldiunean partikularen posizioa lerroko <math>O</math> puntuan markatuko dugu, <math>P_0</math>; beste edozein <math>t</math> aldiunetan duen posizioa <math>P</math> puntu generikoa izango da, edo zehatzago idatzirik, <math>P(t).</math> === Desplazamendua === Jatorri-puntutik edozein aldiunetan partikula dagoen <math>P</math> punturainoko distantziari ''[[Desplazamendu (fisika)\|desplazamendua]]'' deritzo. Normalean, desplazamendua <math>s</math> sinboloaz adierazi ohi da. Agerikoa denez, denboraren funtzioa da: <math>s(t)</math>. === Abiadura === 22 ⟶ 23 lerroa: ==== Aldiuneko abiadura ==== ''Aldiuneko abiadura'', <math>v</math>, batez besteko abiaduraren [[limite]] modura definitzen da, hain zuzen ere <math>\Delta t</math> denbora-tartea zerorantz jotzean: <math display="block">v=\lim_{\Delta t \to 0} v_\text{m}= \lim_{\Delta t \to 0} 64 ⟶ 65 lerroa: * [http://www.sc.ehu.es/sbweb/fisika/cinematica/rectilineo/rectilineo.htm Higidura zuzena. Fisika. Euskal Herriko Unibertsitatea] {{eu}} == ~~Erreferentziak~~Bibliografia == * Fisika Orokorra, UEU, 2003, ISBN 84-8438-045-9 == Ikus gainera ==

Higidura zuzen: berrikuspenen arteko aldeak