Azenario: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
6. lerroa:
'''Azenarioa''' (''Daucus carota subsp. sativus'') [[barazki]] bat da, normalki kolore [[laranja]] duena, nahiz eta moreak, gorria, zuriak, beltzak edo horiak ere existitzen diren. Azenarioak ''[[Daucus carota]]'' espeziearen azpiespezie etxekotu bat dira, [[Europa]]n eta [[Asia]]ko hego-mendebaldean jatorria duena. Landarea [[Persia]]n garatu zela uste da, eta bere hosto eta haziengatik hazten zen. Normalki [[sustrai]]ak jaten ditugu, bahiz eta beste atalak ere jaten diren. Gaur egungo azenarioak [[hautespen artifizial]]aren ondorio dira: tamaina handia eta testura bilatzen da.
Azenarioa bi urteko landare bat da, [[Apiaceae]] familian. Hasieran hosto erroseta bat garatzen du, sustraia hazten den bitartean. Gaur egungo barietate azkarrenak 90 egunetan hazten dira, baina geldoagoak diren beste barietate batzuk ere badaude, 120 egun behar dutenak. Sustraiak [[alfa-karoteno|alfa-]] eta [[beta-karoteno]] ugari dauka, eta [[K bitamina]] eta [[B6 bitamina]]ren iturria da. Hala ere, gauean hobeto ikustea baimentzen duela mito bat da, [[Britainiar armada]]k [[Bigarren Mundu Gerra]]n sortua etsaia nahasteko.
[[Nazio Batuen Erakundea]]ren arabera azenarioen eta [[arbi]]en (elkarrekin erakusten dira) produkzioa 2013an 37,2 milioi tonakoa izan zen; erdia (%45) [[Txina]]n hazi zen. Munduko sukaldaritza askotan erabiltzen dira, batez ere [[entsalada]]k eta [[pure]]ak sortzeko.
== Nutrizio-balioa ==
[[
Azenarioak osasunerako dituen bertuteak duela hainbat mende ezagutzen dira. Ura du gehien bat, baina 100 gr azenariok 0,9 gr [[proteina]] ematen ditu, 7,3 gramo [[karbono hidrato|karbohidrato]] eta 0,2 gramo [[koipe]], eta, gainera, [[zuntz]]ak eta A, C eta E [[bitamina]]k. Azenarioaren [[balio energetiko]]a, 100 gr bakoitzeko, 33 [[kaloria]] da. Azenarioaren [[betakaroteno]]ak erradikal askeen aurka egiten du, eta [[melanina]] ekoizten laguntzen du, hau da, azalaren beltzarantzeaz arduratzen den osagaia.
| |||