Askenazi: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
12. lerroa:
'''Askenaziak''' ([[hebreera]]z: אַשְׁכֲּנָזִים, {{IPA|ˌaʃkəˈnazim}}, sing.: {{IPA|[ˌaʃkəˈnazi]}}), [[Alemania]]ko [[Rhin]] ibaiaren arroan, hegoaldeko [[Alsazia]]tik iparraldeko [[Renania]]raino, [[Erdi Aroa]]n bizi ziren [[judu]]en ondorengoak dira. Erdi Aroko [[hebreera]]z ''Ashkenaz'' eskualdea eta [[Alemania]] izendatzeko toponimoa izan zen eta ''ashkenazim'', beraz, alemaniar judu esan nahi zuen. Gero, mendebalde eta erdialdeko juduek, bertan ikasi ondoren, bere buruarentzat izendapen hori aldarrikatu zuten.
Askenazi juduek, [[XI. mendea|XI.]] eta [[XIX. mendea|XIX. mendeen]] artean handik [[Hungaria]], [[Polonia]], [[Bielorrusia]], [[Lituania]], [[Errusia]], [[Ukraina]] eta beste lekuetara migratu zirenean, bere hizkuntza zen [[yiddish]]a eraman zuten. Hala ere, bertoko komunitate nagusiak ([[Spira|Speyer]], [[Worms]] eta [[Mainz]]) bere kultura eta liturgiaren sehaskatzat hartzen zuten. Hiru komunitateek SHUM (''Shpira'', ''Vermayza'' eta ''Magentza''-ren lehenengo letrak) izeneko liga sortu zuten.
Nahiz eta XI. mendean judu guztien %3a baino ez izan, [[1931]]rako %92a ziren. Egun %80a dira<ref name="sephardic">{{Erreferentzia|url=http://www.jcpa.org/dje/articles3/sephardic.htm|izenburua=Can Sephardic Judaism be Reconstructed?|argitaletxea=Jerusalem Center for Public Affairs|izena=Daniel J.|abizena=Elazar}}</ref>, bigarren taldea [[sefardi]]ak izanik.
| |||