Antoni Gaudí: berrikuspenen arteko aldeak

{{Biografia_infotaula_automatikoa}}

 

Gaudiren lehen lanak [[XIX. mendea|XIX. mende]] amaierako estilo neo-gotikoa eta eraikuntza sistema erabili zituen, baina goiz hasi zen estilo eskultoriko bereizia sortzen, batez ere [[Eugène Viollet-le-Duc|Viollet le Duc]] frantziar arkitektoaren eraginpean. Hala ere, maisua laster aurreratu eta itxura berritzaileak hasi zen bururatzen: organikoak, irregularrak eta fantastikoak.

== Biografia ==

=== Haurtzaroa eta gaztaroa ===

 

Antoni, bere gurasoen bostgarren semea izan zen eta txikitatik izan zuen [[erreumatismo|erreuma]] arazo bat, zeinak bere adinerako bizitza normal bat eroatea eragotzi zion eta bere bizitza osoan lagun egin zion. Medikuek [[landare-dieta]] bat eta noizik behinean osteratxoak egin zitzan gomendatu zioten, eta horregatik ibiltari porrokatua bihurtu zen. Bere gaixotasunagatik ezin zuen beste umeekin jolastu eta asko lekutu zen eskolatik.

Güellen lehen enkargua, [[Can Cuiàs de la Riera]]n erosi zuen nekazari-finka bateko sarrerako arkupea izan zen. Gaudik [[neo-mudejar]] estilo berria erabili zuen oraindik kontserbatzen den atezaindegiko sarreran, Pedralbes etorbidean, eta dragoi bat duen burdin hesi zoragarri bat ere egin zuen. Güellekiko erlazioaren ondorioz ere, urte berean Gaudik [[Comillas]]ko ([[Kantabria]]) [[El Capricho]] finkako planoak egin zituen, [[Máximo Díaz de Quijano]]rentzat, Antonio Lópezen koinatua, [[1883]] eta [[1885]] urteen bitartean eraiki zena, eta [[1893]]an [[Tanger]]-erako eskola baten proiektua gauzatu zuen, inoiz burutu ez zen arren.

 

 

Güellek bere erabilera pertsonalerako etxebizitza bat agintzen dio, [[Bartzelona]]ko Nou de la Rambla kaleko [[Güell Jauregia]] (''Palau Güell''). Industrialariaren ideia [[Moja Jauregia]] (''Palau Moja'') berdintzea edo gainditzea zen, bere koinatu [[Claudio López]] [[Comillas]]ko bigarren markesaren jabari zena. Eraikitzea [[1886]]ko uztailean hasten da, jabearen harrobietako harriekin. Fatxadan burdin forjatu pieza ikusgarriak erabili ziren, eta etxeko ezaugarri klabe bat [[Alex Clapés]], Gaudiren lagun margolariaren muralekin egindako apainketa da.

Familia Sakratuaren eraikuntza obrek bigarren fase horrekin jarraitu zuten, Jaiotzaren fatxada ([[1891]]-[[1900]]) eta dagozkion lau dorreak eraikita.

 

 

[[Bellesguard]] dorreak ([[1900]]-[[1909]]), adreiluz eta harriz egina, horizontala baino proiekzio bertikalagoa du, Gaudirengan hain tipikoa den lau besoko gurutzearekin koroatutako dorre tronkokoniko batez lagundua. [[Domènech Sugranyes]]ek margoturiko mosaikoek eta burdin forjatuak fantasia kutsua ematen diote eraikinari.

[[Batlló Etxe]]a ([[1904]]-[[1906]]), [[1877]]an [[Emili Sala Cortés]]ek eraikitako etxe konbentzional baten goitik beherako erreforma baten emaitza da.

 

 

[[Palmako Katedrala]]ren erreforma ([[1904]]-[[1914]]), [[Pere Joan Campins]] gotzainaren garaian egina, elementu batzuen suntsiketagatik izan zen kritikatua, hala nola estilo mudejarreko ''zuzien korridorea''. Aldare nagusia presbiterioraino aurreratu zuen eta ''cadirat'' delakoa nabe nagusiaren erdialdeko bihotz errenazentistatik kapera Errealeko alboko hormetaraino mugitu zuen, eta kapera Errealaren eta lehenengo kolomaren artean bihotz errenazentistako eta presbiterioko elementuekin egindako tribuna batzuk eraiki zituen, arestian aipatutako kolomen jarraipen moduan jargoiak ipiniz. Gaudiren obra dira, baita ere, [[Mallorca]]ko gotzainen armarriekin egindako zeramikazko apainketa, katedra episkopalen inguruko horma bakoitzean kokatuta, eta urre koloreko burdin forjatuarekin egindako Erromatar Pontifikalaren testuak. Gaudiren obra da ere abside nagusia estaltzen duen burdin hesia, bere bi elementuetan deskonposaturiko hiriko ezkutuarekin; kolometako lanpadarioak (hagitz ''les trobisgueres'' deituak); ahots-itzulkina, egun jargoi nagusitik desagertua, eta basilikako sinboloen diseinua (''tintinàbul'' eta ''conopeu''). Gaudirekin elkarlanean [[Joan Rubió i Bellver]], [[Josep Maria Jujol]] eta [[Joaquim Torres-Garcia]] izan ziren.

Bere eraikinen hurrengo etapan elementu geometrikoak gailentzen dira. Sasoi honetakoak da Güell koloniako kripta, [[Santa Coloma de Cervelló]]n kokatutako kolonia industrial katalanetako batean, non eraiki gabeko eliza bat proiektatu zuen. Eliza honek oinplanu gotiarraren eboluzioa eta berrinterpretazioa irudikatuko zuen, bost nabeko planteamendu oboidearekin. Kripta basaltozko adreiluz egina dago, arbotanteen bultzada jasaten duten kolomekin.

 

 

=== Familia Sakratuarekiko erabateko dedikazioa ===

 

[[1926]]ko ekainaren 7an, Antonio Gaudi Gorte Katalanetako Bide Nagusitik zebilen, [[Bartzelona]]n. Tetuan Enparantzatik hurbil, Bailen kalea sortu zuen. Arratsalde askotan egiten zuen bidea zen, Sant Felip Neri elizatik Familia Santura joateko, baina egun hartan, kalea zeharkatzen ari zela, tranbia batek harrapatu eta konorte barik geratu zen. Bere eskale itxuragatik, arkitektu bikain hura zela ohartzeko tardatu zuten. [[1926]]ko ekainaren 10ean hil zen, Santa Creu ospitalean, eta 12an Familia Santuan lurperatu zuten, Carme kriptan.

* [[1888]]-[[1890]]: ''Teresianes'' ikastetxea

* [[1898]]-[[1916]]: Güell Koloniako kripta (Santa Coloma de Cervelló)

* [[1905]]-[[1907]]: [[Batlló Etxea]] (''Casa Batlló'')

* [[1884]]-[[1926]]: [[Familia Santuaren tenplua|Familia Sakratuaren Tenplua]] (''Temple Expiatori de la Sagrada Família''), amaitu barik dagoena.

* [[1900]]-[[1909]]: [[Bellesguard]]

 

== Argazkiak ==

Image:Banco serpiente Parc Guell Barcelona.jpg

Image:Reptil Parc Guell Barcelona.jpg

 

{{bizialdia|1852ko|1926ko|Gaudi, Antoni}}

[[Kategoria:Antoni Gaudí| ]]

[[Kategoria:Errepide istripuan hildakoak]]