Zuntz optiko: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary
No edit summary
1. lerroa:
{{erreferentzia falta}}
[[Fitxategi:Fibreoptic.jpg|thumb|Zuntz optikoak]]
'''Zuntz optikoa''' hari itxurako [[uhin]] gida bat da. Normalean, [[Beirabeira]]zkoa (zehazki, polisiliziozkoa) izan ohi da, baina [[Plastikozko zuntz optiko|plastikozkoa]] ere izan daitekebai eta [[potentzia]] optikoa (luminikoa) garraiatzeko gaitasuna du, gehienetan [[laser]] batek edo [[LED]] batek sortua. Telekomunikazioetan distantzia luzeetarako erabiltzen diren zuntzak beti beirazkoak dira,: plastikozkoak ordenagailuetan eta distantzia laburreko beste aplikazio batzuetan erabiltzen diren bitarteandira, azkenordea, hauekhoriek atenuazio handiagoa baitute.
 
Hari bakoitzak plastikozko edo beirazko ([[silizio]] eta [[germanio]] oxidozko) nukleo bat du, [[errefrakzio indize]] handia duena. HauHori antzeko material batez egindako geruza batek inguratzen du, errefrakzio indize pixka bat txikiagokoa. [[Argi]]a bi gainazalen arteko mugara iristean, hein handi batean islatu egingo da,; zenbat eta indizeen arteko alde handiagoa eta eraso-angelu handiagoa, orduan eta hobehobeto islatuko da.
 
HonelaHorrela, argia pareten aurka islatuz joango dadoa, angelu oso handiekin, gutxi gorabehera zuntzaren erdigunetik hedatuzhedatuta. Modu honetanhorretan, argi seinaleak gida daitezke, distantzia handitanhandietan galerarik izan gabe.
 
Zuntz optikoak iraultza handia eragin du telekomunikazioetan, [[kobre]]zko hariak baztertuzbaztertu baitituzte informazio kopuru handien garraiorako.
 
== Zuntz optikoaren desabantailak beste bide gidatu batzuekiko ==
* Kostu handiagoa du.
* Hartzaile eta igorle garestiagoak erabili beharrabehar dira.
* Zuntzen arteko loturak zailak eta garestiak dira.
* Ohiko zuntz optikoak ezinen dezake potentzia handia garraiatugarraia.
* EzinEz dezake dispositiboak elikatzeko potentzia elektrikorik garraiatugarraia.
 
Desabantaila hauekhoriek izan arren, gaur egun sistema askotan erabiltzen da zuntz optikoa eta: banda zabaleko sistemak izaten ari dirensistemaren hedapena, zati batean behintzat, zuntzak trafiko kopuru handia garraiatzeko duen gaitasun itzelari zor zaio.
 
== Historia ==
Charles Kaok, bere doktoretza-tesian ([[1966]]), komunikazio loturetan erabilgarri izateko, zuntz optikoak gehienez izan zezakeen galera 20 dB/km zela jo zuen. [[1970]]ean Corning Glass Works-entzat lan egiten zuten Maurer, Keck, Schultz eta Zimar ikertzaileek lehenengo zuntza egin zuten, [[silizio]]a [[titanio]]arekin dopatuz. Galerak 17 dB/km ziren.
 
1980. Urteanurtean, [[AT&T]] AEBtako komunikazio erakundeak aurkeztutako proiektu batean, Boston-Washington ibilbidearen arteko hiri guztiak elkar konektatzeko 978km-ko zuntz kablea erabili zuen, 80.000 aho kate eskainiz, telefono deiak gauzatzeko.
 
Zuntz optikoa erabili zuen lehen lotura transozeanikoa TAT-8 izan zen, [[1988]]an ezarri zena. Ordutik ugariak izan dira zuntz bidez egindako modu honetakohorretako loturak, baita hirien artekoak ere, eta poliki-poliki bere erabilera operadoreen enbor sareetatik azken erabiltzaileetaraino hedatuz doa.
 
== Zuntz optikoaren beste erabilera batzuk ==
* Medikuntzan eta industrian erabil daiteke uhin gida moduan, begi hutsez ikusten ez den jomuga batera iristeko.
* Tentsioa, tenperatura, presioa eta beste hainbat parametro neurtzeko sentsore gisa erabil daiteke.
* Hari hauekhoriek lente batzuekin batera erabiliz, endoskopio izeneko ikusarazpen tresna mehe eta luzeak sortzen dira. Hauek medikuntzan erabiltzen dira objektuak zulo txiki batean zehar ikusteko. [[Endoskopia|Endoskopio]] industrialek antzeko erabilera dute, adibidez, turbinen barnealdea aztertzea.
* Dekoraziorako ere erabiltzen da zuntz optikoa, hala nola, Eguberrietako zuhaitzetan
 
154. lerroa:
<nowiki>*</nowiki> Teknologia aurreratzen doan heinean gehienezko luzera handitzen da.
 
<nowiki>**</nowiki> Kable batentzako transmisio-abiadurak ez daude hertsiki mugatuak. (hau da, abiadura muga gaindi daiteke)
 
 
 
ZeZein lekutarako erabilgarriak: