22:59, 8 maiatza 2018ko berrikusketa aldatu Lainobeltz (eztabaida \| ekarpenak) Administratzaileak 269.996 edits tNo edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		21:45, 28 urtarrila 2019ko berrikusketa aldatu desegin TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Aldaketa kosmetikoak Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: [[Fitxategi:Ammeter.png\|200px\|~~thumbnail~~thumb\|eskuinera\|Amperemetroaren [[ikur elektroniko]]a.]] [[Fitxategi:381070-A.jpg\|200px\|~~thumbnail~~thumb\|eskuinera\|[[Korronte zuzen]]a eta [[korronte alterno]]a neurtu ditzakeen amperemetroa.]] '''Amperemetroa''' [[zirkuitu elektriko]] bateko puntu batetik igarotzen den korronte edo [[intentsitate elektriko]]a neurtzen duen gailu bat da. Izena intentsitate elektrikoa neurtzen duen [[Neurri-unitate\|unitatetik]] -[[Anpere\|~~Ampere~~Amperea]]a- datorkio. Korronte txikiagoak neurtzen dituzten gailuak, miliampere edo mikroampere mailakoak, '''miliamperemetro''' eta '''mikroamperemetro''' izenak harten dituzte, hurrenez hurren. Funtsean, '''amperemetro analogiko''' bat [[galbanometro]] bat da -korronte txikiak neurtzen dituen gailua-, neurketa maila egokitzeko [[shunt erresistentzia]] bat [[paraleloko zirkuitu\|paraleloan]] daukana. Hainbat ''shunt'' erresistentzia erabiliz, hainbat neurketa maila dituen amperemetroa lortzen da. '''Amperemetro digitaletan''' neurtu beharreko korrontea [[Erresistentzia (osagaia)\|erresistentzia]] batetik pasatzen da, eta [[bihurgailu analogiko/digital]] batek erresitentzia honetako [[Tentsio (elektrizitatea)\|tentsio]]-jauskera neurtzen du. Bihurgailuak emandako neurketa [[Prozesatzeko unitate zentral\|PUZ]] batek iraukurtzen du, eta honek beharrezko kalkuluak egiten ditu korrontearen balioa pantalla baten erakusteko. Neurketa egiteko korronteak amperemetroa zeharkatu behar du. Beraz amperemetroa korrontea neurtu nahi den zirkuituko puntuan [[Serieko zirkuitua\|seriean]] konektatzen da. Ondorioz, amperemetroek barne-erresistentzia oso txikia daukate, [[ohm]] bat baino gutxiagokoa, zirkuitu baten konektatzerakoan korronte neurgailuak berak ez dezan korrontea txikiagotu. Korrontea neurtu beharreko zirkuitua ezin denean eten, neurketa egiteko [[pintza anperemetriko\|pintza ~~amperemetriko~~amperemetrikoak]]ak erabiltzen dira. Gailu hauek korrontea neurtzeko beronek sortzen duen [[eremu magnetiko]]a neurtzen dute. == Amperemetro motak == === Haril mugikorrekoak === [[Fitxategi:Amperemeter hg.jpg\|220px\|~~thumbnail~~thumb\|eskuinera\|Demostraziorako burdin mugikordun amperemetroa]] [[Fitxategi:Ammeter from New York Terminal Service Plant, 250 West Thirty-first Street 351263pv.jpg\|220px\|~~thumbnail~~thumb\|eskuinera\|Amperemetro zahar bat]] [[Fitxategi:Zero-Center Ammeter.JPG\|220px\|~~thumbnail~~thumb\|Erdiko-zerodun amperemetroa]] [[Fitxategi:AmmeterPC.jpg\|220px\|~~thumbnail~~thumb\|Burdin mugikorreko amperemetro zahar bat]] D'Arsonval-en [[galbanometro]]a '''haril mugikorreko''' amperemetroa da. Deflexio [[Magnetismo\|magnetikoa]] erabiltzen du: [[eremu magnetiko]] baten barnean dagoen haril batetik korronte elektriko bat pasatzean haril hori mugitu egiten da. Tresna honen bertsio modernoa [[Edward Weston]]ek garatu zuen, eta malguki kiribildu bi erabiltzen ditu indar berreskuratzailea lortzeko. Burdinazko nukleo eta iman polo permanenteen artean dagoen aire tarte uniformeagatik deflexioa korrontearekiko linealki proportzionala da. Neurgailu hauek eskala linealak dituzte. Neurgailuaren mugimendu basikoek 25 mikroamperetako korronteetatik hasita 10 miliamperetako korronteetarainko eskala-osoa eduki dezakete.<ref name="Spitzer72">{{en}} Frank Spitzer and Barry Howarth, Principles of Modern Instrumentation, Holt, Rinehart and Winston, New York, 1972, ISBN 0-03-080208-3 chapter 11</ref> 30. lerroa: === Amperemetro elektrodinamikoak === Amperemetro elektrodinamikoek [[elektroiman]] bat erabiltzen dute d'Arsonval motakoek erabiltzen duten iman finkoaren ordez. Hau da, haril bi dituzte, bat finkoa eta beste mugikorra. Gailu hauek bai korronte [[Korronte zuzen\|zuzen]] eta [[korronte alterno\|~~alterno~~alternoarekin]]~~arekin~~ funtzionatu dezakete, <ref name="Spitzer72"/> eta korronte alternoan [[korronte efikaz]]a erakusten dute. === Burdin mugikorrekoak === Burdin mugikorreko amperemetroek haril finko batek sortutako indar elektromagnetikoaren eraginez mugitzen den [[burdina\|burdin]] zati bat erabiltzen dute. Haril mugirrekoen aldean, zeinak korronte zuzena bakarrik neurtzen dituten, neurgailu hauek korronte [[Korronte zuzen\|zuzenarekin]] zein [[korronte alterno\|~~alterno~~alternoarekin]]~~arekin~~ funtzionatu dezakete. Burdinezko elementuak orratz mugikor bat dauka, eta orratz finko bat, haril batekin inguratua. Korronte zuzen edo alternoak harila iragan eta orratz bietan eremu magnetikoa sortzerakoan, orratz mugikorra malguki helikoidalen indar berreskuratzailea gaindituz mugitu egiten da.<ref name=Spitzer72/> Burdin mugikorreko orratzaren deflexioa korrontearen balioaren karratuarekiko proportzionala da. Ondorioz neurgailu hauek eskala ez-lineala izango lukete, baina orokorrean burdinezko parteen forma eskala ia lineala lortzeko eran aldatzen da. Burdin mugikorreko neurgailuek [[korronte efikaz]]a neurtzen dute edozein uhin formarekin. Haril mugikorreko amperemetroa [[Friedrich Drexler]] ingeniari [[Austria]]rrak asmatu zuen 1884an. 48. lerroa: === Integratzaileak === '''Amperemetro integratzaile''' izena duten gailu sorta bat ere badago.<ref>http://www-project.slac.stanford.edu/lc/local/notes/dr/Wiggler/Wigrad_BK.pdf</ref><ref>http://dit.upc.es/lpdntt/biblio/BREUS/LEE97a.pdf</ref> Amperemetro hauetan denboran zehar korronteen batuketa egiten da, emaitzatzat korronte eta denboraren biderketa lortzen delarik, zeina korronte horrekin emandako energiaren proportzionala den. Hauek energia kopuru neurgailuetan (watt-ordu neurgailuak) edo [[bateria]] edo [[Kondentsadore elektriko\|~~kondentsadore~~kondentsadoreen]]en karga estimatzeko erabili daitezke. == Haril mugikorreko amperemetroaren oinarri teorikoa == [[Fitxategi:CircuitoAmperimetro.png\|200px\|~~thumbnail~~thumb\|Amperemetroaren [[Zirkuitu-diagrama\|eskema]].]] Neurtu beharreko korronte maila [[galbanometro]]aren neurri mailara egokitzeko, <math>{R_S}</math> [[shunt erresistentzia]] galbanometroarekin [[Paraleloko zirkuitu\|paraleloan]] konektatzen da. <math>{R_S}</math>-ren balioa, orratzak eskala-fondora heltzeko behar duen hautatutako [[anpere\|ampere]] kopuruaren araberakoa izango da. Neurketa maila desberdinak -eskala-fondo desberdinak- lortzeko ''shunt'' erresistentzia bi edo gehiago erabiltzen dira. Amperemetroak [[Kommutadore (elektrizitatea)\|kommutadore]] bat izango du neurketa-maila bakoitzarentzat, dagokion <math>{R_S}</math> erresistentzia hautatuko duena. Adibidez, 10 miliampere, 100 miliampere eta 1 ampereko eskalak dituen amperemetroak balio egokidun hiru <math>{R_S}</math> erresistentzien hartean hautatzeko konmutagailua izango du. Korronte haundietarako -10 ampere edo haundiagoak adibidez- amperemetroak [[Borne (elektroteknia)\|borne]] independienteak izaten ditu, [[fusible]] batekin babestuta. <math>R_S</math> balioa lortzeko: <math> I= I_i+I_s </math><br> 69. lerroa: == Erabilpena == [[Fitxategi:Amperímetro.png\|220px\|~~thumbnail~~thumb\|eskuinera\|Amperemetro baten konexioa [[zirkuitu elektriko\|zirkuitu]] baten]] '''Amperemetro''' gehienak neurtu nahi den korrontea daraman zirkuituan [[Serieko zirkuitu\|~~serie~~seriean]]an konektatzen dira -korronte txikiak neurtu behar dituztenean-, edo shunt erresistentziarekin batera zirkuituan seriean konektatzen dira -shunt erresistentzia eta amperemetroa [[paraleloko zirkuitu\|~~paralelo~~paraleloan]]an, bi hauek zirkuitu barruan seriean, ikus irudia-. Kasu bietan, korrontea neurgailutik edo (gehienbat) bere shunt erresistentziatik igarotzen da. Amperemetroak ez dira zuzenean [[tentsio iturri]] batera konektatu behar, barne-erresistentzia oso txikia bait dute eta korronte haundiegia igaroko litzateke. Amperemetroak bere terminaletan tentsio-jauskera txikiak edukitzeko diseinatuak daude, volt bat baino asko txikiagoak; amperemetroak zirkuituan sortzen duen galerari bere zirkuituko "karga" (''"burden"'') deitzen zaio. '''Weston-motako amperemetroek''' miliampereak bakarrik neurtu ditzakete asko jota, malguki eta bobinek korronte mugatuak bakarrik eraman ditzaketelako. Korronte haundiagoak neurtzeko, [[Shunt erresistentzia\|shunt]] izeneko [[Erresistentzia elektriko\|erresistentzia]] bat amperemetroarekin paraleloan jartzen da. Shuntaren erresistentziaren balioa zenbaki osoetatik miliohmen tartean egon daiteke. Ia korronte osoa shuntetik igarotzen da, eta parte txiki bat bakarrik neurgailutik. Honela neurgailuarekin korronte haundiak neurtu daitezke. Tradizionalki, shunt batekin erabiltzen den neurgailuak 50 mV-eko eskala osoko deflexioa izan du, eta ondorioz shuntak eskala-osoan 50 mV-eko tentsio-jauskera edukitzeko kalkulatzen dira. 77. lerroa: '''Erdiko-zerodun amperemetroak''' polaritate bietako korronteak neurtu behar direnean erabiltzen dira, ekipamendu industrial eta zientifkoetan ohiko beharrizanak. Erdiko-zerodun amperemetroak [[bateria\|bateriekin]] ere serien jartzen dira. Erabilpen honetan, bateria kargatzerakoan orratza alde baterantz mugitzen da -normalean eskuinera-, eta deskargatzerakoan beste alderantz. Automobil eta kamioietan korrontea neurtzen duen erdiko-zerodun amperemetro mota berezi batek orratza mugitzen duen iman mugikor bat dauka, eta beste iman finko bat korronterik ez dagoenean orratza erdian mantentzeko. Korrontea daraman hariaren inguruko eremu magnetikoak iman mugikorraren deflexioa sortzen du. Amperemetroaren shuntak erresistentzia balio oso txikia duenez, hanka-sartzez amperemetroa tentsio iturri batekin paraleloan konektatzeak [[zirkuitu-labur\|~~zirkuitulabur~~zirkuitulaburra]]ra sortuko du, kasurik onenean fusible erreko delarik, neurgailua eta hariak kaltetu daitezkeelarik, eta erabiltzailea ere zauritu daitekeelarik. Korronte alternoko zirkuituetan, korronte transformadore batek [[eroale elektriko\|eroale]] baten inguruko eremu magnetikoa korronte alterno txiki baten bihurtuko du, tipikoki 1 A edo 5 A eskalako korronte maximorako, zeina neurgailuak errez neurtuko duen. Era berean, KA/KZ kontaktu gabeko amperemetro zehatzak [[Hall efektu]]ko eremu magnetikoko sentsoreak erabiliz fabrikatu dira. [[Pintza anperemetriko\|Pintza amperemetriko]] eramangarria ohiko tresna bat da ekipamendu industrial eta komertzial elektrikoaren mantenimendu lanetan. Tresna honen pintza momentu baten hari baten inguruan ezartzen da korrontea neurtzeko. Mota berri batzuk zunda magnetiko paralelo pare bat dituzte, eroalearen alde bietan jartzen direlarik.

Amperemetro: berrikuspenen arteko aldeak