Wikipedia

Galizia: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
t Euskaltzaindiaren webguneko esteka berriak
No edit summary
48. lerroa:
{{sakontzeko|Galiziako bandera}}
 
Mendeetan zehar Galiziako bandera urrezko gurutzeak eta erdian kopa handidun ondo urdinekoa izan arren, gaur egungo bandera [[XIX. mendea]]ren amaieraldera [[Rexurdimento|Rexurdimento edo Pizkunde]] garaian diseinatu eta gutxienez [[1891]]. urtetik aurrera ikur nazional gisa erabiltzen hasi zen<ref>[http://consellodacultura.org/wp-content/blogs.dir/2/2007/12/simbolos_de_galicia.pdf Galiziako ikurrak] 88-89. orr. {{gl}}</ref>. Ondo zuria eta goiko ezkerraldeko angelutik beheko eskuin izkinara doan zerrenda urdin bat du.
 
 
<gallery mode="packed" heights="100">
Irudi:Flag of Galicia.svg|Galiziako bandera ofiziala.
Irudi:Bandeira galega civil.svg|Galiziako bandera zibila.
109. lerroa:
* [[1906]]ko [[irailaren 30]]ean [[Real Academia Galega]] (RAG) sortu zuten. [[Manuel Murguía|Manuel Murguia]] lehenengo presidente izan zen [[1923]] arte, tarte hartan guztian [[Rosalía de Castro|Rosalia de Castro]] goraipatuz. Sorrera baino lehen, esan behar da [[Emilia Pardo Bazán|Emilia Pardo Bazan]] izan zela aitzindari nagusietakoa.
* [[1942]]etik [[1977]]ra RAG erakundeak ia klandestinitatean ibili behar izan zuen, [[Francisco Franco|Francoren]] diktadura dela eta.
* [[1982]]an [[galiziera]]ren inguruan akordioa lortu zuten arautze lanetan, "''"Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego"''" kaleratuz.
* [[1990]]ean [[Manuel Fraga]] [[Galiziako Xunta|Xuntako]] presidente bihurtu zen, 15 urtez karguan mantenduz.
* [[2002]]ko [[azaroaren 13]]an "[[Prestige]]" petroliontzia hondoratu zen [[Coruñako probintzia|Coruñako]] kostaldean ("''"[[Heriotzaren Kosta|Costa da Morte]]"''"), olio isuri erraldoiak hondamendi ekologiko itzela eraginez.
* [[2003]]an aurreko hizkuntza-arauak berrikusi zituzten.
 
126. lerroa:
 
=== Klima ===
 
 
== Natura ==
 
553 ⟶ 551 lerroa:
Galiziako gastronomia bere produktuen ugaritasun eta kalitatearengatik nabarmentzen da, horren adibide [[Jatorrizko Izendapena]] duten 30 galiziar produktuak dira, hauetako batzuk Babestutako Jatorrizko Izendapena dute (BJI).<ref>[http://www.mapa.es/es/alimentacion/pags/Denominacion/resultado.asp Espainiako Ingurumen eta Landa eta Itsas Eremuko Ministerioa, Galiziako Jatorrizko Izendapena]. {{es}}</ref> Galiziar sukaldaritzan maiz [[arrain]]a eta [[itsaski]]ak erabiltzen dira. [[Galiziar enpanada]] [[haragi]] edo arrainez beteriko Galiziako usadiozko jakia da. [[Galiziar salda]] [[patata]]k eta [[grelo]]ak osagai nagusitzat dituen [[zopa]] oparoa da. Greloa bera ohituraz [[Inauteri]]etan jan ohi den [[lakoia greloekin]] deritzon platereko osagaia ere bada, berau grelo, patata eta [[txorizo]]arekin batera egositako txerri [[lakoi]]ez osatua dago. [[Txangurru]]a (''Centola'') ere galiziar gastronomiako ohiko jakia da, bizirik egosten da, gorputz atal nagusia maskor baten gisara irekiz, bere barrenak ongi nahas daitezen. Beste plater herrikoi eta arras ezaguna [[Olagarroa galiziar eran]] da (''Polbo á feira''), usadioz [[kobre]]zko [[eltze]] batean egosia, zati txikietan ebakia, [[oliba olio]]z, itsas [[gatz]]ez eta [[piperrauts]]ez hornitua, eta azkenik [[zur]]ezko plater batean zerbitzatua.
 
Hainbat [[gazta]] mota daude. Denetan ezagunena [[Tetilla gazta]] delakoa da, emakume baten [[bular]] itxura izateagatik honela deitua. Beste gazta mota ospetsu batzuk honakoak dira: Vilalbako [[San Simón gazta]] eta [[Arzúa]]-[[A Ulloa]]ko Jatorrizko Izendapena duen gazta. Azken eskualde honetan kalitate handiko [[behi]] [[okela]] ere ekoizten da. Galiziar postre klasikoena [[filloa]]k dira, [[Bretainia]] eta [[Frantzia]]ko [[krepe]]n antzeko jakia, [[hirin]], [[esne]] eta [[arraultz]]ez eginak. [[Txerriboda]] garaian sukaldatzen badira, abere horren odola ere izan dezakete. Cuando se cocinan en la época de la [[matanza del cerdo]], también pueden contener la sangre del animal. Santiago de Compostelan [[almendra]]dun tarta bat egin ohi da, [[Done Jakue tarta]] deritzona.
 
Galizian kalitate goreneko [[ardo]]ak ekoizten dira, tartean Jatorrizko Izendapena dutenak nabarmentzen dira: [[Ribeiroko ardoa]], [[Rías Baixas Jatorrizko Izendapena|Rías Baixas]], [[Ribeira Sacra Jatorrizko Izendapena|Ribeira Sacra]], [[Monterrei Jatorrizko Izendapena|Monterrei]] eta [[Valdeorras Jatorrizko Izendapena|Valdeorras]]. [[Mahats]] mota erabilienak bertakoak dira eta Galizia edo [[Portugal]]go iparraldetik kanpo topatzea ezohikoa da.
593 ⟶ 591 lerroa:
| [[Club Balonmano Porriño]] || [[Emakumezkoen Espainiako eskubaloi liga|Espainiako emakumezkoen eskubaloi liga]] || [[O Porriño]]
|}
[[Saskibaloia]]n honako taldeak nabarmentzen dira: [[Club Baloncesto Breogán|CB Breogán]], [[Obradoiro Clube de Amigos do Baloncesto|CAB Obradoiro]], [[Real Club Deportivo de La Coruña|Básquet Coruña]], [[OAR Ferrol]] eta [[Club Ourense Baloncesto]]. [[Eskubaloia]]n, [[SD Teucro]], [[Sociedad Deportiva Octavio]], [[Club BM Cisne]] eta [[Club Balonmano Cangas]]; [[Patin-hockey]]ean [[Hockey Club Liceo|H.C. Liceo]] (Galizian titulu gehien ditun taldea ) eta [[Club Patín Cerceda|C.P. Cerceda]], eta [[areto-futbol]]ean, [[Santiago Futsal]], [[Prone Lugo Asociación Deportiva|Azkar Lugo]] eta [[CD Burela FS|Burela FS]], guztiak ere [[Espainiako areto-futbol ligako lehen maila]]n.
 
Galiziar kirol selekzioak ere badaude, tartean [[Galiziako futbol selekzioa]], [[Galiziako saskibaloi selekzioa]] eta [[Galiziako errugbi selekzioa]].
642 ⟶ 640 lerroa:
 
== Galiziar ezagunak ==
* [[Rosalía de Castro|Rosalia de Castro]] ([[1837]]-–[[1885]]), idazlea.
* [[Pablo Iglesias]] ([[1850]]-–[[1925]]), politikari [[sozialismo|sozialista]].
* [[Emilia Pardo Bazán|Emilia Pardo Bazan]] ([[1851]]-–[[1921]]), idazlea.
* [[Ramón María del Valle-Inclán|Ramon Maria Valle-Inclan]] ([[1866]]-–[[1936]]), idazlea.
* [[Alfonso Rodríguez Castelao|Alfonso Rodriguez Castelao]] ([[1886]]-–[[1950]]), idazlea.
* [[Francisco Franco]] ([[1892]]-–[[1975]]), diktadorea eta militarra.
* [[Álvaro Cunqueiro|Alvaro Cunqueiro]]. ([[1911]]-–[[1981]]), idazlea.
* [[Celso Emilio Ferreiro]] ([[1912]]-–[[1979]]), idazlea.
* [[Camilo José Cela|Camilo Jose Cela]] ([[1916]]-–[[2002]]), idazlea.
* [[Manuel Fraga|Manuel Fraga Iribarne]] ([[1922]]-–[[2012]]), politikari [[frankismo|frankista]], ondoren [[Galiziako Xunta|Xuntaren]] presidentea izana.
* [[Antonio Maria Rouco Varela]] ([[1936]]-–), kardinala.
* [[Manuel Rivas]] ([[1957]]-–), idazlea.
* [[Antón Reixa|Anton Reixa]] ([[1957]]-–), musikari eta idazlea.
* [[Luz Casal]] ([[1958]]-–), abeslaria.
* [[Luís Tosar|Luis Tosar]] ([[1971]]-–), aktorea.
 
== Iruditegia ==
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Galizia"(e)tik eskuratuta