Faye Wong: berrikuspenen arteko aldeak

'''Faye Wong''', ({{lang-zh|t=王菲 |p=Wáng Fēi}}), ([[Pekin]], [[1969]]ko [[abuztuaren 8]]a) [[C-pop]] abeslari eta aktore [[txina]]tarra da. "Diva" (天后) ezizenaz deitzen zaio sarritan<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Pop Stop - Taipei Times|url=http://www.taipeitimes.com/News/feat/archives/2003/11/21/2003076739|aldizkaria=www.taipeitimes.com|sartze-data=2019-01-07}}</ref>. Kantoneraz eta [[txinera|mandarinez]] abesten du. 2000 urtean '''''[[Errekorren Guinness Liburua]]n''''' sartu zen kantonerazko pop abeslarien artean diska gehien saldu dituena izateagatik<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Arts and Media/Pop Stars/Canto-Pop Female|data=2005-03-23|url=https://web.archive.org/web/20050323175527/http://www.guinnessworldrecords.com/gwr5/content_pages/record.asp?recordid=54458|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2019-01-07}}</ref>.

Oso abeslari ezaguna da Txinan, [[Taiwan]]en, [[Hong Kong]]en eta [[Singapur]]ren. [[Japonia]]n ere jarraitzaile ugari ditu, [[Final Fantasy VIII]] bideojokoaren soinubandako abesti nagusia ''Eyes on me'' abesteagatik. Mendebaldean aldiz bere aktore lanagatik egin da ezagun, ''Chungking Express'' eta ''2046'' filmeengatik<ref>{{Erreferentzia|izenburua=China's pop queen Faye Wong plans comeback|hizkuntza=en|data=2010-07-26|url=https://www.reuters.com/article/us-china-singer-idUSTRE66P10R20100726|aldizkaria=Reuters|sartze-data=2019-01-07}}</ref>.

Metagei ingeniari baten eta iraultzako musikaren sopranio baten alaba da eta 1969an jaio zen Pekinen<ref name=":0">{{Erreferentzia|izenburua=10/14/96 INT/SHE DID IT HER WAY|url=http://taipei-taiwan.org/wongfaye.html|aldizkaria=taipei-taiwan.org|sartze-data=2019-01-07}}</ref>. Amaren nahien kontra berehala zaletu zen musikarekin<ref>{{Erreferentzia|izenburua=����--�����Ա���|url=http://ent.sina.com.cn/2004-08-23/1115481364.html|aldizkaria=ent.sina.com.cn|sartze-data=2019-01-07}}</ref>. Institutuan ere bere zaletasunak estaltzen zituzten amaren aurrean eta 1985 eta 1987 artean kostu gutxiko diska batzuk atera zituen ixilean, abesti japoniar eta amerikarrak txinerara itzuliz.

1987 urtean Hong Kongeko unibertsitatera joan zen. Han '''Shirley Wong''' izena hartu zuen eta 1989an aurreneko diskoa atera zuen<ref>{{Erreferentzia|izenburua=SAGE Journals: Your gateway to world-class journal research|hizkuntza=en|url=https://journals.sagepub.com/action/captchaChallenge?redirectUrl=https%3A%2F%2Fjournals.sagepub.com%2Fdoi%2F10.1177%2F1367877902005003005&|aldizkaria=SAGE Journals|doi=10.1177/1367877902005003005|sartze-data=2019-01-07}}</ref>. Hurrengo urtean bi disko atera zituen, baina ez zuten aurrenekoak adinako arrakastarik izan. Filme eta telesaio batzutan hartu zuen parte, aktore ibilbideari hasiera emanez.

1991 urtean New Yorkera joan zen urte pare batetarako bere musika ibilbideari bultzada bat eman nahian. 1992an ''Coming home'' diskoa atera zuen, [[Rhythm and blues|R&B]] aldera jotzen zuena, eta bertako "Fragile woman" abestiak arrakasta itzela lortu zuen Txinan zein Asia hego-ekialdean. Super-izarra bilakatu zen orduan<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Josh's Faye Wong Biography Page|data=2009-10-27|url=https://web.archive.org/web/20091027165940/http://www.geocities.com/Tokyo/8598/faye/bio.html|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2019-01-07}}</ref>. 1994an ''Chungking Express'' filmean hartu zuen parte eta arrakasta handia izan zuen, baita mendebaldean ere. Urte horietan disko piloa atera zituen, 1994an lau disko esate baterako. Kantoneraz eta mandarinez tartekatu zituen diskoak. ''Indie'' estilora hurbildu zen eta hainbat disko esperimental egin zituen, adibidez ''Di-Dar'' eta ''Fúzào''. ''Fúzào'' diskoa da Fayeren gogokoena baina hain esperimentala izatea ez zen ondo hartua izan Taiwanen eta Hong Kongen. Bere zaleek ere, "Fayenatikoek", hau dute gogokoen<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Fayenatics - The Album: Online Ordering Page|data=2009-10-27|url=https://web.archive.org/web/20091027165940/http://www.geocities.com/Tokyo/8598/faye/fayenaticscd.html|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2019-01-07}}</ref>. Disko honi esker ''[[Time]]'' aldizkarian aterako zen bigarren txinatarra izan zen<ref name=":0" />.

1997an Hong Kong utzi eta Pekinera itzuli zen. [[EMI]] diskoetxeak fitxatu zuen eta bere izena daraman diskoa atera zuen. Ez zen esperimentala izan, aurreko lanen bilduma antzeko bat baizik. 1998 urtean Txinako telebistako urte berriko galan abestu zuen<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Chinese A-list entertainers to perform in CCTV gala - China.org.cn|url=http://www.china.org.cn/arts/2010-02/13/content_19421954.htm|aldizkaria=www.china.org.cn|sartze-data=2019-01-07}}</ref> eta herrialdean zehar bira handi bat egin zuen, Txinan arrakasta handia lortuz. 1999an [[Final Fantasy VIII]] bideojokoaren soinubandako abesti nagusia ''Eyes on me'' abestu zuen eta honekin ateratako EP-aren 400.000 kopia saldu ziren Japonian<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Uematsu's Music|data=2006-11-17|url=https://web.archive.org/web/20061117150635/http://www.square-enix-usa.com/uematsu/profile/index.html|aldizkaria=web.archive.org|sartze-data=2019-01-07}}</ref>. Urte berean ''Zhǐ ài mòshēng rén'' diskoa atera zuen eta Taiwan, Txina, Hong Kong, [[Malaysia]] eta [[Singapur]]reko zerrendetan lehen postuak eskuratu zituen.

2003 urtean ''Ai Jing'' diskoa atera eta bira egin ondoren 2005ean erretiratzea erabaki zuen. Aurrez 2004an ''2046'' izeneko filmean hartu zuen parte. Filme hau ere mundu guztiko zinemalditan zabaldu zen Eta New Yorken film atzerritar onenaren saria eskuratu zuen. 2008an [[2008ko Udako Olinpiar Jokoak|Pekingo Olinpiar Jokoetan]] abesteko eskariari ere uko egin zion<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Faye Wong tipped to return -- china.org.cn|url=http://www.china.org.cn/culture/2008-05/04/content_15057079.htm|aldizkaria=www.china.org.cn|sartze-data=2019-01-07}}</ref>. 2010 urtean berriz ere Txinako telebistan urte berriko egunean abestera animatu zen eta ondoren kontzertu batzuk eman zituen. Sarrerak salgai jarri eta ordu erdira amaitu ziren, hala Txinako hainbat hiritan, nola [[Taipei]] eta Hong Kongen ere<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Return of the Inimitable Faye Wong - All China Women's Federation|url=http://www.womenofchina.cn/html/report/113737-1.htm?node=113737|aldizkaria=www.womenofchina.cn|sartze-data=2019-01-07}}</ref>.