Animalia: berrikuspenen arteko aldeak

 

== Giza kulturan ==

[[Fitxategi:Santimamiñe.jpg|thumb|Zaldia [[Santimamiñe]]n.]]

Gizakiek animalia kopuru handiak erabiltzen dituzte elikadurarako, bai [[etxe-abere]]ak zein [[ehiza]]tutako edo [[arrantza]]tutako espezieak, lur lehorrean zein itsasoan<ref>{{Erreferentzia|izenburua=FAO Fisheries & Aquaculture -   Home|url=http://www.fao.org/fishery/en|aldizkaria=www.fao.org|sartze-data=2019-01-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Counting chickens|data=2011-07-27|url=https://www.economist.com/graphic-detail/2011/07/27/counting-chickens|aldizkaria=The Economist|issn=0013-0613|sartze-data=2019-01-07}}</ref>. Itsasoetako arrain asko hartzen dira elikagai gisa erabiltzeko. Espezie kopuru txiki bat komertzialki erabiltzeko hazten dira etxaldeetan. [[Zefalopodo]]ak, krustazeoak, [[bibalbio]]ak eta gastropodoak harrapatzen edo hazten dira ere elikagai gisa<ref>{{Erreferentzia|izenburua=About Questia {{!}} Questia, Your Online Research Library|url=https://www.questia.com/hbr-welcome|aldizkaria=www.questia.com|sartze-data=2019-01-07}}</ref>. [[Oilo]]ak, [[behi]]ak, [[ardi]]ak, [[txerri]]ak eta beste animalia batzuk [[haragi]]rako hazten dira mundu osoan zehar<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Breeds of Cattle at CATTLE TODAY|url=https://cattle-today.com/|aldizkaria=cattle-today.com|sartze-data=2019-01-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Rabbit project development strategies in subsistence farming systems|url=http://www.fao.org/docrep/U4900T/u4900T0m.htm|aldizkaria=www.fao.org|sartze-data=2019-01-07}}</ref>. Animalien ehunak erabiltzen dira ere [[Jantzigintza|jantzigintzan]], [[artile]]a edo [[tendoi]]ak bezala, eta [[larru]]a oso erabilia da [[zapatagintza]]k edo bestelako arropak egiteko. Animaliak ehizatu edo hazi dira euren larruengatik historian zehar [[beroki]]ak edo [[txano]]ak egiteko<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Animals Used for Clothing|hizkuntza=en-US|url=https://www.peta.org/issues/animals-used-for-clothing/|aldizkaria=PETA|sartze-data=2019-01-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=15 Natural fibres - International Year of Natural Fibres 2009|url=http://www.naturalfibres2009.org/en/fibres/|aldizkaria=www.naturalfibres2009.org|sartze-data=2019-01-07}}</ref>. [[Kukurutx]]aren [[karmin]]a<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Non-wood forest products for rural income and sustainable forestry - MAJOR COLOURANTS AND DYESTUFFS 6|url=http://www.fao.org/docrep/v8879e/v8879e09.htm|aldizkaria=www.fao.org|sartze-data=2019-01-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Center for Food Safety and Applied|abizena=Nutrition|izenburua=Laws, Regulations, and Guidance - Guidance for Industry: Cochineal Extract and Carmine: Declaration by Name on the Label of All Foods and Cosmetic Products That Contain These Color Additives; Small Entity Compliance Guide|hizkuntza=en|url=https://www.fda.gov/ForIndustry/ColorAdditives/GuidanceComplianceRegulatoryInformation/ucm153038.htm|aldizkaria=www.fda.gov|sartze-data=2019-01-07}}</ref>, edo [[laka]]k<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Handyman in the Home by Hobby|orrialdeak=31|data=1937-12-18|url=http://nla.gov.au/nla.news-article55073762|aldizkaria=Mail (Adelaide, SA : 1912 - 1954)|sartze-data=2019-01-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia|url=https://www.tandfonline.com/action/captchaChallenge?redirectUri=%2Fdoi%2Ffull%2F10.1081%2FDDC-120024188&|aldizkaria=www.tandfonline.com|doi=10.1081/ddc-120024188|sartze-data=2019-01-07}}</ref> eta [[kermes]]a<ref>{{Erreferentzia|izena=Barber, E. J. W.,|abizena=1940-|izenburua=Prehistoric textiles : the development of cloth in the Neolithic and Bronze Ages with special reference to the Aegean|argitaletxea=Princeton University Press|data=1991|url=https://www.worldcat.org/oclc/19922311|isbn=0691035970|pmc=19922311|sartze-data=2019-01-07}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=The Cambridge history of western textiles|argitaletxea=Cambridge University Press|data=2003|url=https://www.worldcat.org/oclc/48475172|isbn=0521341078|pmc=48475172|sartze-data=2019-01-07}}</ref> intsektu batzuen gorputzetik atera diren pigmentuak dira. [[Ezti]]a, [[esne]]a edo [[Arrautza (janaria)|arrautzak]] animaliek sortutako beste elikagai ohiko batzuk dira. [[Animalia langile]]ak erabili ditu gizakiak, adibidez behi edo [[zaldi]]ak, bai [[garraio]]rako zein [[nekazaritza]]n laguntzeko. Gaur egun, animalia asko, bereziki [[txakur]]rak, erabiltzen dira lan batzuk egiteko, hala nola [[txakur gidari]]ak edo [[artzai txakur]]rak<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Encyclopedia of animal science|argitaletxea=Marcel Dekker|data=2005|url=https://www.worldcat.org/oclc/57033325|isbn=0824754964|pmc=57033325|sartze-data=2019-01-07}}</ref>.