Animalia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
21. lerroa:
Animalia guztiek dituzte ezaugarri batzuk beste izaki bizidunengandik bereizten dituztenak. Animaliak [[eukarioto]]ak eta [[zelulanitz]]ak dira<ref>{{Erreferentzia|izena=Avila, Vernon|abizena=L.|izenburua=Biology : investigating life on earth|argitaletxea=Jones and Bartlett|data=1995|url=https://www.worldcat.org/oclc/45729908|edizioa=2nd ed|isbn=058524667X|pmc=45729908|sartze-data=2019-01-01}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Palaeos Metazoa: Metazoa|url=http://palaeos.com/metazoa/metazoa.html|aldizkaria=palaeos.com|sartze-data=2019-01-01}}</ref>, [[bakteria]]k ez bezala, [[prokarioto]]ak direla, eta [[protista]]k ez bezala, eukariotoak direnak baina [[zelulabakar]]rak. [[Landare]] eta [[alga|algek]] ez bezala<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Molecular Expressions Cell Biology: Animal Cell Structure|url=http://micro.magnet.fsu.edu/cells/animalcell.html|aldizkaria=micro.magnet.fsu.edu|sartze-data=2019-01-01}}</ref>, animaliak [[heterotrofo]]ak dira<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Heterotrophs - Windows to the Universe|url=https://www.windows2universe.org/?page=/earth/Life/heterotrophs.html|aldizkaria=www.windows2universe.org|sartze-data=2019-01-01}}</ref>, beste izaki bizidun batzuek sortutako materia organikoaz elikatzen dira eta barne liseriketa egiten dute<ref>{{Erreferentzia|url=https://royalsocietypublishing.org/action/captchaChallenge?redirectUrl=https%3A%2F%2Froyalsocietypublishing.org%2Fdoi%2F10.1098%2Frstb.2002.1188&|aldizkaria=royalsocietypublishing.org|pmid=12594915|pmc=PMC1693093|doi=10.1098/rstb.2002.1188|sartze-data=2019-01-01}}</ref>. Animalia gutxi batzuk kenduta, [[oxigeno]]a arnasten dute eta [[aerobiko]]ak dira<ref>{{Erreferentzia|izena=Marek|abizena=Mentel|izenburua=Anaerobic animals from an ancient, anoxic ecological niche|orrialdeak=32|abizena2=Martin|izena2=William|data=2010-04-06|url=https://doi.org/10.1186/1741-7007-8-32|aldizkaria=BMC Biology|alea=1|zenbakia=8|issn=1741-7007|pmid=20370917|pmc=PMC2859860|doi=10.1186/1741-7007-8-32|sartze-data=2019-01-01}}</ref>. Animalia guztiek dute mugitzeko gaitasuna gutxienez euren bizi-zikloaren uneren batean<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Concepts of Biology|url=http://employees.csbsju.edu/SSAUPE/biol116/Zoology/digestion.htm|aldizkaria=employees.csbsju.edu|sartze-data=2019-01-01}}</ref>, baina animalia batzuek, [[belaki]]ek, [[koral]]ek edo [[lapa (gastropodoa)|lapek]] bezala mugitzeko gaitasuna galtzen dute helduak direnean. Animalien [[enbrioi]]etan [[blastula]] fase bat dago animalia gehienetan<ref>{{Erreferentzia|izena=Minkoff, Eli|abizena=C.|izenburua=Biology|argitaletxea=Barron's|data=2008|url=https://www.worldcat.org/oclc/226966664|edizioa=2nd ed|isbn=9780764139208|pmc=226966664|sartze-data=2019-01-01}}</ref>, [[organo (biologia)|organoak]] eta [[ehun (biologia)|ehunak]] sortzen dituena.
 
Animalien gorputzek aniztasun nabaria aurkezten dute, bai tamainari begira zein antolakuntza arkitektonikoari dagokiola. Eurotariko batzuk mikroskopikoak diren bitartean, [[errotifero]]ak kasu, beste zenbaitzuk metro askotako luzerara irits daitezke, esate baterako, ''[[Architeuthis]]'' txipiroia 13 m luze eta 30 tona pisukoa izan ahal da<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Giant Squid and Colossal Squid Fact Sheet|hizkuntza=en-US|url=https://www.tonmo.com/pages/giantsquidfactsheet/|aldizkaria=The Octopus News Magazine Online|sartze-data=2019-01-01}}</ref>. Baina, itzelezko aniztasun hori funtsezko antolakuntza-plan gutxitara laburbil daiteke, zeintzuok, oso plastikoak izanik, baldintza ekologiko desberdinetara doitzeko zinbeltasuna eduki baitute, eta espezieen eboluzio luzean zehar hainbat bizimodutara moldatu baitira. Ondokoak dira antolakuntza-planak sinpleenetik konplexuetaraino aipatuta: zelula-elkartea, “zaku” eredua eta “hodi” eredua<ref name="ZT">CC-BY-SA {{erreferentzia|url=https://zthiztegia.elhuyar.eus/terminoa/eu/animalia|abizena=Altonaga|izena=Kepa|argitaletxea=Elhuyar Fundazioa|lana=Zientzia eta Teknologia Hiztegi Berria|izenburua=Animalia}}</ref>. Hala ere, animalien sailkapenak ez du zertan bat egin behar antolaketa hauekin.
 
=== Zelula-elkartearen antolakuntza-plana ===