Makroekonomia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-{{HezkuntzaPrograma}} +{{HezkuntzaPrograma|Ekonomia eta ekintzailetza}})
No edit summary
1. lerroa:
{{HezkuntzaPrograma|Ekonomia eta ekintzailetza}}
 
'''Makroekonomia''' [[Ekonomia jarduera|ekonomia]] sistema baten adar globala da. [[Produkzio-sistema|Produkzio-maila]], [[Langabezia|langabezia-tasa]] eta [[Inflazio|inflaxio-tasa]] aztertzen ditu, gehien bat, aldagai hauek ekonomiaren "osasun" eta norabide orokorra adierazteko giltzarriak baitira. [[Mikroekonomia]]<nowiki/>k, aldiz, banakako aldagai ekonomikoak aztertzeaz arduratzen da: [[Kontsumitzaile|kontsumitzaileak]], [[Enpresa|enpresak]], [[Langile|langileak]] eta inbertsoreak ([[Inbertsio|inbertsioak]] egiten dituztenak), adibidez.
 
== Planteamendu makroekonomikoa ==
 
=== Makro eta mikro ===
Makro- eta mikro- [[Aurrizki|aurrizkiakaurrizkiek]] greziar hizkuntzatik jatorria dute (''makros'' eta ''mikros''), makro- aurrizkiak handia esan nahi du, eta mikro- aurrizkiak, berriz, txikia. Hasiera batean makroekonomiak eta mikroekonomiak aztertze mailak ezberdindu nahi zuten, [[Maila makroskopiko|maila makroskopikoak]] eta [[Maila makroskopiko|maila mikroskopikoak]] egiten duten bezala. Lehenengoak milaka edo milioika unitate independeteenindependenteen elkarrekintzen propietateak deskribatzen ditu, bigarrenak, berriz, unitate bakoitzaren ekintzak deskribitukodeskribatzen zituelarikditu.
 
=== Jatorria ===
25. lerroa:
* [[Langabezia|Langabezia-tasa]]
* [[Interes tasa]]
* [[Kontabilitate nazional]]etik eratorritako datuak, adibidez [[Barne produktu gordin|barne produktu gordina]], zeinek herrialde batek zenbat ondasun eta zerbitzu produzitzen dituen kalkulatzen duenduena. [[Ekonomia jarduera]] guztien helburua ondasun eta zerbitzuak lortzea denez, hauen eskaerak asetzeko horniketa nahikoa izateak sistema ekonomikoaren arrakasta berma dezake.
 
== Oinarrizko kontzeptu makroekonomikoak ==
32. lerroa:
Prezioen igoera general bati ekonomia-sistema osoan deritzo [[Inflazio|inflazioa]]. Prezioak jaisteari, [[deflazio]] deritzo, ostera. Ekonomistek aldaketa hauen [[Batez besteko balioaren teorema|bataz bestekoak]] egiten dituzte [[Prezioen indize|prezioen indizeetan]]. Inflazioa gerta liteke oso azkar handitzen ari den ekonomia batean, deflazioa oso azkar txikitzen den batean sor litekeen bezala.
 
[[Banku zentral|Banku zentralekzentralak]], herrialdeen diru-horniketaz arduratzen direnak, [[moneta politika]] erabiliz prezioen aldaketak saiestensaihesten saiatzen dira. Interesak handituz edo diru gutxiago erabiliz herrialdea hornitzeko inflazioa txikituko luke. Inflazioak ziurgabetasuna areagotu dezake, deflazioak irabazien margina txikitzen duen bezala. Horregatik, banku zentralak prezioak egonkor mantentzen saiatzen dira, ondorio negatiboak ahalik eta gutxiago izan daitezen.
 
Prezioaren mailaren aldaketak hainbat faktorek determinatzen dituzte. [[Diruaren teoria kuantitatibo]]aren arabera, aldaketa hauek diruaren horniketaren aldaketengatik sortzen dira. Ekonomista gehienek erlazio hau defendatzen dute, prezioaren mailan denbora luzeko aldaketak sortu ditzatekelako. Denbora laburreko aldaketak, aldiz, beste faktore batzuek sortzen dituzte, normalean eskaera eta horniketarekin zerikusia dutenak. Batetik, eskaera gutxitzea atzeraldi batengatik prezioak txikitzera bidera dezake, deflazioa sortuz; bestetik, eskaera handitzea horniketarekin arazoak daudelako (krisia dela eta edo beste edozein arazok bultzatua) prezioak handitzera bidera dezake, inflazioa sortuz.