19:33, 3 urtarrila 2019ko berrikusketa aldatu TheklanBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak, Administratzaileak 2.164.308 edits t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-{{HezkuntzaPrograma}} +{{HezkuntzaPrograma\|Fisika eta Kimika}}) ← Aurreko ezberdintasuna		12:46, 4 urtarrila 2019ko berrikusketa aldatu desegin Itziargd (eztabaida \| ekarpenak) 95 edits No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
4. lerroa: '''Soinua''' edo '''hotsa''' objektu baten [[bibrazio]]ek eragindako [[uhin]]ek [[entzumen]] sisteman sortzen duten kitzikadura da. [[Fisika]]ren ikuspegitik, [[uhin mekaniko]]ak hedatzen dituen edozein fenomenori deritzo. Gorputz baten bibrazio-higidura gehienetan [[fluido]] baten (edo beste bitarteko elastiko baten) bidez hedatuko da. Soinuaren transmisioa, fluido batetik hedatzean, konpresiodun uhin bat sortuko da. Horrek, bere aldameneko partikulak elkarrekin konprimatzea eragingo du. Antzeko fenomenoa gertatzen da uhin akustikoekin. Horiek, giza entzumen aparatuak uhin mekaniko bihurtzen ~~ditu~~dituzte. Prozesua amaitzeko, gure garunak uhin mekaniko (edo presio oszilazio) hauek soinu bihurtzen ditu. == Soinuaren hedapena == Soinua gorputz baten bibrazio-higiduragatik sortzen da eta ingurune fisiko batean uhin elastiko gisa hedatzen da. Gizakiarentzat entzungarria den soinua, bere entzumen-organoek antzeman duten aireko presioaren oszilazioetatik garunak egindako ~~iterpretazioa~~interpretazioa da. Soinuaren hedapenak, fluidoetan, presioaren gorabeheren forma hartzen du. Gorputz solidoetan, soinuaren hedapenak ingurunearen tentsio-egoeran aldaketak dakartza. Soinuaren hedapenak materia-garraio gabeko energia-garraioa dakar, bitarte elastiko solido, likido edo gaseosoan zehar hedatzen diren uhin mekaniko gisa. Adibiderik ohikoenak ura eta airea dira. Bibrazioak soinuaren hedapenaren norabide berean gertatzen direnean, jatorri-puntutik lerro zuzenean transmititzen den uhina, luzetarako uhina da. Bestalde, norabideak elkar perpendikularrak badira, zeharkako ~~uhin~~uhina ~~bat izango dugu~~da. Fluidoen zein solidoen hainbat ezaugarriren ~~menpe~~mende dago soinuaren hedapena. Ezaugarrietako bat konprimagarritasuna da. Zenbat eta konprimagarriagoa izan dugun bitarteko elastikoa, orduan eta hedapen geldoagoa izango du soinuak. Beste ezaugarrietako bat dentsitatea dugu. Zenbat eta dentsitate altuagoa izan gure bitarteko elastikoak, orduan eta soinuaren hedapen azkarragoa izango dugu. Erlazio hauek formula baten bidez adierazten dira: <math>v \varpropto \sqrt{\frac{K}{\rho}}</math> 63. lerroa: Fenomeno hau modu errazean ulertzeko, demagun hodi bat daukagula. Hodiaren alboan diapasoi bat daukagu (hodia eta diapasoia ez daude ukitzen). Hodia urez apur-bat beteko dugu eta diapasoia metal batekin kolpekatuko da. Kolpekatzean, soinu bat sortuko da. Gero, hodia urez gehiago beteko dugu eta berriz kolpekatuko da diapasoia. Sortuko den soinua lehen izan duguna baino altuagoa izango da. Soinuaren handitzea erresonantziarengatik da. Urez beteriko hodia diapasoiaren frekuentzi berdinarekin bibratzen hasiko da. Horrela, bi frekuentziak indartu egingo dira soinuaren intentsitatea handituz. ~~Beste~~Fenomeno horren beste adibide bat, gitarra afinatzean gertatzen da. Gitarra afinatzean, frekuentzia guztiak berdintzen ~~zabiltza.~~dira; ~~Hau~~hau da, erresonantzian jartzen ~~gitarraren~~dira ~~soka~~gitarraren ~~ezberdinen~~soken soinuak. == Giza- ahotsa == Giza- ahotsa, ahots-kordek sortzen duten bibrazioen bidez sortzen da. Ahots-kordek, soinu-uhina sortzen dute, non, hainbat frekuentzia ezberdinetako armonien konbinazioak ematen diren bertan. ~~Ahozkatzen~~Ahoskatzen dugun soinu bakoitza, frekuentzia-espektro jakin batzuekin dago karakterizatua. Giza-entzumena, soinu horren barnean ezberdinak diren osagaiak identifikatzeko gai da. Horregatik, bi bokalen soinuak ezberdindu ditzakegu. Gizonezkoen ahotsa gutxi gorabehera 100 - 200 Hz dauzka, emakumeenak berriz 150- 300 Hz aldera izaten ditu. Haurren ahotsak gainerakoenak baino frekuentzia altuagokoak izaten dira. Aho-nasal atalak iragazten dituen erresonantziak ez balira ezeztatuko, ahoskatzerako orduan sortzen ditugun emisio-soinuak ez lirateke hain argiak izango. 73. lerroa: == Propietateak == Lau funtsezko ezaugarri desberdintzen dira soinuaren barnean: ~~Altuera~~altuera, iraupena, intentsitatea eta tinbrea. * Altuera: Uhinaren frekuentziarekin dauka zerikusia. Zorrotza, bitartekoa edo astuna izan daiteke.

Soinu: berrikuspenen arteko aldeak