Hegazti: berrikuspenen arteko aldeak

Kontrako [[ingeniaritza genetiko]]ak eta [[erregistro fosil]]ak erakutsi du hegaztiak [[dinosauro]] lumadun modernoak direla<ref>{{Erreferentzia|izena=Jacqueline|abizena=Ronson|izenburua=The Dino-Chickens Are Coming|hizkuntza=en|url=https://www.inverse.com/article/24268-dinosaur-chicken-gene-editing|aldizkaria=Inverse|sartze-data=2018-12-31}}</ref>, eta [[teropodo]]en taldeko lumadun dinosauroetatik eboluzionatu zutela. Dinosauro hauek [[Saurischia]]ren barruan sailkatu ohi dira. Gaur egungo hegaztien ahaiderik gertukoena [[krokodilo]]ak dira. Hegaztien antzeko dinosauroak aurkitu dira [[Jurasiko]]ko arrokatan, orain dela 170 milioi urte, baina ez dira Avesen barruan sailkatzen baizik eta [[Avialae]] talde zabalean<ref name="fosil" />. Hasierako hegazti hauetako batzuk, adibidez ''[[Archaeopteryx]]'', ez ziren guztiz gai hegan egiteko, eta oraindik arbasoen ezaugarri batzuk zituzten, hala nola hortzeria mokoen ordez eta isatsa luzeak euren hezurrekin<ref name="fosil" />. [[DNA]]n oinarritutako ebidentziarekin aurkitu da hegaztiak asko dibertsifikatu zirela [[Kretazeo-Tertziarioko iraungipen masiboa]]ren ostean, orain dela 66 milioi urte; iraungien masibo horretan hil ziren [[pterosauro]]ak eta hegaztiak ez diren dinosauro leinu guztiak<ref>{{Erreferentzia|izena=Alan|abizena=Feduccia|izenburua=Early Adaptive Radiation of Birds: Evidence from Fossils from Northeastern China|orrialdeak=1164–1167|hizkuntza=en|abizena2=Zhou|abizena3=Martin|abizena4=Hou|izena2=Zhonghe|izena3=Larry D.|izena4=Lianhai|data=1996-11-15|url=http://science.sciencemag.org/content/274/5290/1164|aldizkaria=Science|alea=5290|zenbakia=274|issn=1095-9203|pmid=8895459|doi=10.1126/science.274.5290.1164|sartze-data=2018-12-31}}</ref>. Hegaztiek, bereziki hegoaldeko kontinenteetan bizi zirenak, iraungipenari aurre egin eta migrazioaren bidez asko dibertsifikatu ziren<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Influence of Earth's history on the dawn of modern birds: New time tree indicates that avian evolution was molded by climate change and plate tectonics|hizkuntza=en|url=https://www.sciencedaily.com/releases/2015/12/151211145038.htm|aldizkaria=ScienceDaily|sartze-data=2018-12-31}}</ref>. [[Kladistika]]ren arabera, bizi diren dinosauro bakarrak dira<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Using the tree for classification|url=https://evolution.berkeley.edu/evolibrary/article/evo_10|aldizkaria=evolution.berkeley.edu|sartze-data=2018-12-31}}</ref>.

 

 

Hegazti espezie asko [[ekonomia|ekonomikoi]] garrantzitsuak dira [[gizaki]]entzat. [[Etxabere]]ak edo ez, [[arrautza (janaria)|arrautza]], [[haragi]] eta [[luma]] iturri dira. Txori abeslariak eta loroak, baina ez bakarrik, [[konpainia-animalia]] izan daitezke. [[Guano]]a (txorien kaka) [[ongarri]] gisa erabiltzeko biltzen da. Hegaztiek paper garrantzitsua izan dute giza kulturan. Gizakien jarduerak 120-130 espezie inguru desagertarazi ditu [[XVII. mende]]tik hona, eta beste ehunka batzuk aurretik. Giza-jarduerak 1.200 hegazti espezie inguru arriskuan jarri ditu, nahiz eta badauden proiektuak horietako batzuk babesteko. Hegaztiak ikustea [[turismo]] mota bat da.