Niki de Saint Phalle: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
→Biografia: Gramatika zuzenketa Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor app edizioa Android app edit |
No edit summary |
||
6. lerroa:
'''Niki de Saint Phalle''', '''Catherine-Marie-Agnès Fal de Saint Phalle''' jaioa ([[Neuilly-sur-Seine]], [[Frantzia]], {{data|1930|epentesia=e|10|29}}, La Jolla, [[Kalifornia]], {{data|2002|5|21}}) frantziar artista plastiko, margolari, eskultore eta zinemagile izan zen.<ref name="Camille et al 312">"Camille et al" .- Nathalie Ernoult, attachée de conservation au Centre Pompidou dans ''Camille Morineau et al''. 2014.</ref>
Lehen emakumeetako bat izan zen, bere obra artistikoagatik nazioarteko aitortza jasotzen XX. mendearen erdialdean.
Autodidakta izanik, zenbait artistek inspiratu zuten bere lana, hala nola, [[Antoni Gaudí|Gaudí]], [[Jean Dubuffet|Dubuffet]] eta Pollock-en inspiratu zen 50eko hamarkadaren amaieran unibertso bakar bat sortzeko, oso orijinala, beste joerak eta mugimenduk albo batera utzita.
== Bizitza ==
Aita frantziar eta ama amerikarraren, bost seme-alabetatik bigarrena zen. Haurtzaroa [[New York|New Yorken]] eman bazuen ere, Frantziako senideekin lotura mantendu zuen, maiz bidaitzan eta egonaldiak izaten. Gaztea zela, modelo gisa lan egin zuen, Vogue eta Life aldizkarietan azaldu zen. 18 urterekin bere haurtzaroko lagunarekin ihes egin zuen, [[Harry Mathews]] poeta. Ondoren, 1950 hamarkadan, harekin ezkondua, senar-emazteak norberaren formakuntzan eta ibilbide artistikoan sakondu zuten, musikan Mathewsek eta margolaritzan Nikik, [[Espainia]], [[Frantzia]] eta [[Italia|Italian]]. Bi seme-alaba izan zituzten. Nikiri [[Mallorca|Mallorcan]] bizi zirela, [[Antoni Gaudí|Antonio Gaudíren]] lanak zirrara egin zion eta [[Güell parkea]] inspirazio iturri bilakatu, eskulturan sakontzen jarraitzeko,objektu eta material ezberdinekin. Berriz [[Paris|Parisen]] Nikik, hainbat egileen lanak aztertu zituen: [[Paul Klee]], [[Henri Matisse]], [[Pablo Picasso]] eta [[Henri Rousseau]].
Eskultura alorrean kolaboratzaile gisa han [[Jean Tinguely]] suitzar eskultorea ezagutu zuen. 1960 urtean senar-emaztea banatu ziren eta ondoren Niki eta Jean Tinguely elkarrekin bizitzera joan ziren, estudio berera, artista-kolonia batean eta 1971ean ezkondu ziren.
Dagoeneko 1961 urtean bakarkako lehenengo erakusketa egin zuen [[Paris|Parisen]]. Hirurogeiko hamarkadaren hasieran, Nikik "tiro-koadroak" sortzen ditu (''Tirs''). Horietan, ezkutuko pintura-edukiontziak dituzten multzo konplexuak, pistolekin, errifleekin edo kanoiekin jaurtiz, efektu propioak sortzen dituzten lanak egin zituen eta horiek dira obra amaitzen
[[Montreal|Montrealgo]] Expo '67 erakusketan Frantses Pabilioiarako enkarguz lan egiten, ''Le Paradis Fantastique'' izeneko lanean, poliesterrezko erretxina toxikoen eraginpean
Lau urte beranduago, arkitektura proiektuetan parte hartuko du artistak. [[India]] eta [[Egipto|Egiptora]] eginiko bidaiek aberastuko dute bere sormena. Eskultura parkeak eta ''Nana'' erraldoiak topa daitezke ondorengo urteetako lanetan.
== Lanak==
| |||