Wikipedia

Garapen iraunkor: berrikuspenen arteko aldeak

Nabigazio historia interaktiboa
← Aurreko ezberdintasunaHurrengo ezberdintasuna →
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
IkusizkoaWikitestua
tNo edit summary
t «garapen iraunkor» ez da marratxoz idaztekoa; eta letra lodiak neurriz erabili behar dira
25. lerroa:
 
== Arloak ==
'''Garapen-iraunkorra''' iraunkor edo '''jasangarriaren''' hiru arloko banaketa 1979. urtean proposatu zuen [[René Passet]] ekonomialariak.<ref>{{Erreferentzia|izena=René|abizena=Passet|izenburua=L'Économique et Le Vivant|argitaletxea=Economica (programme ReLIRE)|data=1996|url=http://dx.doi.org/10.3917/econo.passe.1996.01|isbn=9782717831047|sartze-data=2018-09-28}}</ref> ekonomialariak. Eztabaida ugari egon da antolaketa honi dagokionez, bai arloak zeintzuk izan behar diren erabakitzeko orduan zein laugarren zutabea ezartzerakoan
[[Fitxategi:Human_welfare_and_ecological_footprint_sustainability.jpg|link=https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Human_welfare_and_ecological_footprint_sustainability.jpg|thumb|305x305px|Gizartearen garapenaren eta aztarna ekologikoaren arteko harremana.]]
 
=== Ingurumena ===
 
[[Gizaki|Gizakiaren]] oinarrizko beharrak, [[airea]]<nowiki/>ren kalitatea eta eskuragarritasuna, [[Ur|ura]], [[Janari|janaria]] eta aterpea, garapen- iraunkorraren oinarri [[Ekologia|ekologikoak]] dira. Giza garapena beraz, gizakia eta hurbileko [[Ingurumen|ingurune-natural]], sozial eta eraikitako ingurunearen<ref>{{Erreferentzia|izena=Andy|abizena=Scerri|izenburua=Accounting for sustainability: combining qualitative and quantitative research in developing ‘indicators’ of sustainability|orrialdeak=41–53|hizkuntza=en|abizena2=James|izena2=Paul|data=2010-02|url=https://www.tandfonline.com/action/captchaChallenge?redirectUri=%2Fdoi%2Fabs%2F10.1080%2F13645570902864145|aldizkaria=International Journal of Social Research Methodology|alea=1|zenbakia=13|issn=1364-5579|doi=10.1080/13645570902864145|sartze-data=2018-09-28}}</ref> arteko harremanaren parte da.
 
'''Garapen- iraunkorra''', ingurune- natural, aberats eta [[Ugaritasunaren adar|oparoa]] bermatzeaz arduratzen da. Ingurunetik eskuratzen diren [[Baliabideen agortze|baliabideen urritasuna]] kezkagarria den momentutik, [[Gizarte|gizarteak]] [[baliabide-iturriak]] zainduta, baliabide horiek eskuratzeko plan [[Jasangarritasun|jasangarri]] bat prestatu behar du. Hori lortzeko, badaude modu ezberdinak, hala nola, [[Energia berriztagarri|energia-berriztagarrien]] erabilera eta uraren kontsumo kontrolatua.
 
Arazoa [[ondasun natural]]aren ustiapena hornikuntza-naturala baino azkarragoa denean dator. Hau da, [[Eskaintza eta eskaria|eskaria]] asetzeko, baliabide-naturalak, horiek modu naturalean berriz agertzeko behar duten denbora baino azkarragoan hartzea. Egoera horren ondorioa, gizartearen [[heriotza-tasa]] handitzea litzateke. [[Biztanleria|Biztanleriak]] behera egingo luke, ingurumen [[Degradatu|degradatua]] egoera egonkor eta [[Jasangarritasun|jasangarri]] batera iritsi arte. Egoera horrek aurrera jarraituko balu, [[Gizaki|giza arrazaren]] desagertzea eragingo luke.
53. lerroa:
|Jasangarria
|}
'''Garapen- iraunkorra''' sustatzeko zenbait proiektu jarri dira martxan, adibidetzat, [[Europa|Europako]] ingurumen ikerketa eta berrikuntza politika dago. Horren helburua, [[ekonomia]] eta [[gizarte]]-[[Ekologia|ekologiko]] baten definizioa eta inplementazioa da. [[Horizon 2020]] programak bultzatua, [[mundu]] osora dago zabalik<ref>{{Erreferentzia|izenburua=European Commission - PRESS RELEASES - Press release - Horizon 2020 – the EU's new research and innovation programme|hizkuntza=en|url=http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-13-1085_en.htm|aldizkaria=europa.eu|sartze-data=2018-09-28}}</ref>, sistema malgu eta [[itzulgarri]] bat lortu nahian.
 
=== Ekonomia ===
60. lerroa:
Ikerketa ugarik, energia-berriztagarri eta kutsadurarekiko-politika eraginkorrek gizartearen ongizatean eragin zuzena eta positiboa dutela adierazi dute.<ref>{{Erreferentzia|izena=Alain D.|abizena=Ayong Le Kama|izenburua=Sustainable growth, renewable resources and pollution|orrialdeak=1911–1918|data=2001-12|url=http://dx.doi.org/10.1016/s0165-1889(00)00007-5|aldizkaria=Journal of Economic Dynamics and Control|alea=12|zenbakia=25|issn=0165-1889|doi=10.1016/s0165-1889(00)00007-5|sartze-data=2018-09-28}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Graciela|abizena=Chichilnisky|izenburua=The Green Golden Rule|orrialdeak=175–179|abizena2=Heal|abizena3=Beltratti|izena2=Geoffrey|izena3=Andrea|data=1995-08|url=http://dx.doi.org/10.1016/0165-1765(95)00662-y|aldizkaria=Economics Letters|alea=2|zenbakia=49|issn=0165-1765|doi=10.1016/0165-1765(95)00662-y|sartze-data=2018-09-28}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=LEE H.|abizena=ENDRESS|izenburua=Golden Rules for Sustainable Resource Management|orrialdeak=267–277|abizena2=ROUMASSET|izena2=JAMES A.|data=1994-09|url=http://dx.doi.org/10.1111/j.1475-4932.1994.tb01847.x|aldizkaria=Economic Record|alea=210|zenbakia=70|issn=0013-0249|doi=10.1111/j.1475-4932.1994.tb01847.x|sartze-data=2018-09-28}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Lee H.|abizena=Endress|izenburua=Sustainable growth with environmental spillovers|orrialdeak=527–547|abizena2=Roumasset|abizena3=Zhou|izena2=James A.|izena3=Ting|data=2005-12|url=http://dx.doi.org/10.1016/j.jebo.2004.09.003|aldizkaria=Journal of Economic Behavior & Organization|alea=4|zenbakia=58|issn=0167-2681|doi=10.1016/j.jebo.2004.09.003|sartze-data=2018-09-28}}</ref>
 
''"Interpreting Sustainability in Economic Terms"'' [[Ikerketa bat|ikerketak]] hiru oinarri bereiztu zituen arren, [[Gilbert Rist]]-ek horren aurka egin zuen. Honela idatzi zuen: ''"From this angle, 'sustainable development' looks like a cover-up operation. (...) The thing that is meant to be sustained is really 'development"''.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Artistic EffortsArtistic EffortsLindzeyG.ThompsonR. F., & SpringB.Psychology(3rd ed.). New York: Worth, 1988, 734 + xvii pp.Artistic EffortsBuckS. L.Study guide to accompany Psychology(3rd ed.). New York: Worth, 1988.Artistic EffortsInstructor's resource manual to accompany Psychology(3rd ed.). New York: Worth, 1988.Artistic EffortsNorrisJ., & MorrisonD. Test bank to accompany Psychology(3rd ed.). New York: Worth, 1988.|orrialdeak=232–233|data=1989-12|url=http://dx.doi.org/10.1207/s15328023top1604_19|aldizkaria=Teaching of Psychology|alea=4|zenbakia=16|issn=0098-6283|doi=10.1207/s15328023top1604_19|sartze-data=2018-09-28}}</ref> Laburbilduz, garapen- iraunkorra aitzakia dela dio eta garapena bera dela jasangarria izan behar dena. Hala ere, "[[World Bank]]"-ek ekonomia eta oreka-ekologiko oparoa, biak erlazionatutako kontzeptuak direla, bultzatzen jarraitu du.<ref>{{Erreferentzia|izena=Daniel P.|abizena=Castillo|izenburua=Integral Ecology as a Liberationist Concept|orrialdeak=353–376|data=2016-05-12|url=http://dx.doi.org/10.1177/0040563916635781|aldizkaria=Theological Studies|alea=2|zenbakia=77|issn=0040-5639|doi=10.1177/0040563916635781|sartze-data=2018-09-28}}</ref>
[[Fitxategi:Eolic_Park,Serra_do_Barbanza.jpg|link=https://eu.wikipedia.org/wiki/Fitxategi:Eolic_Park,Serra_do_Barbanza.jpg|thumb|351x351px|Energia eolikoa, energia berriztagarria.]]
 
67. lerroa:
 
=== Kultura ===
'''Garapen- iraunkorraren''' hiru oinarrizko kontzeptuen banaketa ez da nahikoa gaur egungo [[gizarte]] konplexua definitzeko. Hori horrela, zenbait [[Erakunde|erakundek]] laugarren zutabe bat bultzatu dute "Culture: Fourth Pillar of Sustainable Development" adierazpenarekin, [[kultura]]. [[Dokumentu]] honek kulturakulturaren eta '''garapen jasangarriaren''' arteko erlazioarekiko ikuspuntu ezberdinak aurkezten ditu.<ref>{{Erreferentzia|izena=Committee on Culture of|abizena=United Cities And Local Governments|izenburua=United Cities and Local Governments (UCLG) Policy Statement: 'Culture: Fourth Pillar of Sustainable Development'|orrialdeak=161|data=2011-03-08|url=http://dx.doi.org/10.18192/clg-cgl.v3i1.194|aldizkaria=Culture and Local Governance|alea=1|zenbakia=3|issn=1911-7469|doi=10.18192/clg-cgl.v3i1.194|sartze-data=2018-09-28}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izenburua=Principles for a Positive Urban Future|hizkuntza=en|url=http://www.uclg.org/en/node/21824|aldizkaria=UCLG - United Cities and Local Governments|sartze-data=2018-09-28}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Paul|abizena=James|izenburua=Assessing Cultural Sustainability: Agenda 21 for Culture|hizkuntza=en|url=https://www.academia.edu/15885475/Assessing_Cultural_Sustainability_Agenda_21_for_Culture|sartze-data=2018-09-28}}</ref>
 
== Historia ==
"https://eu.wikipedia.org/wiki/Garapen_iraunkor"(e)tik eskuratuta