Konfigurazio elektroniko: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
36. lerroa:
Konfigurazio elektronikoa [[Bohr eredua]]ren bitartez asmatu zen. Elektroiaren izaera mekaniko-kuantikoari lotuta elektroiaren ulerpenean aurrerapenak izan diren arren, ohikoa da [[Geruza elektroniko|geruza]] eta [[Azpigeruza elektroniko|azpigeruzei]] buruz hitz egitea oraindik.
Elektroi-geruza bat oinarrizko [[zenbaki kuantiko]] (n) berdina partekatzen duten egoera baimenduen zerrenda da. Atomo baten n. elektroi-geruzak 2n<sup>2</sup> elektroi osta ditzake
Azpigeruza bat geruza baten barneko egoera taldea da, [[zenbaki kuantiko azimutal]] komun batek definituta, ℓ. ℓ = 0, 1, 2, 3 balioek ''s'', ''p'', ''d'' eta ''f'' etiketei dagozkie, hurrenez hurren. Esate baterako, 3''d'' azpigeruzak n = 3 eta ℓ = 2 edukiko ditu. Azpigeruza batean kokatuta egon daitekeen elektroi kopuru maximoak 2(2ℓ+1) adierazpenak mugatzen du. Honek bi elektroi ematen dio ''s'' azpigeruzari, sei elektroi ''p'' azpigeruzari, hamar elektroi ''d'' azpigeruzari eta hamalau elektroi ''f'' azpigeruzari.
Geruzek eta azpigeruzek osta ditzaketen elektroi kopurua mekanika kuantikoaren ekuazioetatik dator, bereziki
==Notazioa==
[[Notazio zientifiko|Notazio estandarra]] erabiltzen da atomoen eta molekulen konfigurazio elektronikoa ezaugarritzeko. Atomoentzako, notazioak orbital atomikoen definizioa du (n ℓ itxuran, adibidez, 1s, 2p, 3d, 4f
Elektroi
Orbitalen idazte ordena orbitalen egonkortasun erlatibotik dator, energia orbital txikiena dutenak idatziz lehentasunez. Honen esangura da, idazkerak erregela batzuk jarraitzen dituen arren, salbuespenak aurkitzen direla. Atomoen gehienezkoak Madelung erregelak zehaztutako ordena jarraitzen du. Horren arabera, [[burdina]]<nowiki/>ren konfigurazio elektronikoa honela idatziko litzateke: [Ar] 4s<sup>2</sup> 3d<sup>6</sup>. Beste notazio eredu batek orbitalak antolatzen ditu lehenengo zenbaki kuantikoaren arabera, burdinaren adierazpena era honetan aldatuz: [Ar] 3d<sup>6</sup> 4s<sup>2</sup> (argonaren konfigurazioan inplizituak aurkitzen diren 3s eta 3p orbitalekin elkartuz 3d orbitala).
54. lerroa:
[[Niels Bohr]] (1923) izan zen elementuen propietateen [[taula periodikoa|periodizitatea]] atomoaren elektroi egituran azalduta egon zitekeela proposatu zuen lehenengo pertsona.<ref> Bohr, Niels (1923). "Über die Anwendung der Quantumtheorie auf den Atombau. I". Zeitschrift für Physik. 13: 117. Bibcode:1923ZPhy...13..117B. doi:10.1007/BF01328209.</ref> Bere proposamenak oraingo Bohren atomo ereduan oinarrituta daude, non elektroi geruzak orbitalak ziren nukleotik distantzia batera zehaztuta. Gaur egun, Bohren jatorrizko konfigurazioa erabili beharrean, era laburtua erabiltzen da: [[Sufre|sufrea]] 2, 4, 4, 6 eran, 1s<sup>2</sup> 2s<sup>2</sup> 2p<sup>6</sup> 3s<sup>2</sup> 3p<sup>4</sup> (2.8.6) idatzi beharrean.
Hurrengo urtean, [[Edmund Clifton Stoner|E. C. Stonerrek]] [[Arnold Sommerfeld|Sommerfeldren]] hirugarren zenbaki kuantikoa barneratu zion elektroi geruzen deskribapenari, eta zuzenki aurreikusi zuen sufrearen egitura 2, 8, 6 eran. Hala ere, Bohren eta Stonerren sistemek ezin zuten zuzenki deskribatu [[eremu magnetiko]] baten barneko espektro atomikoa ([[Zeeman efektua]]).
Bohrek ezagutzen zituen eragozpen hauek (eta beste batzuk), eta [[Wolfgang Pauli]] bere lagunari idatzi zion laguntza eske teoria kuantikoa salbatzeko asmoz (gaur egun “[[Teoria kuantiko zaharra|teoria kuantiko zaharra]]” gisa ezagutzen dena). Pauli konturatu zen Zeeman efektuaren eragile bakarra atomoaren kanpoaldeko geruza zela. Hortaz, Pauli Stonerren geruza egitura erreproduzitzeko gai izan zen, baina azpigeruzen egitura
Debekatuta dago n zenbaki kuantiko nagusia duen elektroi bat baino gehiagok beste hiru zenbaki kuantiko berdinak izatea k [l], j [ml] eta m [ms].
197. lerroa:
Azkenik, konfigurazioa hurrengo moduan geratzen da: '''1s<sup>2</sup> 2s<sup>2</sup> 2p<sup>6</sup> 3s<sup>2</sup> 3p<sup>6</sup> 4s<sup>2</sup> 3d<sup>10</sup> 4p<sup>6</sup> 5s<sup>2</sup> 4d<sup>10</sup> 5p<sup>6</sup> 6s<sup>2</sup> 4f<sup>14</sup> 5d<sup>10</sup> 6p<sup>6</sup> 7s<sup>2</sup> 5f<sup>14</sup> 6d<sup>10</sup> 7p<sup>6</sup>'''.
Elementu baten konfigurazio elektronikoa zehazteko, zenbat elektroi moldatu behar diren kalkulatzearekin aski da, eta gero azpigeruzetan antolatu behar dira energia gutxikoetatik hasiz eta azpigeruzak betez. Beste elementu batekin konparatuz, unitate
- S, p, d, f azpi-mailak: energia areagotzen da.
|