Lankide:Alain Sanz de vicuña/Proba orria: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Amua.png|thumb]]
Amu bat [[arrain]] harrapaketarako erabiltzen den gailu bat da. Aspalditik erabiltzen dute arrantzaleek uretan zein lehorretik arrainak harrapatzeko. 2012an [[Okinawa uhartea|Okinawa]] uharteko haitzulo batean mundu osoan topaturiko amurrik zaharrena aurkitu zuten, duela 23.000 urtekoa dena. 2005ean, ''[[Forbes]]'' aldizkariak giza historian erabilgarrienak diren hogei tresnen artean aipatu zuen.<ref>{{Erreferentzia|izena=Wakeford,|abizena=Jacqueline.|izenburua=Flytying : tools and materials|argitaletxea=Lyons & Burford|data=1992|url=https://www.worldcat.org/oclc/24671002|isbn=1558211837|pmc=24671002|sartze-data=2018-12-13}}</ref>
== Historia ==
Beharbada, amua edo antzerako gailu bat milaka urtetan gizakirengatik erabilia izan da. Haren adibide dira, Palestinan aurkitu diren k.a 7000 urteko amuak. Gizakiak mota guztietako amuak egin ditu egurrarekin, animalien hezurrekin, adarrekin, maskorrekin, harriekin,brontzearekin eta gaur egun burdinarekin egin ohi dira. Kasu batzuetan, kakoak material desberdinen indarra eta ezaugarri positiboak aprobetxatzen ditu.
Norvegiarrek, oraindik 1950ko hamarkadan [[ipuru]] zurezko amuak egiten zituzten<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mustad Fishing|hizkuntza=en|url=https://mustad-fishing.com/|aldizkaria=mustad-fishing.com|sartze-data=2018-12-13}}</ref>. Altzairuzko lehen amuak, 1600. urtean hasi ziren Europan agertzen eta haien fabrikazioa profesionalen lana bihurtu zen.<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Mustad Fishing|hizkuntza=en|url=https://mustad-fishing.com/|aldizkaria=mustad-fishing.com|sartze-data=2018-12-13}}</ref>
[[Fitxategi:Amu historia1.png|thumb|195x195px|[[Harri Aroa|Harri aroan]] eginiko hezurrezko amua]]
15 ⟶ 13 lerroa:
Gaur egungo amuak egiteko [[karbono]] altuko altzairuak, [[Banadio|banadioa]]<nowiki/>rekin aleatutako [[Altzairu|altzairua]]<nowiki/>k edo altzairu herdoilgaitzak erabiltzen dira. Kalitateko gehiengo amuak korrosioaren kontrako estaldura bat izaten dute, haien erabilgarritasuna luzatzeko.
== Amu motak ==
Askotariko amuak daude eta, oro har hiru kategoriatan banatzen dira amuak: apeu amuak, euli amuak eta beita amuak. Hauen barnean barietateak aplikazio desberdinetarako diseinaturik daude
Bakarkako amu mota bati buruz ari garenean ezaugarri espezifikoak izango ditu honen osagaiak optimizatuz emango zaion erabileraren arabera. Adibidez, euli lehor amu delikatu bat burdin hari mehez eta begi estuz eginda egongo da, pisua baita faktore garrantzitsuena. Bestalde, Carlisle edo Aberdeen izeneko beitadun amu arinak burdin arina erabiltzen dute bizidun beitari ahalik eta min txikiena egiteko, baina kasu honetan pisua garrantzitsua ez denez begiak ez dira estuak izan behar.
Faktore asko hartzen dira kontuan amua diseinatzerako orduan, adibidez: korrosioari egiten dion erresistentzia, pisua, jasan behar duen indarra, puntaren zorroztasuna eta amuaren tamaina.
=== Formak eta izenak ===
Amuek forma eta izen asko dituzte, kasu batzuetan izenak tradizionalak izaten dira adibidez: Aberdeen, Limerick edo O’Shaughnessy. Beste kasu batzuetan amuen izenak beraien erabilpenek ematen diete edota beraien ezaugarri fisikoek. Fabrikatzaile batzuek beraien amuei modeloaren zenbakiak jartzen dizkie eta beraien ezaugarriak eta erabilpenak deskribatzen dituzte. Adibidez:
·
·
·
·
·
·
Amuaren formak asko bariatu ahal dute: zuzenak edo kurbadunak izan daitezke. Amuen forma desberdinak hauek arrainean barneratzea laguntzen dute, eulien imitazio edo beita mantentzeko gaitasuna hobetuz. Harrapatzen diren arrainen bizitza mantentzen saiatzen diren amuetan edo berna zatitua duten [[beita]] artifizialek arantza bereziak dituzte beitaren mantentzea lortzeko. Jig amuen bernak moldatutako [[berun]] batez estalita izaten dira, hauek ondoratu beharra baitute. Amuen deskribapenaren barnean bernaren luzera zein den agertu behar da (adb. estandarra, estra luzea, 2XL motza etab.) eta burdin hariaren neurriak (adb. fina, estra astuna, 2X astuna etab.).
49 ⟶ 48 lerroa:
Ez dago internazionalki erabiltzen diren neurri estandarrik, fabrikatzaile bakoitzak bereak dituelako. Baina ahala ere fabrikatzaile bakoitzaren neurriek koherentzia bat jarraitzen dute.
Amuen neurriak normalean 1 neurria neurri eremuaren erdia bezala hartzen dute. Amu txikiak zenbaki osoz adierazten dira eta tamaina zenbaki handienetatik txikienera doa(adb. 1 handiagoa izango da 2 baino). Amu handietan neurriak zenbaki osoekin,zati zero adierazten dira (adb. 1/0, 2/0, 3/0… ) eta tamaina zenbakien zentzu normalean handiagotzen da (adb. 1/0 2/0 baino txikiagoa izango da. Amuetan aurkitu genezaken tamainarik txikiena 32 izango da eta handiena 20/0.<ref>{{Erreferentzia|izena=Wakeford,|abizena=Jacqueline.|izenburua=Flytying : tools and materials|argitaletxea=Lyons & Burford|data=1992|url=https://www.worldcat.org/oclc/24671002|isbn=1558211837|pmc=24671002|sartze-data=2018-12-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Dunaway,|abizena=Vic.|izenburua=Vic Dunaway's Complete book of baits, rigs, and tackle : Freshwater/Saltwater|argitaletxea=Wickstrom Publishers|data=1995|url=https://www.worldcat.org/oclc/34615031|edizioa=Rev. enl. ed|isbn=0936240121|pmc=34615031|sartze-data=2018-12-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Dalrymple, Byron W. (Byron William),|abizena=1910-|izenburua=How to rig and fish natural baits|argitaletxea=Outdoor Life|data=1976|url=https://www.worldcat.org/oclc/3017808|isbn=0308102894|pmc=3017808|sartze-data=2018-12-13}}</ref><ref>{{Erreferentzia|izena=Larson, Todd E.|abizena=A.|izenburua=The history of the fish hook in America : an illustrated overview of the origins, development, and manufacture of the American fish hook|argitaletxea=Whitefish Press|data=©2007-|url=https://www.worldcat.org/oclc/140177989|isbn=098151023X|pmc=140177989|sartze-data=2018-12-13}}</ref>
== Erreferentzia==
{{Reflist}}
[[Kategoria:Arrantza-ekipamendua]]
| |||