Destruktore: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
1. lerroa:
[[Irudi:USS Winston S. Churchill.jpg|thumb||200px|USS ''Winston S. Churchill'' destruktorea]]
[[Fitxategi:USS-WINSTON-CHURCHILL-DDG-81.png|alt=USS Winston Churchill|thumb|320x320px|[[USS Winston S. Churchill (DDG-81)]], ''[[Arleigh Burke]]'' klaseko estatubatuar destruktorea''.'' ]]
[[Fitxategi:Strogiy.jpg|thumb|318x318px|''[[Strogiy]]''. Errusiar [[Kashin klasea|Kashin klaseko]] destruktorea.]]
Itsasontziaren terminologian, '''destruktorea''', flota handiagoak, konboiak edo bataila-taldeei eskolta emateko eta etsai txikiagoen aurka (jatorriz torpedo-ontziak, ondoren [[Itsaspeko|itsaspekoak]] eta [[Aireontzi|aireontziak]]) babesteko [[gerraontzi]] azkarra eta maniobragarria da.
Bigarren Mundu Gerraren aurretik, destruktoreak ontzi arinak ziren, itsasoko operazioetarako gaitasun gutxirekin; normala zen suntsitzaile-taldeak eta ama-ontzi batek elkarrekin lan egitea. Gerraren ostean, batez ere, handiagoak eta potentzia gehiagorekin egin zituzten, bakarrik funtzionatu ahal izateko.
XXI. mendearen hasieran, destruktoreak azaleko borrokarako ontzi handienak izan ziren,
== Hasierako historia ==
[[1860ko hamarkada|1860ko hamarkadan]], [[Lehen Mundu Gerra]] baino lehen, agertutako [[torpedo]] autopropultsatuarekin erlazionatuta dago destruktorearen agerpena eta garapena. Momentu horretan [[Itsas armada|armada]] bat, torpedoak jaurtitzen zituzten lurrunontziak erabiliz, flota handiago bat erabat suntsitzeko gai zen. Itsasontzi azkarren serie bat torpedoekin armatu zen eta klase honetako ontziei [[Torpedo-ontzi|torpedo-ontziak]] izendatu zituzten. 1880ko hamarkadan, 50 - 100 [[Tonelada|t]] arteko itsasontzi azkar eta txikiagoetan bilakatu ziren, estai artilleria ekiditeko.
Hasieran, arriskutsuak kontsideratzen ziren flota batentzako, baldin eta flota ainguratuta baitzegoen, baina abiadura eta torpedoen helmena garatu zirenean, arrisku ingurua handitu egin zen. Horregatik itsasontzi azkarrak garatzen hasi ziren, torpedo-ontziak harrapatzeko eta suntsitzeko. Abiadura handian nabigatzeaz gain, autonomia handia eta nabigazio ozeanikoa egiteko kapazitatea eduki behar zuten, babesten zituzten [[Gurutzaontzi (gerraontzia)|gurutzaontziekin]] eta [[Korazatu|korazatuekin]] bidai luzeak egin behar baitzituzten.
Destruktoreak ainguralekuen babesleak bilakatu zirenean, ikusi zen torpedo-ontzien buruzagiak izan zitekeela. Hortik aurrera, [[Lehen Mundu Gerra]] arte, beraien funtsezko zeregina torpedo-ontzien flotak babestea eta etsai korazatuen aurka torpedoak jaurtitzea zen.
[[1884]]<nowiki/>an aurrerapen handi bat ailegatu zen [[HMS Swift|HMS ''Swift'']]{{refn|group=|Battleships-Cruisers.co.uk (ed.).}} itsasontziarekin. Torpedo-ontzi handi bat zen, 47 mm-ko tiro azkar sei kanoiekin, eta torpedoak jaurtitzeko hiru hodiekin hornituta. Nahiz eta torpedo-ontziak harrapatzeko azkarregiak ez izan, beraien aurka borrokatzeko armamentu nahikoa zeukaten. Urte hartan, [[Manuel de la Pezuela y Lobo]] almiranteordeak [[Fernando Villaamil]] ontzi-tenienteari, ekintza-eremu handiagoa zeukan itsasontzi bat diseinatzea eskatu zion, espainiar armadarentzako {{refn|group=|Villaamil-en biografia}}. [[1885]]<nowiki/>ean [[Clydebank]]-eko James and George Thompson ontziolari enkargatu zitzaion proiektua, ''[[Destructor]]'' izenarekin. Kontratorpedo-ontzi bezala katalogatu zen.
<nowiki/><nowiki/>[[Fitxategi:Kotaka.jpg|thumb|243x243px|[[Japoniar Itsas Armada Inperiala|Japoniar Itsas Armada Inperialaren]] ''[[Kotaka]]'' itsasontzia (1887)|alt=|ezkerrera]]<nowiki/><nowiki/>
''Destructor'' itsasontzia itsasora bota zen [[1886]]<nowiki/>ean eta [[1887]]<nowiki/>an zerbitzuan hasi zen. Ontziaren desplazamendua 380 t-koa zen eta 90 mm-ko [[González-Hontoria]] kanoi batekin, 57 mm-ko Nordenfelt lau kanoiekin, 37 mm-ko Hotchkiss 2 kanoiekin eta Schwarzkopf torpedoak jaurtitzeko hiru hodiekin ekipatuta zegoen. Bere tripulazioa 60 gizon osatzen zuten. Ontziaren diseinu espezifikazioek, armamentu terminoen arabera, torpedo-ontziak harrapatzea eta nabigazio ozeanikoa ahalbidetzen zituzten, abiadura (22,5 korapilo) eta dimentsioak kontuan izanda. ''Destructor'' itsasontzia torpedo-ontziak suntsitzeko lehenengo ontzia izan zela kontsideratzen da eta geroago [[Royal Navy]]-ak egin zituen destruktoreen kontzeptuan eta diseinuan influentzia handia izan zuen.{{refn|group=|Lion, 18. horrialdea: 1892ko TBDko J&G Thomson diseinuak, ez da arraroa ''"Constructor"'' ontziaren diseinua gogoratzea.}} {{refn|group=|Lion, 66. horrialdea: J&G Thomson ontziolak jadanik transatlantikoak eta gurutzaontziak eraikitzen zegoen, Royal Navy-rako TPDak eraikitzeko eskatu ziotenean eta ''"Destructor"'' izeneko torpedo-ontzi on bat eraikita zeukan. Bere lehenengo disenua (Royal Navyrentzako) ''"Destructor"'' ontziaren antzeko zen.}}{{refn|group=|Greyhounds estatubatuarren buruzko artikulu batetik: Torpedo-ontziak mehatxu handi bat bezala kontsideratzen zuten eta munduko armada guztiek beraien aurka defenditu behar izan ziren. 1884an Fernando Villaamil kapitainari torpedo-ontzien aurka joateko gerraontzi espezializatu bat diseinatzea eskatu zioten. Diseinua egin zuenenan, J&G Thomson ontziola aukeratu zuen itsasontzia egiteko. 1887ko urtarrilaren 19an ''Destructor'' ontzia uretaratu zen eta 24 ordu geroago Espainiar kostaldera ailegatu zen, 18 korapiloko abiaduraz eta ekaitz baten erdian. Bere diseinu berria zela eta, batzuek pentsatzen zuten ez zuela iraungo ezta egun bat ere ez itsasoan, baina handik gutxira duda guztiak ekiditu zituen, bere diseinatzaileari arrazoia ematen.}}{{refn|group=|"Fernando Villamil-en (1845–1898) influentziarekin, Espainia, 1886an torpedo-ontzien lehenengo suntzitzailea eraiki zuen." Kern, Robert & Dodge, Meredith: Historical dictionary of modern Spain, 1700–1988. Greenwood Press, 1990, página 361. ISBN 0-313-25971-2}}
1885ean [[Kotaka]] izeneko destruktorea diseinatzen hasi zen [[Yarrow shipyards]] ontzioletan, Londresen.{{refn|group=|Evans and Peattie, David C. and Mark R. (1997). Kaigun: Strategy, Tactics, and Technology in the Imperial Japanese Navy, 1887–1941. Annapolis, Maryland: Naval Institute Press. ISBN 0870211927.}} 1887an Japoniara garraiatu eta han uretara bota zen. Itsasontzia 37 mm-ko lau kanoi azkarrekin eta torpedoak jaurtitzeko sei hodiekin ekipatuta zegoen. Bere nabigazio-abiadura 19 korapilokoa zen (35 km/h) eta bere desplazamendua 203 t-koa. Yarrow shipyards ontziolek diote Japoniarrak asmatu zutela destruktorea, eta itsasontzi mota honen garapenen kontzeptuak beraien merituak direla.{{refn|group=|Howe, Christopher (1996). The Origins of Japanese Trade Supremacy: Development and Technology in Asia from 1540 to the Pacific War. Chicago, Illinois: University of Chicago Press. ISBN 0226354857.}}
<nowiki/><nowiki/>[[Fitxategi:Spanish destroyer at Sao Vicente in April 1898.jpg|thumb|Espainiako destruktorea Sao Vicente irlan. (1898ko apirilan)]]Destruktoreen lehenengo klasea Britainia Handian eraikitzen hasi zen. Klase hau 17 torpedo-ontzi ehiztariak osatzen zuten eta seriean eraiki ziren lehenengo destruktoreen aitzindariak bilakatu ziren.
"Torpedo Boat Destroyer" (TBD) designazioa lortu zuten Royal Navy-ren lehenengo ontziek ''[[Daring]]'' klaseko bi eta ''[[Havock]]'' klaseko beste bi izan ziren. HMS ''Daring'' eta HMS ''Decoy'' 1892ko ekainaren 27an enkargatu ziren, [[John I. Thornycroft & Company]] ontziolari, aldiz, HMS ''Havock'' eta HMS ''Hornet'' bost egun geroago enkargatu ziren, [[Yarrow]] ontziolari. Guztiak uretaratu ziren 1893-94 urteetan zehar. Bakoitzak, 76 mm-ko kanoi batekin, 57 mm-ko hiru kanoiekin eta torpedoak jaurtitzeko 460 mm-ko hiru hodiekin ekipatuta zeuden. Beraien autonomiek eta abiadurek, borroka flota batekin desplazatzea ahalbidetzen zuten.
Armada frantsesak bere lehen destruktorea [[1898]]<nowiki/>an eraiki zuen.
[[Ameriketako Estatu Batuak]] bere lehengo destruktorea, [[USS Bainbridge|USS ''Bainbridge'']], [[1902]]<nowiki/>an izendatu zuen eta [[1906]]<nowiki/>an 16 destruktore zeuden [[US Navy]] zerbitzuetara.
== Lehen Mundu Gerraren aurreko periodoa ==
[[Fitxategi:Troll (1910).jpg|thumb|292x292px|[[Draug klasea|Draug klaseko]] destruktorea. ''Troll'' izenekoa (1910).]]
XX. mendean destruktoreen diseinua asko aldatu zen hainbat aspektuetan. Lehenengoa, [[Lurrun-turbina|lurrun-turbinen]] sarrera izan zen. [[1897]]<nowiki/>ko ontzi-aldizkarian ''[[Turbinia]]'' izeneko lurrun-turbinez propultsatutako itsasontzi baten erakustaldi bat argitaratu zen, ondorioz, Royal Navy-ak lurrun-turbinez propultsatutako destruktore bat diseinatzea agindu zuen. [[1899]]<nowiki/>an proiektu honen bidez bi itsasontzi eraiki ziren, ''[[HMS Viper]]'' ontzia eta [[HMS Cobra|''HMS Cobra'']]. Ontzi hauek lurrun-turbinez ekipatutako lehenengo [[Gerraontzi|gerraontziak]] izan ziren, eta Viper itsasontzia 36 [[Korapilo (abiadura unitatea)|korapiloko]] abiadurara heltzen zen. [[1910]]<nowiki/>ean itsas armada guztiek lurrun-turbinak erabiltzen zituzten beraien itsasontzi azkarrenetan. Bigarren garapena, dortoka-oskola itxura zeukan [[branka]]<nowiki/>ko bizkarra ordezkatzea izan zen, brankako gaztelu garai batez. Honek, itsasontzia, itsasoan, portaera hobeagoa izatea eragiten zuen.
Britainiarrek [[fuel olio]] bidezko propultsioarekin frogatu zuten [[1905]]<nowiki/>ean, baina geroago ikatz-galdaretara bueltatu zuten denboraldi baterako. Estatu Batuetako armadak ere frogatu zuen fuel olioarekin.
Nahiz eta destruktore mota asko egon, guztiok patroi berbera hartu zuten. [[Krosko|Kroskoa]] luzea eta estua zen, sakonera gutxikoa. [[Branka]], brankako gaztelu baten gainean zegoen, oskola itxura zeukan estalki batekin babestuta, eta horren barruan tripulazioaren ostatuak zeuden. Tripulazio-eremuaren ondoren makina gela zegoen. Kubierta printzipala tiro azkarreko kanoiez eta torpedoak jaurtitzeko hodiekin ekipatzen zen.
[[1890]]<nowiki/>tik [[1914]]<nowiki/>ra destruktoreak asko handitu ziren. Hasierako ontziak 300 t-koa ziren eta [[Lehen Mundu Gerra]] hasi aurretik 1000 t-ko ontzi batzuk eraiki ziren. Nahiz eta ontzien tamaina handitu, guztietan ahalik eta motor handienak sartzea saiatzen zen, ondorioz, estrukturak ahulegiak ziren. Kasu batzuetan, kroskoa soilik 3,17 mm-koa zen.
Alemaniak torpedo-ontziak eraikitzen jarraitu zuen Lehen Mundu Gerraren amaiera arte, nahiz eta destruktoreekin asko ez bereizi bere torpedo-ontziak.
=== Bizitza lehen destruktoreetan ===
Lehenengo suntsitzaileak, leku deserosoak eta bizi-kalitate oso txikikoak ziren. ''Havock''-eko klaseko ontzietan, tripulatzaile batek ezin zuen gainerakoak asaldatzea saihestu, ofizialak oheen ordez aulki kuxinetan lo egiten zutelarik. Lehenengo destruktore klasea, lehen mailako ofizialentzako kabina bereiziekin eta kapitainarentzako berogailuarekin, 1902ko [[River]] klasea izan zen.
=== Lehenengo destruktoreak. Taktikak eta lehenengo liskarrak ===
Destruktoreen lehenengo asmoa ontzi handiak torpedo-ontzien aurka babestea zen, baina bere abiadurari esker azkenean asmo askotarako ontzietan bilakatu ziren. Sir [[Baldwin Walker]] almiranteordeak ondorengo zereginak ezarri zituen Royal Navy-ko destruktoreentzat:{{refn|group=|Brett, Bernard: "History of World Sea Power", Deans International (Londres) 1985. ISBN 0-603-03723-2}}
* Flotaren aurreratzea defendatzea torpedo-ontzien aurka.
* Kostalde etsaiak esploratzea, flotarako bide seguruak aurkitzeko.
* Etsai-portuak bilatzea, torpedo-ontziekin presioa egiteko.
* Etsai-flotak erasotzea.
Destruktoreen lehenengo garaipen inportantea borrokan, [[Port Arthur bataila|Port Arthur batailan]] gertatu zen, [[Errusia-Japonia Gerra|Errusia-Japonia Gerraren]] hasieran, [[1904]]<nowiki/>an. Bertan, Japoniako hiru destruktoreek errusiar itsasontziak, portuan zeuden bitartean, eraso zituzten. Ondorioz, errusiar bi korazatuak nahiko suntsituta geratu ziren.
== Lehen Mundu Gerra ==
Lehen Mundu Gerran destruktoreek eraso eta patruila akzio asko egin zituzten. Itsasoko gerraren lehenengo tiroa [[HMS Lance|HMS ''Lance'']] destruktoreak egin zuen, 1915eko abuztuaren 5an, ''[[Königin Luise]]'' izeneko minatzailearen aurka. Britainiarren lehenengo baja ''[[HMS Amphion]]'' izeneko gurutzaontzi arina izan zen, ''[[Königin Luise]]'' ontziak jarritako mina bat harrapatzean.
[[Gallipoliko gudua|Gallipoliko guduan]] eta [[Heligoland-eko badiako guduan]] eginkizun inportanteak egin zituzten, hala nola, tropak garraiatzea, esploratzea eta beste itsasontziak laguntzea. [[Jutlandiako guduan]] britainiar 80 destruktore eta Alemaniako 60 torpedo-ontzi parte hartu zuten. [[Fitxategi:USS Beale (DD-40) at Key West.jpg|thumb|285x285px|[[U.S. Navy]]-ko ''[[Paulding]]'' klaseko destruktorea. [[USS Beale (DD-40)|USS ''Beale'' (DD-40)]] Key West portuan, Florida (AEB). ]]Gerra hasierak, destruktoreentzako etsai arriskutsu berri bat ekarri zuen; [[Itsaspeko|Itsaspekoa]] edo [[U-Boot]]. Itsaspekoak ur azpian kamuflatu ahal ziren eta bertatik torpedoak jaurti, beraz, abantaila handiak zeuzkaten. Aldiz, hasierako destruktoreek aukera zeukaten soilik, itsaspekoa murgildu aurretik suntsitzeko edo abordatzeko. Halaber, itsaspekoentzako, destruktoreak torpedoen bidez suntsitzea saila egiten zitzaien, azkenekoek zingo txikia zutelako.
Itsaspekoak erasotzeko beharra, destruktoreen garapena ekarri zuen. Denbora gutxitan, branka indartuekin, [[ur-azpiko kargekin]] eta itsaspekoak bilatzeko [[Hidrofono|hidrofonoekin]] ekipatu zituzten. Alemaniar itsaspeko baten lehenengo baja ''[[U-19]]'' izenekoarena izan zen, [[1914]]<nowiki/>ko urriaren 29an, [[HMS Badger|''HMS Badger'']] izeneko destruktoreak eraso zionean. Hilabete bat geroago, ''[[HMS Garry]]'' ontziak ''[[U-18]]'' itsaspekoa hondoratu zuen. Ur-azpiko kargen bidezko lehenengo hondoratzea 1916ko abenduaren 4an izan zen, [[HMS Llewellyn|''HMS Llewellyn'']] ontziak ''[[UC-19]]''{{refn|group=|U-Boats Destroyed, Paul Kemp (1997), ISBN 1-85409-515-3}} itsaspekoa hondoratu zuenean.
Itsaspekoen mehatxuak zirela eta, aliatuen destruktoreen parte handi batek, ia gerra osoa itsaspekoen aurkako patruila lanak egiten egon ziren. Honako lanak nahiko arriskutsuak ziren, izan ere, gerran galdutako britainiar 67 destruktoreetatik, 18 kolisioei ezker izan ziren eta beste 12 hondoratu ziren.
Gerraren amaieran, garapen teknologiko handienak zituzten destruktoreek, britaniar [[W-klasea|W-klasekoak]] ziren.
== Gerrarte periodoa ==
[[Fitxategi:Kersaint 1934-1936.jpg|thumb|301x301px|''[[Kersaint]]'' ([[Vauquelin klasea|''Vauquelin'' klaseko]] destruktorea) 1934-1936]]
1920ko hamarkadan eraikitako destruktoreen estandarra 'V' eta 'W' klasekoa izan zen.
Hurrengo garapen inportantea 1923an diseinatutako ''[[Fubuki]]'' klaseko destruktoreetan eman zen. Destruktore berriak kanoi antiaereoekin eta helmen handiko torpedoekin ekipatu zituzten. Hurrengo klasekoak, hau da, ''[[Hatsuharu]]'' klasekoak, bere armamentua gainegituraren alboan gordetzen zuten, kanoiak eta torpedo hodiak 15 minututan gehienez kargatzeko.
Beste nazio batzuek antzeko ontziak eraiki zituzten. Estatu Batuek ''[[Porter]]'' izeneko klasea atera zuten, geroago ''[[Mahan]]'' eta, azkenik, 1931an, ''[[Gridley]]'' klasea. Azken klase honetako destruktoreetan, torpedoak jaurtitzeko hodien kopurua handitu zuten, 12tik 16ra.
Italiar itsas armadak, ''[[Condottieri klasea|Condottieri]]'' klaseko gurutzaontzi arinak eraikitzen hasi zen, eta honek, frantsesek ohiz kanpoko destruktoreen ''[[Chacal]]'' klasea diseinatzea eragin zuen. Klase honetako destruktoreek 2000 t-ko desplazamenduetara heltzen zuten. 1930 aldera antzeko hiru klase egin zituzten.
[[Fitxategi:Fubuki.jpg|ezkerrera|thumb|253x253px|[[Fubuki klasea|Fubuki klaseko]] destruktorea. ''Fubuki.'']]
Hitlerren berrarmatze prozesua dela eta, Alemania destruktoreak eraikitzen hasi zen, 1930ko hamarkadan. Alemaniarrek destruktore handiak nahiago zituzten, baina hasieran, nahiz eta ontzi handiak eraiki, ontzi txikien kanoiekin ekipatzen zituzten. Honen adibidea [[Tipo 1934|''Tipo 1934'']] klaseko ontziak dira, izan ere, 3000 tonako destruktoreak ziren, baina 137mm-ko kanoiekin ekipatuta. Hau aldatu zen hurrengo klasea diseinatu zenean, ''[[Tipo 1936]]'' klasea. Alemaniar destruktoreek presio altuko lurrun makineria erabiltzen zuten, bere eraginkortasuna hobetzeko, baina honek arazo mekanikoak zekarren ere.
Alemaniarrek eta Japoniarrek berrarmatze prozesua amaitu zutenean, Britainiarrek eta Estatubatuarrek destruktore arinak eraikitzen hasi ziren. Britainiarrek, 1400 tonetako desplazamenduarekin, torpedoak jaurtitzeko 8 hodiekin eta 120 mm-ko lau kanoiez ekipatutako itsasontziak eraiki zituzten ([[A klasea|A klasetik]], [[I klasea|I klasera]]). Estatu Batuen ''[[Benson]]'' klaseko destruktoreek, desplazamendu antzekoarekin, 127 mm-ko bost kanoiekin eta torpedoak jaurtitzeko hamar hodiekin ekipatuta zeuden. 1936an, Britaniarrek, ''[[Tribal]]'' klasea produzitzen hasi ziren. Geroago ''[[J klasea]]'' eta ''[[L klasea]]'' eraiki zituzten.
Itsaspekoen aurkako sentsoreen artean [[Sonar|sonarra]] zegoen. Itsaspekoen aurkako armak gutxi aldatu zuten garai hartan.
=== Gerrarte periodoaren operazioak ===
1920ko eta 1930eko hamarkadetan, destruktoreak, eginkizun diplomatikoetan edo hondamendi humanitarioak agertzen zirenean erabiltzen ziren. Britainiar edo Estatubatuar destruktoreak, kostatik gertu eta Txinako ibaietan ikustea erreza zen, bere interes kolonialak bermatzen.
== Bigarren Mundu Gerra ==
[[Fitxategi:USS SLATER DE-766 during WWII.jpg|thumb|[[USS Slater|USS ''Slater'']] (1944)]]
[[Bigarren Mundu Gerra]] astean, mehatxuak berriro garatzen asi ziren. Itsaspekoak eraginkorragoak ziren eta hegazkinek ontzien aurkako armamentu gehiago zeramaten. Berriz ere, destruktoreek, beraien etsaien aurka borrokatzeko txarto ekipatuak zeuden, beraz, hegazkinen aurkako armamentua gehitzen hasi ziren, adibidez, [[Radar|radarra]] eta [[ASW armamentua]]. Destruktoreen bajak zirela eta, itsaspekoen aurkako borrokan espezializatuak zeuden ontzi mota berriak agertu ziren, esate baterako, [[Korbeta|korbetak]], [[Bailandra|bailandrak]], [[Fragata (ontzia)|fragatak]] eta [[Eskolta-destruktorea|eskolta-destruktoreak]]. Japonian, antzeko programa bat hasi zen, lehenengo destruktoreen desplazamendua zeukaten destruktoreak eginez (ikusi [[Matsu klasea]]).
== Gerraostea ==
[[Fitxategi:Gdynia, ORP Błyskawica (destroyer) - panoramio.jpg|ezkerrera|thumb|248x248px|[[ORP Blyskawica|ORP ''Blyskawica'']] Poloniako Armadaren itsasontzia. Museo itsasontzi bezala bilakatuta. ]]
1940ko hamarkadaren amaieran eta [[1950]]<nowiki/>eko hamarkadan, hainbat destruktore egin ziren Bigarren Mundu Gerrako esperientziak kontuan hartuta. Ontzi hauek hasierako destruktoreak baino handiagoak ziren eta guztiz automatizatutako kanoiekin, [[Radar|radarrekin]], [[Sonar|sonarrekin]] eta itsaspekoen aurkako [[Squid morteroa|Squid mortero]] berriarekin ekipatuak. Hauen artean, 1949ko [[Daring]] britaniar klasea, [[Forrest Sherman]] estatubatuarra eta [[Kotlin]] sobietar klasea.
Bigarren Mundu Gerrako hainbat ontziak modernizatu ziren, itsaspekoen aurkako borrokarako, oso garestiak ziren itsasontzi berriak eraikitzea ekiditeko.
Lurra-aire eta lurra-lurra misilen agerpena, [[1960]]<nowiki/>ko hamarkada hasieran, itsas gerra aldatu zuen. Gidatutako misil-jaurtigaluak zeukaten destruktoreak eraiki ziren, itsas armaden flotak, itsaspekoen, beste ontzien eta hegazkinen aurrean babesteko. Besteak beste, sobietar [[Kashin-class]] klasea, britaniar [[County]] klasea eta estatubatuar [[Charles F. Adams]] klasea, 4000 eta 6000 tona arteko desplazamenduekin.
== Destruktore modernoak ==
Estatu Batuetako Armadan, suntsitzaileek, hegazkin eramaileak, gainazaleko ekintza taldeak, talde anfibioak eta horniketa-taldeak babesten dituzte. AEBko armadak gaur egun erabiltzen dituen suntsitzaileak [[Arleigh Burke klasea|Arleigh Burke klasekoak]]
Gaur egun, Royal Navy-k, [[Type 45 (Daring Class)]] motako bost ontzirekin funtzionatzen du, 7200 t-ko desplazamendua dutenak. [[Principal Anti Air Missile System (PAAMS)]]
[[Fitxategi:Type 055 destroyer.jpg|thumb|402x402px|[[Type 055 klasea|Type 055 klaseko]] destruktorea. 2014an itsarotatu zen klase honetako lehenengo ontzia. ]]
Espainiako armadak, nahiz eta suntsitzaileak erabiltzeko tradizio luzea izan, gaur egun ez dauka izendapen hori duten ontzirik, seguruenik iritzi publikoaren ondorioz. Hala eta guztiz ere, [[Álvaro de Bazán|Álvaro de Bazan]] klaseko fragatek, 6.000 tona inguruko desplazamendua dituztenak, destruktore baten botere baliokidea daukate eta suntsitzaileak bezala kontsideratzen dira [[Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundea|OTAN]]{{refn|group=|«World Navies Today: Spain» (ingeleses). Originaletik artxibatuta 2002ko martxoaren 24an. 2011ko uztailaren 7an kontsultatuta.}}{{refn|group=|«On Modern Heavy Frigates» (ingeleses). Originaletik artxibatuta 2011ko apirilaren 4an. 2011ko uztailaren 7an kontsultatuta.}} egiten diren maniobretan eta guda eszenatokietan, beraien botere erasotzailearengatik eta erreakzionatzeko ahalmenarengatik.{{refn|group=|«Canada’s Destroyer Replacement» (ingeleses). Originaletik artxibatuta 2010eko martxoaren 20an. 2011ko uztailaren 7an kontsultatuta.}} Australiar Armada Errealaren [[Hobart klasea]], klase honetako bosgarren ontzian, ''[[Kristobal Kolon|Cristóbal Colón]]'' izenekoa, oinarritutako hiru itsasontzi ditu. Hobart klasea, Álvaro de Bazan klasearen antzekoa eta ontziola berdinetan eginda, bere armadarengatik destruktore bezala katalogatuta dago.
Italiako Armada Militarrak, gaur egun, [[Durand de la Penne|''Durand de la Penne'']] klaseko bi unitate ditu eta [[Class Horizon]]-eko beste bi. Frantziako Armadak ere, klase horretako bi ontzi ditu.
Kanadako Itsas Armadak, gaur egun, lau [[Iroquois klaseko|''Iroquois'' klaseko]] ontzi ditu, [[1970eko hamarkada|1970eko hamarkadan]] itsasoratuak. Iroquois ontziak, Kanadiar armadaren gas-turbinen bidez propultsatutako lehenengo ontziak izan ziren. Gurutzaldi-abiadurarako bi turbina eta beste bi abiadura handiagorako (COGOG) zituzten, 29 korapiloko abiadurara heltzeko (54 km/h) eta lau helikoptero garraiatzeko gaitasuna ematen zutenak. Aurretik, Sobietar armadak gas propultsioa erabili zuen, [[1960ko hamarkada|1960ko hamarkadan]], [[Kashin klasea|Kashin klaseko]] suntsitzaileekin. Iroquois klasearen diseinua, Estatu Batuetako Armadak geroago diseinatu zuen [[Spruance klasea]] inspiratu zuen. Itsaspekoen aurkako borrokarako prestatuak izan ziren, baina 1990eko TRUMP programarekin, klasea modernizatu zen. Modernizazio horrek hegazkinen aurkako defentsarako destruktoreetan bihurtu zituen.
Indiako Armadak, [[Delhi klasea|''Delhi'' klaseko]] hiru suntsitzaile ditu, 130 km-ko distantziara ailegatzen diren [[Kh-35]] misilekin hornituak. Misil hauek, [[Brahmos]] izeneko gurutzaldi-misilez aldatuko dira.
Errusiar Armadak eta Txinako Herri Errepublikarrak, ''[[Sovremenny]]''
== Destruktorearen etorkizuna ==
Gerra Hotzaren amaieran, borroka-
Askotariko misil motak garraiatzeko gaitasuna daukate, itsasontziaren bizkarrezurrean ezkutatuak, abiarazte sistema automatikoekin. Gainera, aurkako itsasontzien erasoak atzeman ditzakete, beste gerraontzi batzuetatik abiatuta, kostaldetik eta hegazkinetatik. Berriki, misil sistema berriak probatzen ari dira, irismen ertaineko [[ICBM misila|ICBM misilak]] antzemateko; [[Arleigh Burke klasea|Arleigh Burke]], [[Ticonderog klasea|Ticonderog]], [[Álvaro de Bazán klasea|Álvaro de Bazán]], [[Fridtjof Nansen klasea|Fridtjof Nansen]] klaseetako itsasontzietan eta [[Kirov klaseko]] gurutzaontzian.
Gerraontzien belaunaldi berriak, profil zorrotza, angelu zuzenekin, radar interferentzia sistemekin eta margo bereziekin, radar seinaleak xurgatu ahal izateko, horniturik daude. Armak ontziaren kroskoaren barruan ezkutatuko dira eta misilak forma bertikalean jaurtiko dira.
Zerbitzuan egon zen [[Spruance klasea|''Spruance'' klaseko]] azken destruktorea, [[USS Cushing|USS ''Cushing'']], 2005eko irailaren 21ean kargutik kendu zen. Hauek, [[Zumwalt klasea|''Zumwalt'' klaseak]] ordezkatu zituen; 2001eko azaroaren 1ean, AEBetako Itsas Armadak proposatu zuen etorkizuneko gainazaleko ontziaren programa (Future Surface Combatant Program) berrikustea. Aurretik DD 21 bezala ezagutzen zena, programa [[DD (X)]] izendatu zuten, programaren helburua hobeto islatzen zuelako, hau da, gainazalen aurkako borrokan teknologikoki aurreratua den familia edo ontzidi bat sortzea.
DD (X) ak edo Zumwalt klasea deiturikoak, ohiko destruktoreak baino askoz ere handiagoak dira, 12.000 tonako desplazamendukoak, [[Ticonderoga klaseko|''Ticonderoga'' klaseko]] gurutzaontziaren 3.125 tona baino gehiago. Potentzialki, arma aurreratuak eta potentzia sistema elektriko integratuak erabiliko dituzte; hala ere, programa bi ontzietara soilik murriztu zen, eta, gaur egun, hiru ontzietarako diru zenbatekoa bakarrik dago. Spruance klasearen erabateko erretiratzearekin, Estatu Batuetako Armadak, Arleigh Burke klasearen aldaera aurreratuak esleitu zituen. 2006an, horietako 22 ontzi zerbitzuan ziren eta beste zazpi eraikuntzan zeuden.
== Oharrak ==
{{listaref|group="nota"}}
<references />
== Erreferentziak ==
* ''Destroyers'', Anthony Preston, Bison Books (Londres) 1977. <nowiki>ISBN 0-600-32955-0</nowiki>
* ''The First Destroyers'' / David Lyon - Caxton Editions, 1997 - <nowiki>ISBN 1-84067-364-8</nowiki>
* Kaigun'': Strategy, Tactics, and Technology in the Imperial Japanese Navy'', 1887–1941, David C. Evans, [[Mark R. Peattie]]. Naval Institute Press, Annapolis, Maryland <nowiki>ISBN 0-87021-192-7</nowiki>
* ''The Origins of Japanese Trade Supremacy: Development and Technology in Asia from 1540 to the Pacific War'', Christopher Howe, The University of Chicago Press, <nowiki>ISBN 0-226-35485-7</nowiki>
* ''Conway's All the World's Fighting Ships (1860–1905)'': Gardiner, Robert (Ed.), Naval Institute Press, 1985.
* ''The Atlantic Campaign'', Dan van der Vat.
* DD-963 Spruance-class
* Navy Designates Next-Generation Zumwalt Destroyer
* ''El buque en la armada española'', ed. Sílex 1981, pp. 320 eta ondorengoak.
[[Kategoria:Gerraontziak]]
| |||