Presio atmosferiko: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
5. lerroa:
 
== Kontzeptua ==
[[Atmosfera|Atmosferak]] batez besteko 1013.25 [[Pascal (unitatea)|hektopascaleko]], hPa (baztertua milibar, mb) presioa du itsaso-mailan, 45º [[Latitude|latitudean]]. Baina [[Nazioarteko Unitate Sistema|Nazioarteko Unitate Sistemaren unitatea]] [[Newton (unitatea)|Newton]] metro karratuko (N/m²) edo [[Pascal (unitatea)|Pascal]] izanda, [[itsaso]]-mailan batez besteko presioa 101325 Pa edo 760 Torr-ekoa da. Hala ere, 1982tik aurrera, [[IUPAC|IUPACak]] gomendatu zuen helburua substantzien ezaugarri fisikoak zehatzago izateko, "normalizatutako presioa" zehazki 100 kPa bezala definitu behar izango litzatekela (≈750,062 Torr). Zenbaki biribila izateaz gain, aldaketa honek abantaila praktikoa du, 100 kPa baliokide direlako 112 metro [[Altitude|altitudera]], munduko populazioaren 194 metro batezbestekoa hurbilago aurkituz<ref>{{Cite web|url=http://goldbook.iupac.org/html/S/S05921.html|izenburua=«Standard Pressure IUPAC.org, Gold Book,»|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>.
 
[[Aire]] hotza bada, uzkurtzen da, dentsitatea handituz eta hortaz jaisten da, [[Presio|presioa]] igoz eta [[antizikloi]] termikoak eraginez. Horrela zona lasai bat eratzen du, [[Haize|haizerik]] gabe, aire hotz hau poliki jaisten delako zentzu zirkular batean. [[Ipar hemisferio|Ipar hemisferioan]] ordu zentzuan eta [[Hego hemisferio|hego hemisferioan]] berriz aurkakoan. Aldiz, [[Bero|beroa]] bada, igotzen da eta [[zikloi]] edo [[Depresio (meteorologia)|depresio]] termikoak eragiten ditu.
27. lerroa:
 
== Presio atmosferikoa nola neurritu ==
[[Fluidoen dinamika|Fluido]] baten presioa neurtu ahal izateko [[Manometro|manometroak]] erabiltzen dira. Gehien erabiltzen dena, sinplea delako, tutu irekiko manometroa da. Funtsean U itxurako tutu bat da, likido batekin barruan. Tutuaren mutur batean neurtu nahi den presioa dago eta bestea atmosferarekin kontaktuan dago. Presio atmosferikoa neurtzeko [[Barometro|barometroak]] erabiltzen dira. Mota desberdineko barometroak daude, ezagunena Torricelli-k asmatu zuen merkurioko barometroa da. Merkurioko barometroa 850 mm-ko altuera duen beirazko tutu bat da, goialdean itxita eta behealdean irekita dagoena. Tutu hau merkurioz beteta dago eta merkurioz betetako [[ontzi]] ireki baten gainean kokatuta doa. Itsas mailan, tutuaren barneko merkurioaren mailak 760 mm-ko altuerara jaisten da, [[Huts (fisika)|hutsa]] bere goialdean utziz<ref>{{Cite web|url=https://sailandtrip.com/presion-atmosferica/|izenburua=«Aparatos de medida de la presión atmosférica»|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>.
 
Barometro aneroideak ez du merkuriorik eramaten eta [[Nabigazio|nabigazioan]] erabiltzen dena da. Partzialki hustu egin den kutxa metaliko bat da, [[Kutxatila aneroide|vidi-kapsula]] deitutakoa. Kutxa hau uzkurtu egiten da haren gainean egindako presioa handitu edo txikitzean, bere mugimenduak presio atmosferikoaren balioa adierazten digun orratzari transmitituz.
 
== Nola eragiten dio presio atmosferikoa gure organismoari ==
Normalean presio atmosferikoaren aldaketak daude ekaitz gogorrak, ezegonkortasun atmosferikoak edo haize sendoak daudenean. Leku altuetara igotzeak [[Organismo|organismoari]] eragiten dio ere. [[Mendizaletasun|Mendizaleak]] dira mendiak igotzean, presio aldaketengatik, sintoma mota hauek gehiago jasaten dituzten pertsonak. [[Sintoma]] ohikoenak [[zefalea]], arazo gastrointestinalak, ahultasuna edo [[Neke|nekea]], ezegonkortasuna edo [[Bertigo|bertigoak]] eta [[Amets|amets arazoak]] dira. Mendi-gaitzaren sintometako agerpenaren aurreko neurririk eraginkorrena altitude baxuagoetarako jaitsiera da, nahiz eta soilik metro ehuneko batzuk izan<ref>{{Cite web|url=https://www.meteorologiaenred.com/presion-atmosferica.html|izenburua=«Como afecta la presión atmosférica a nuestro organismo»|sartze-data=|egunkaria=|aldizkaria=|abizena=|izena=|egile-lotura=|hizkuntza=|formatua=}}</ref>.
 
 
 
== Ikus, gainera ==
42 ⟶ 40 lerroa:
== Erreferentziak ==
{{Erreferentzia zerrenda}}
<br />
 
https://sailandtrip.com/presion-atmosferica/
 
https://www.meteorologiaenred.com/presion-atmosferica.html
 
https://www.ecured.cu/Presi%C3%B3n_atmosf%C3%A9rica
 
https://es.wikipedia.org/wiki/Presi%C3%B3n_atmosf%C3%A9rica