Konfigurazio elektroniko: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
49. lerroa:
[[Notazio zientifiko|Notazio estandarra]] erabiltzen da atomoen eta molekulen konfigurazio elektronikoa ezaugarritzeko. Atomoentzako, notazioak orbital atomikoen definizioa du (n ℓ itxuran, adibidez, 1s, 2p, 3d, 4f) orbital bakoitzari esleitutako elektroi kopurua aginduz (edo azpigeruza beraren orbital multzoari) goi-indize baten bitartez. Adibidez, [[Hidrogeno|hidrogenoak]] elektroi bat du lehenengo geruzaren s orbitalean, hortaz bere adierazpena 1s1 da. [[Litio|Litioak]] bi elektroi ditu 1s azpigeruzan eta bat 2s azpigeruzan (energia handiagokoa), hortaz bere konfigurazioa 1s<sup>2</sup> 2s<sup>1</sup> idazten da (bat-ese-bat, bi-ese-bat ahoskatua). [[Fosforo|Fosforoarentzako]], ([[Zenbaki atomiko|zenbaki atomikoa]]: 15) horrela idatziko da: 1s<sup>2</sup> 2s<sup>2</sup> 2p<sup>6</sup> 3s<sup>2</sup> 3p<sup>3</sup>.
Elektroi askoko atomoentzako, notazio hau oso luzean izan daiteke, eta horregatik, notazio laburtua erabiltzen da, lehenengo azpigeruzak [[gas noble]] batenak direla kontuan hartzen duena. Adibidez, fosforoa, [[argon]] eta [[Neon|neonetik]] (1s<sup>2</sup> 2s<sup>2</sup> 2p<sup>6</sup>) aldentzen da bakarrik hirugarren geruzaren presentziarengatik. Horrela, fosforoaren konfigurazio elektronikoa neonarenarekiko adieraz daiteke hurrengo moduan: [Ne] 3s<sup>2</sup> 3p<sup>2</sup>. Notazio hau erabilgarria da gogoan hartzen
Orbitalen idazte ordena orbitalen egonkortasun erlatibotik dator, energia orbital txikiena dutenak idatziz lehentasunez. Honen esangura da, idazkerak erregela batzuk jarraitzen dituen arren, salbuespenak aurkitzen direla. Atomoen gehienezkoak Madelung erregelak zehaztutako ordena jarraitzen du. Horren arabera, [[burdina]]<nowiki/>ren konfigurazio elektronikoa honela idatziko litzateke: [Ar] 4s<sup>2</sup> 3d<sup>6</sup>. Beste notazio eredu batek orbitalak antolatzen ditu lehenengo zenbaki kuantikoaren arabera, burdinaren adierazpena era honetan aldatzen: [Ar] 3d<sup>6</sup> 4s<sup>2</sup> (argonaren konfigurazioan inplizituak aurkitzen diren 3s eta 3p orbitalekin elkartuz 3d orbitala).
Elektroi batengatik betetako orbitalen 1 goi-indizea ez da derrigorrezkoa.
61. lerroa:
[[Niels Bohr]] (1923) izan zen elementuen propietateen [[taula periodikoa|periodizitatea]] atomoaren elektroi egituran azalduta egon zitekeela proposatu zuen lehenengo pertsona.<ref> Bohr, Niels (1923). "Über die Anwendung der Quantumtheorie auf den Atombau. I". Zeitschrift für Physik. 13: 117. Bibcode:1923ZPhy...13..117B. doi:10.1007/BF01328209.</ref> Bere proposamenak oraingo Bohren atomo ereduan oinarrituta daude, non elektroi geruzak orbitalak ziren nukleotik distantzia batera zehaztuta. Bohren jatorrizko konfigurazioak arraroak irudituko litzaizkio gaur egungo kimikari bateri: [[Sufre|sufrea]] 2, 4, 4, 6 eran emango litzateke 1s<sup>2</sup> 2s<sup>2</sup> 2p<sup>6</sup> 3s<sup>2</sup> 3p<sup>4</sup> (2.8.6) eran eman beharrean.
Hurrengo urtean, [[Edmund Clifton Stoner|E. C. Stonerrek]] [[Arnold Sommerfeld|Sommerfeldren]] hirugarren zenbaki kuantikoa barneratu
Bohr ezagutzen zituen eragozpen hauek (eta beste batzuk), eta [[Wolfgang Pauli]] bere lagunari idatzi zion laguntza eske teoria kuantikoa salbatzeko asmoz (gaur egun “[[Teoria kuantiko zaharra|teoria kuantiko zaharra]]” gisa ezagutzen
Debekatuta dago n zenbaki kuantiko nagusia duen elektroi bat baino gehiagok beste hiru zenbaki kuantiko berdinak izatea k [l], j [ml] eta m [ms].
[[Schrödingerren ekuazio|Schrodingerren ekuazioa]], 1926an argitaratua, lau zenbaki kuantikoetatik hiru, hidrogeno atomoarentzako soluzioaren ondorio zuzena gisa eman zituen. Soluzio hau gaur egungo kimikako testuliburuetan aurkitzen
==Antolaketa elektronikoa==
139. lerroa:
''Orbitalak bakarrik egon daitezke okupatuta bi elektroiez gehienez, [[Maila energetiko|maila energetikoen]] orden gorakorrarekin: energia gutxiagoko orbitalak energia handiagokoak baino lehen betetzen dira.''
Hala, elementuen atomoak duten egitura elektronikoa deskribatzeko orbitalen maila energetikoaren ordena
Orain, posiblea da deskribatzea atomoen egitura elektronikoa elektroien azpi-maila edo distribuzio orbitala zehazten. Elektroiak energia gutxiagoko orbitaletan kokatuko dira lehenengo; hauek guztiz beteta daudenean, energia handiagoko hurrengo azpi-maila erabiltzen da. Hau hurrengo taularen bitartez adierazi daiteke:
|